Ευλογίες καί επισκέψεις της Παναγίας στον Άγιο Παϊσιο

Ιερομοναχος Ισαάκ (†)

Διηγήθηκε ο Γέροντας Παΐσιος: «Ήταν Δεκαπενταύγουστος. Ύστερα από την θεία Λειτουργία με έστειλε ο Γέροντάς μου για μια εργασία. Ήμουν εξαντλημένος από τη νηστεία και την προηγούμενη αγρυπνία, και μετά την θεία Λειτουργία δεν έφαγα, γιατί δεν μου είπε ο Γέροντας.
»Έφθασα στων Ιβήρων και περίμενα το «μοτόρι» (καραβάκι). Ενώ θα ερχόταν το μεσημέρι, έφθασε το βράδυ και ακόμα να φανή. Ήμουν τελείως εξαντλημένος. Λέω να κάνω ένα κομποσχοίνι στην Παναγία κάτι να μου οικονομήση. Αλλά μετά λέω στον εαυτό μου:
«Βρε χαμένε, για τέτοια μικροπράγματα θα ενοχλείς την Παναγία;» Δεν πρόλαβα να τελειώσω και έρχεται ένας αδελφός από μέσα. Μου δίνει ένα δεματάκι και λέει: «Να, αδελφέ, για την χάρι της Κυρίας Θεοτόκου».
»Το άνοιξα. Είχε μέσα μισό ψωμάκι, σύκα και σταφύλια. Μόλις κρατήθηκα από τα κλάματα μέχρι να φύγη ο αδελφός».
Αυτό συνέβη στο κιόσκι της Ιβήρων. Και άλλοτε έλαβε αμεσώτερη πείρα της θεομητορικής προνοίας στον Αρσανά του αυτού Μοναστηριού. Τα δύο γεγονότα έχουν πολλές ομοιότητες αλλά και αρκετές διαφορές. Και στην δεύτερη περίπτωση ήταν άγρυπνος και νηστικός και περίμενε το «μοτόρι».

Διηγήθηκε ο Γέροντας: «Από την εξάντληση δεν αισθανόμουν καλά. Φοβήθηκα να μη λιποθυμήσω εκεί και με δουν οι εργάτες. Γι’ αυτό έκανα κουράγιο και πήγα πίσω από μια ντάνα ξύλα.

»Σκέφθηκα προς στιγμήν να παρακαλέσω την Παναγία και αμέσως είπα στον εαυτό μου: «Άθλιε, την Παναγία για το ψωμάκι την έχουμε;».
»Και μόλις είπα αυτό, να η Παναγία και μου έδωσε ζεστό ψωμί και σταφύλι! Ε, από κει και πέρα μετά…».

Κάποιος, τον οποίον ο Γέροντας θεράπευσε από ανίατη ασθένεια, ακούγοντας την διήγηση, ρώτησε έκπληκτος:
–Καλά, Γέροντα, μετά που έφαγες τις ρόγες του σταφυλιού, το κοτσάνι σου έμεινε στο χέρι;
–Και το κοτσάνι και ψίχουλα, απάντησε με έμφαση.

Κατά το σύντομο διάστημα της παραμονής του στην Ι. Μ. Φιλοθέου, δεν έπαυσε να σκέπτεται την έρημο. Αισθανόταν έντονη την επιθυμία για ησυχία.
Είχε συμφωνήσει με τον π. Φ. Φιλοθεΐτη να πάνε στα Κατουνάκια να ασκητέψουν. 

Ο π. Παΐσιος θα έκανε εργόχειρο, ο π. Φ. θα το έδινε στα μοναστήρια και θα έπαιρνε παξιμάδι για να οικονομούνται. Αλλά μια νύχτα, πριν σημάνη το τάλαντο για την Εκκλησία, ο Γέροντας χτύπησε την πόρτα του κελλιού του π. Φ. και του είπε ότι δεν είναι θέλημα Θεού να φύγουν. Ο π. Φ. του διηγήθηκε το εξής όνειρο που είδε: «Τρέχαμε στην στέγη της Μονής και, ενώ ήμασταν έτοιμοι να πηδήξουμε, μια μαυροφόρα γυναίκα μας κράτησε από την πλάτη και είπε ότι είναι γκρεμός και θα σκοτωθούμε. Έτσι και εγώ κατάλαβα ότι δεν επιθυμεί ο Θεός να πάμε».

 Ο π. Παΐσιος διηγήθηκε αργότερα ως εξής αυτό που του συνέβη και τον έκανε να πάη αντί για τα Κατουνάκια στην Μονή Στομίου: «Έκανα προσευχή στο κελλί μου.

 Ξαφνικά ακινητοποιήθηκα τελείως. Δεν μπορούσα να σηκωθώ. Ήταν αδύνατο. Μια αόρατη δύναμη με κρατούσε ακίνητο. Κατάλαβα ότι κάτι συμβαίνει. Έμεινα έτσι σαν βιδωμένος για δυο-δυόμισι ώρες. Μπορούσα να προσεύχωμαι, να σκέφτωμαι, αλλά δεν μπορούσα να κινηθώ καθόλου. Ενώ βρισκόμουν σ’ αυτή την κατάσταση, είδα σαν σε τηλεόραση από την μια μεριά τα Κατουνάκια και από την άλλη την Μονή Στομίου στην Κόνιτσα.

 Εγώ με λαχτάρα γύρισα τα μάτια μου προς τα Κατουνάκια. Μια φωνή τότε ‒ήταν της Παναγίας‒ μου είπε καθαρά: «Δεν θα πας στα Κατουνάκια· θα πας στην Μονή Στομίου». «Παναγία μου, εγώ έρημο Σου ζήτησα και Συ με στέλνεις στον κόσμο;», είπα. Άκουσα ξανά την ίδια φωνή να μου λέη αυστηρά: «Θα πας να συναντήσης το τάδε πρόσωπο, (1) το οποίο θα σε βοηθήσει πολύ». 

Συγχρόνως κατά την διάρκεια αυτού του θείου γεγονότος μου ήρθαν απαντήσεις σαν σε τηλεόραση σε πολλές απορίες που είχα. Αμέσως λύθηκα από εκείνο το αόρατο δέσιμο και πλημμύρισε η καρδιά μου από την θεία χάρι. Μετά πήγα και το είπα στον Πνευματικό. «Αυτό είναι το θέλημα του Θεού», μου είπε.

«Μην κάνης όμως λόγο για το γεγονός. Πες πως για λόγους υγείας» ‒έβγαζα αίμα εκείνη την εποχή‒ «θα χρειασθεί να βγης από το Όρος, και πήγαινε». Άλλο ήθελα εγώ, αλλά ο Θεός είχε το σχέδιό του. Όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, ο κύριος λόγος ήταν για να βοηθηθούν οι ογδόντα οικογένειες που είχαν γίνει προτεσταντικές, να επιστρέψουν στην Ορθοδοξία».

Στην Μονή Στομίου, δυο ευλαβείς γυναίκες από την Κόνιτσα, η κυρία Πόπη Μουρελάτου και η κυρία Πηνελόπη Μπαρμπούτη, βοηθούσαν στην καλλιέργεια του κήπου.
Ένα βράδυ, μετά το Απόδειπνο, πήγαν στον Ξενώνα και έπεσαν νωρίς να κοιμηθούν. Ξύπνησαν όταν άκουσαν να χτυπά το σήμαντρο. Βγήκαν έξω από το δωμάτιο. Είδαν τον Γέροντα να βγαίνη από το κελλί του και μάλιστα τις είπε: «Ευλογημένες, δεν σας είπα να μη χτυπάτε τη νύχτα το σήμαντρο;».
Με απορία απάντησαν ότι αυτές δεν έκαναν κάτι τέτοιο, και συγχρόνως βλέπουν μια γυναίκα να εξαφανίζεται μέσα στην Εκκλησία. Την είδαν από το πλάι, δηλαδή από τον ώμο και κάτω, το χέρι της και το μαφόριο. Ήταν η Παναγία, που η νυχτερινή επίσκεψή της αναγγέλθηκε με το αυτόματο χτύπημα του σημάντρου.
Ο Γέροντας, ενώ μέχρι τότε μιλούσε δυνατά, ύστερα, από ευλάβεια και δέος έκανε σιωπηλά νόημα στις δύο γυναίκες να πάνε στο δωμάτιό τους, και ο ίδιος μπήκε στο κελλί του.

Ο Γέροντας είδε στον ύπνο του ότι θα πήγαινε μακρινό ταξίδι και ετοίμαζε τα χαρτιά του. Ήταν και άλλοι άνθρωποι και ετοίμαζαν και αυτοί τα δικά τους. Παρουσιάστηκε τότε μια ωραία, μεγαλοπρεπής γυναίκα, ντυμένη στα χρυσά. Του πήρε τα χαρτιά, τα έβαλε στον κόρφο της και του είπε ότι αυτή θα τα τακτοποιήσει αλλά ακόμη δεν είναι καιρός να φύγη, είναι νωρίς. Προηγουμένως ο Γέροντας είχε προσευχηθή: «Παναγία μου, το διαβατήριο και τα χαρτιά μου δεν είναι έτοιμα», με συναίσθηση ότι είναι ανέτοιμος να αναχωρήση για την άλλη ζωή.
Όταν ύστερα από λίγο καιρό πήγε στα Ιεροσόλυμα, στην Γεθσημανή, με έκπληξη που διαπίστωσαν και οι συνοδοί του, αντίκρυσε στο πρόσωπο της εικόνος της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας την «Κυρία» που είχε δει στο όνειρό του. Έτσι συνειδητοποίησε ότι Αυτή που του παρουσιάστηκε ήταν η Παναγία και το μεγάλο ταξίδι ήταν η αναχώρηση απ’ αυτήν την ζωή, αλλά ακόμη δεν ήταν η ώρα.


Διηγήθηκε ο Γέροντας: «Την περασμένη Σαρακοστή [21 Φεβ. 1985] παρουσιάστηκε η Παναγία ντυμένη στ’ άσπρα. Μου είπε ότι θα συμβούν πολλά στον κόσμο, γι’ αυτό να φροντίσω να πάρω… (κάτι που αφορούσε προσωπικά τον ίδιο)».
Φανερώθηκε κοντά στην Βορειοανατολική γωνία της Καλύβης του. Όταν την είδε ο Γέροντας, είπε ταπεινά: «Παναγία μου, και ο τόπος είναι βρώμικος (2) και εγώ βρώμικος». Όμως έκτοτε ευλαβείτο και τον τόπο «ου έστησαν οι πόδες» της αχράντου Θεομήτορος. Ήθελε στο μέρος εκείνο να φυτέψη λουλούδια, για να μην πατιέται.
Στο Ωρολόγιο, στις 21 Φεβρουαρίου, σημείωσε κρυπτογραφικά το θαυμαστό αυτό γεγονός ως εξής: «Η Παναγία! 10.30 πριν τα μεσάν Ολόλευκα Άστραφ συγχωρ.»

(1) Το πρόσωπο αυτό ήταν η Αικατερίνη Ρούσση, μητέρα του Δημάρχου. «Ήταν αγία ψυχή», κατά τον Γέροντα.
(2) Ίσως επειδή μερικές φορές πετούσε εκεί κοντά φλούδες.

Από το βιβλίο: Ιερομονάχου Ισαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου, Άγιον Όρος 2004, σελ. 114, 142, 291, 296.

Πηγή

Ο Άγιος Σέργιος ,η Θεοτόκος και οι Χαιρετισμοί

Το όνομα ενός μεγάλου ασκητού που έζησε κοντά στον ποταμό Νούρμα της Ρωσίας ήταν Σέργιος. Όλα αυτά τα χρόνια νήστευε αυστηρά. Ξηροφαγία για πέντε μέρες με λίγο νερό, και το Σαββατοκύριακο λαδερό, ακόμα και το Πάσχα.

Το Σαρανταήμερο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τελείως άσιτος. Είχε καταπλήξει τότε τον κόσμο με το πλήθος των αρετών του, ιδίως με την απέραντη καλοσύνη του και το ταπεινό του φρόνημα.
Η φήμη του είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη Ρωσία, φήμη αγίου και θαυματουργού, οι δε συναξαριστές και βιογράφοι του μας αναφέρουν ότι συχνά συλλειτουργούσε με αγγέλους όπως κάποτε ο Άγιος Σπυρίδων και αργότερα πολλοί ακόμα άγιοι. Είχε δε πλήθος από ουράνιες αποκαλύψεις και καταπληκτικές ενέργειες της Θείας Χάριτος και ιδιαιτέρως μάλιστα από την Υπεραγία Θεοτόκο.
Αρχίζω μ’ αυτή την ιστορία, αυτού του Αγίου διότι ο Άγιος αυτός έχει άμεση σχέση με τους Χαιρετισμούς. Έτσι ο Άγιος Φώτιος, μητροπολίτης Κιέβου, τον εγκατέστησε ηγούμενο στο μεγάλο μοναστήρι της Αγίας Τριάδος. Ο Άγιος εκοιμήθη οσιακώς, στις 25 Σεπτεμβρίου/8 Οκτωβρίου του 1413.

Ύστερα από πολλά πολλά πολλά χρόνια, που είχε πλέον ξεχαστεί το άγιον πέρασμά του, εμφανίστηκε ξαφνικά ένα βράδυ στον ύπνο ενός απλού και ταπεινού μοναχού, και ο μοναχός τον ρώτησε :
-Ποιος είσαι;
- Είμαι ο αμαρτωλός Σέργιος που παλαιότερα εδώ ήμουν ηγούμενος. Να πεις λοιπόν στον τωρινό ηγούμενο ν’ ανοίξει τον τάφο μου.
Πράγματι υπήκουσε ο ηγούμενος και άνοιξαν τον τάφο του, και από τότε το σκήνωμά του έγινε μια τεράστια πηγή Θείας Χάριτος και πλήθος θαυμάτων. Ο Θεός δια πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου, θέλησε να δοξάσει τον δούλον του, εδώ στη γή, τότε που ο κόσμος πλέον τον είχε ξεχάσει.
Το χαρακτηριστικό του Αγίου ήταν ότι υπεραγαπούσε την Παναγία μας και της ήταν πάντοτε υπήκουος μέχρι θανάτου. Και αυτό το διδάχτηκε στην πράξη  στο Άγιον Όρος. Διότι από το Αγιορείτικο περιβόλι του Άθωνος, ξεκίνησε την ασκητική του ζωή ο Άγιος Σέργιος, για να συνεχίσει στη Ρωσία κοντά στον ποταμό Νούρμα, μέχρις ότου και εκοιμήθη οσιακώς.

Ένα άλλο πράγμα που είναι εξίσου θαυμαστό ήταν ότι ο Άγιος, όλη την ημέρα, όποια και αν ήταν η εργασία του, όποιο και αν ήταν το διακόνημά του, όπου και αν ευρίσκετο, συνεχώς, εψιθύριζε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας, από την αρχή μέχρι το τέλος. Και πάλι από την αρχή, και πάλι από την αρχή, αμέτρητες, εκατοντάδες, χιλιάδες φορές, ίσως και εκατομμύρια σε ολόκληρη τη ζωή του.

 Γι’ αυτό και είχε τόση ευλογία και τόση χάρη, και τόση προστασία και τόσα θαυματουργικά χαρίσματα από την Υπεραγία Θεοτόκο. Άλλωστε αυτή ήταν που κατά μαρτυρία όσων βρισκόταν στην κοίμησή του, ήταν Αυτή η οποία κατέβηκε εν μέσω δορυφορούντων Αγγέλων και Αρχαγγέλων, Χερουβείμ και Σεραφείμ και παρέλαβε την αγία και οσία ψυχή του.

 πηγή

Ανοίξω τό στόμα μου καί πληρωθήσεται Πνεύματος...

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη

Ανοίξω τό στόμα μου καί πληρωθήσεται Πνεύματος... 

Θά ἐπιχειρήσουμε νά προσεγγίσουμε τό πανάχραντο πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μέσα ἀπό τόν εἰρμό τῆς πρώτης ὠδῆς τοῦ κανόνα τοῦ ᾽Ακαθίστου ῞Υμνου. Ὡς γνωστόν ἡ ἐκκλησιαστική ποίηση ἤδη ἀπό τόν 8ο μ.Χ. αἰ. καθιέρωσε ὡς τρόπο ἔκφρασης τό εἶδος πού λέγεται κανόνας καί πού ἀποτελεῖται ἀπό ἐννέα ὠδές. Κι ἡ κάθε ὠδή ξεκινάει μέ τόν εἰρμό, πού ὀνομάζεται ἔτσι, γιατί εἴρει, δηλ. συνδέει στόν τρόπο ψαλμωδίας καί τά ὑπόλοιπα τροπάρια τῆς ὠδῆς. Ὁ πρῶτος λοιπόν εἰρμός ἀναφέρει: ῾
᾽Ανοίξω τό στόμα μου καί πληρωθήσεται Πνεύματος καί λόγον ἐρεύξομαι τῇ βασιλίδι Μητρί, καί ὀφθήσομαι φαιδρῶς πανηγυρίζων καί ἄσω γηθόμενος ταύτης τά θαύματα᾽. Δηλ. : Θά ἀνοίξω τό στόμα μου καί θά γεμίσει ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, καί θά πῶ λόγο γιά τή βασίλισσα Μητέρα, καί θά φανῶ φαιδρός πανηγυριστής καί θά τραγουδήσω μέ χαρά τά θαύματά της.

Ὁ ὑμνωδός μᾶς λέει ὅτι θά μιλήσει, θά φωνάξει γιά τήν Παναγία, πού εἶναι ἡ βασίλισσα Μητέρα. Στή θέση τοῦ ψαλμωδοῦ βρισκόμαστε ἀκριβῶς κι ἐμεῖς κάθε φορά πού συναζόμαστε γιά νά ψάλουμε τά Χαῖρε πρός αὐτήν.
Ὁ λόγος τοῦ ὑμνωδοῦ ἔτσι δέν εἶναι ἀτομικός του λόγος. Γίνεται λόγος ἐκκλησιαστικός, λόγος ὅλων μας. Τά συναισθήματα γιά τήν Παναγία ὠθοῦνται στήν καρδιά τοῦ ὑμνωδοῦ, ὅπως ὠθοῦνται γιά νά ἐκφραστοῦν καί σέ ὅλους τούς πιστούς. Τί θά πεῖ ὅμως γιά τήν Παναγία ὁ ὑμνωδός; Τί λόγο θά ἐκφράσει ἀπό τό στόμα του; ῎Αρα τί λόγο καλούμαστε κι ἐμεῖς νά ἔχουμε γιά τή Μεγάλη Μητέρα μας;
Ξεκαθαρίζει τά πράγματα ὁ ὑμνωδός:

Η αξία και η δύναμις των Χαιρετισμών ως παρακλητική προσευχή

«Στώμεν ευλαβώς εν οίκω Θεού ημών»!
Ποιος είναι άραγε αυτός ο οίκος χριστιανοί μου, μπροστά στον οποίον μας καλεί σήμερα ο υμνωδός, να σταθούμε με ευλάβεια πολύ; Ποιος άλλος από την Υπεραγία Θεοτόκο, την Παναγία μας.

Ο σεβασμός και η ευλάβεια είναι προπαντός βίωμα της ψυχής μας, που πηγάζει
- από τη σωστή ορθόδοξη πίστη μας και τη σωστή στάση μέσα στη ζωή. Δηλαδή, από την ορθόδοξη πίστη στο Τριαδολογικό δόγμα, ότι ο Θεός που πιστεύουμε είναι ένας μεν, αλλά Τριαδικός: ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιον Πνεύμα.

-Δεύτερον, από την πίστη μας στο έργο της ενσάρκου οικονομίας, που λέγεται χριστοδολογικόν δόγμα. Αυτό σημαίνει ότι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Υιός και Λόγος του Θεού και Θεός, έγινε άνθρωπος στο πρόσωπον του Ιησού Χριστού εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, χωρίς να πάψει να είναι και τέλειος Θεός, ο Θεάνθρωπος Κύριος.

- Τρίτον, επειδή η παρθένος Μαριάμ, η δεκαπεντάχρονη κόρη της Ναζαρέτ, δεν γέννησε μόνον άνθρωπον, αλλά τον Θεάνθρωπον Κύριον ημών Ιησού Χριστόν, τον Σωτήρα του κόσμου, γι’ αυτό και δε λέγεται Χριστοτόκος, αλλά Θεοτόκος και Θεομήτωρ. Χριστοτόκον και απλή γυναίκα του λαού, την αποκαλούν βλάσφημα οι χιλιαστές και όλοι οι αιρετικοί, οι θεομάχοι και οι άπιστοι.

Με πρότυπο την Παναγία

 Στην ζωή των μεγαλυτέρων η Παναγία είναι παρούσα. Στις δυσκολίες, στα αιτήματα, στις αγωνίες την επικαλούμαστε, συχνά αυθόρμητα. 
Οι περισσότεροι νέοι όμως δεν έχουν αυτόν τον σύνδεσμο. Ίσως γιατί δεν μπορούν να κατανοήσουν πόσο σημαντικό είναι να έχουμε ως πρότυπο μία γυναίκα η οποία από την παιδική της ηλικία αγάπησε τον Θεό και προχώρησε στην πιο ηρωική πράξη που θα μπορούσε να κάνει ο άνθρωπος: να δεχτεί στην ύπαρξή του τον Θεό ακέραιο και να του δανείσει την σάρκα, ώστε να προσλάβει την ανθρώπινη φύση.

  Η κίνηση αυτή της Παναγίας είναι καρπός απόλυτης αγάπης. Οι νέοι σήμερα δεν μπορούν να αγαπήσουν τον Θεό κατά προτεραιότητα. Ακόμα κι όσοι συμμετέχουν στην Εκκλησία αισθάνονται τον Θεό ως ένα τμήμα, όχι ως την ίδια τους την ζωή. Γι’ αυτό και δεν μπορούν να καταλάβουν την απόφαση της Θεοτόκου να εμπιστευθεί τον Θεό θέτοντας σε κίνδυνο την ζωή, την αξιοπρέπεια, την σχέση της με τον κόσμο. Διότι ο ιουδαϊκός νόμος ήταν σαφής. Παραδειγματική τιμωρία την περίμενε αν ο Ιωσήφ, ο μνήστοράς της, δεν την κάλυπτε για την απρόσμενη εγκυμοσύνη. Η Παναγία δεν επιτρέπει ενδοιασμούς στον εαυτό της. Η αγάπη είναι παράδοση στο θέλημα του Θεού.

  Οι νέοι σήμερα δυσκολεύονται να κατανοήσουν το πώς μία γυναίκα αποφασίζει να αφιερώσει την ζωή της στο μεγάλωμα ενός παιδιού, γνωρίζοντας ότι αυτό θα ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα. Δεν θα δει από αυτό την χαρά της οικογένειας, της επαγγελματικής επιτυχίας, της φροντίδας. Δεν θα μπορεί να έχει ούτε καν φιλοδοξίες γι’ αυτό, να προσδοκά. Γνώριζε εξ αρχής ότι θα ήταν "σημείον αντιλεγόμενον". Ότι θα βίωνε κοντά Του οξύ τον πόνο της δίστομης ρομφαίας στην καρδιά της. Σε μία εποχή ιδιοτέλειας και κτητικότητας, μία τέτοια πρόγνωση είναι απόλυτα αποτρεπτική.

 Οι νέοι σήμερα δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι σημαίνει πνευματική χαρά, αυτήν δηλαδή που βίωνε η Παναγία όντας κοντά στον Υιό της. Ότι δεν είναι οι υλικές απολαύσεις, η σταθερότητα και η ασφάλεια το κλειδί για να είναι χαρούμενος ο άνθρωπος, αλλά το να έχει τον Θεό στην καρδιά του, να Τον κοινωνεί στα πρόσωπα όσων Τον αποδέχονται και να προσεύχεται για όλους όσους Τον απορρίπτουν. Ότι χαρά σημαίνει καθαρή καρδιά. Σημαίνει να νοιάζεται κάποιος για να μπορούν οι άνθρωποι να έχουν νόημα ζωής. Να επιλέγει την οδό της ταπείνωσης και όχι της έπαρσης. Να σηκώνει τον σταυρό που του αναλογεί όχι με μίσος και απέχθεια, αλλά με ελπίδα. Ότι χαρά είναι τελικά η αγάπη.

 Ο πολιτισμός μας κάνει τους νέους να αναζητούν αλλού πρότυπα. Στον εκκοσμικευμένο τρόπο ζωής η εικόνα του εαυτού δεσπόζει, στα κινητά, στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, στον καθρέφτη του σπιτιού. 
 Στις εικόνες της η Παναγία είναι πάντοτε μαζί με τον Υιό της. Εκείνον κοιτά. Εκείνον δείχνει. Αλλά και όταν είναι μόνη της έχει τα χέρια της στραμμένα προς τον ουρανό, προσευχόμενη για τον καθέναν μας. Άφησε τον εαυτό της κατά μέρος. Και δείχνει σε όλους, ιδιαίτερα στους νέους, ότι η αληθινή καταξίωση δεν είναι η έγνοια για το «εγώ», αλλά το μοίρασμα, η σχέση με τον Θεό και τον συνάνθρωπο, ο τρόπος τελικά της Εκκλησίας. Ας είναι λοιπόν η Παναγία το πρότυπο που θα υιοθετήσουμε!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην "Ορθόδοξη Αλήθεια"

στο φύλλο της Τετάρτης 29 Μαρτίου 2017

πηγή

Ιερέας Ηλίας Γρίβας-Αποκεφαλίστηκε επειδή είπε ότι η Μακεδονία είναι ελληνική

 Φωτογραφία του Ιερέα Ηλία Γρίβα ο οποίος το 1947 τύγχανε εφημέριος της ενορίας Κήπου-Κοζάνης, όταν συνελήφθη από τους συμμορίτες την 01-04-1947 και εκτελέστηκε δια αποκεφαλισμού, με την κατηγορία ότι είχε αναφέρει σε κήρυγμα του εντός του ναού πως η Μακεδονία είναι Ελληνική.

facebook

Η πρωϊνή προσευχή για τον άνθρωπο είναι όπως ακριβώς η πρωϊνή δροσιά στα φυτά.

Η πρωϊνή προσευχή για τον άνθρωπο είναι όπως ακριβώς η πρωϊνή δροσιά στα φυτά. Όποιος προσεύχεται στον Θεό το πρωί, με την πρέπουσα προσοχή και ευλάβεια, είναι χαρούμενος και ειρηνικός όλη την υπόλοιπη ημέρα...
Ο νους είναι απασχολημένος όλη την ημέρα μ’ αυτό που έζησε το πρωί στην προσευχή του...

 Όσιος Αρσένιος Μπόκα

facebook

Σεβασμός στα λειτουργικά κείμενα, σημαίνει σεβασμός στον άνθρωπο!

π.Παντελεήμονος Κρούσκου

 Αντικαταστήσαμε τα καντήλια με ρεσώ, τα κεριά με λάμπες, την φυσική φωνή με μεγάφωνα τα λειτουργικά βιβλία με tablets και τις αγιογραφίες μας με φτηνά έργα "τέχνης μπακάλικου". Όλα fast food και hi tech και κατά πώς αρέσουν στους πολλούς. Απέκτησε και ο καθείς μας "υφος αισθητικής". 

 Τώρα να βάλουμε λέει χέρι και στην λειτουργική γλώσσα. Αφήστε τα κάτω όπως τα βρήκαμε. Και λίγη άσκηση και λίγη βάσανος και εντριβή στα κείμενα. Μελέτη, γνώση και προσευχή για να "κατανοήσουμε".Η πίστη μας είναι πίστη άσκησης και ασκητικής. Γιατί τα θέλουμε όλα έτοιμα και εκσυγχρονισμένα; Τόσο λιγόψυχοι και καλομαθημένοι καταντήσαμε τελικά; 
Τί είναι τα τροπάρια και οι ύμνοι μας; Τα "κηρυγματάκια" σας; Πού καθόμαστε και τα ακούμε με προσποιητό ενδιαφέρον , χωρίς να έχουμε κρίση, παρέμβαση και διάκριση.
Στην Εκκλησία δεν θέλω να αισθάνομαι σαν καταναλωτής. Είναι από τους λόγους πού την επιλέξαμε σαν καταφύγιο για να ξεφεύγουμε από τα κακά της κοινωνίας μας. Σεβασμός στα κείμενα, σημαίνει σεβασμός στον άνθρωπο!

Ο άγιος βασιλιάς Edward (Έντουαρντ) ο Ομολογητής και ο τυφλός Wulfwi.

 Ο ένδοξος βασιλιάς (ο Edward) διέταξε να χτιστεί ένα βασιλικό κάστρο στην περιοχή Brill και ένα μεγάλο πλήθος από χωρικούς ξεχύθηκε στο δάσος με τσεκούρια. Ήταν καλοκαίρι και οι άνδρες αφού γέμισαν τις κοιλιές τους και ξεκουράστηκαν το μεσημέρι,  έσπευσαν να εργαστούν και πάλι το απόγευμα. 

Ανάμεσα στους εργάτες του βασιλικού κάστρου ήταν ένας νέος άνδρας ονόματι Wulfwi. Ξύπνησε μία ημέρα τυφλός και παρέμενε τυφλός για δεκαεννιά χρόνια.

  Στην πορεία του χρόνου το έλεος του Θεού στράφηκε προς αυτόν και αυτός που είχε χάσει την όραση του για ένα τόσο μεγάλο διάστημα την ξαναβρήκε μέσα από μία ουράνια επίσκεψη. Η γυναίκα ενός πολίτη αυτής της πόλης, πλησίασε αυτόν τον άνδρα ο οποίος παρά το πρόβλημα της υγείας του εργαζόταν εκεί και τον ενημέρωσε για κάτι που είδε σε ένα όραμα και τον αφορούσε.
 «Αγαπημένε φίλε,» είπε αυτή, «επισκέψου ογδόντα εκκλησίες, ξυπόλητος και φορώντας μόνο μάλλινα ρούχα για να σου δείξουν οι άγιοι την ευσπλαχνία τους.  Έπειτα επισκέψου τον βασιλιά Edward και το νερό μέσα στο οποίο θα βυθίσει τα χέρια του θα επαναφέρει την όραση των ματιών σου.» Χωρίς δισταγμό, αφού τα άκουσε αυτά επισκέφτηκε ογδόντα εκκλησίες και τελικά πήγε στην βασιλική αυλή του Edward. Οι αυλικοί, βλέποντας αυτόν τον φτωχό άνδρα, καθυστέρησαν να ειδοποιήσουν τον βασιλιά όμως ο Wulfwi περίμενε υπομονετικά στην πόρτα του ελέους του Θεού προκειμένου να ξαναβρεί την όραση του με την βοήθεια του βασιλιά Edward. 

  Έπειτα ένας από τους αυλικούς, ενοχλημένος από την επιμονή του τυφλού άνδρα, πήγε να βρει τον βασιλιά και του διηγήθηκε το όραμα για το οποίο τους μίλησε ο τυφλός. «Μητέρα του Θεού,» είπε ο βασιλιάς, «Κυρία και Αειπάρθενε Μαρία, θα ήμουν πολύ ευγνώμων αν ο Θεός πραγματοποιούσε μέσα από εμένα αυτό το οποίο συνέβη στο όραμα που περιέγραψε αυτός ο τυφλός».
 Έπειτα ο βασιλιάς βύθισε τα δάχτυλα του στο νερό και άγγιξε τα τυφλά μάτια. Τότε αίμα έτρεξε ανάμεσα στα δάχτυλα του βασιλιά. Ο άνδρας, θεραπευμένος από την τύφλωση, φώναξε με χαρά: «Βλέπω, ώ βασιλιά, το φωτεινό και γεμάτο ευσπλαχνία πρόσωπο σου. Ο Θεός μου έδωσε το φως μου και ο βασιλιάς Edward.»     
Ο άνθρωπος του Θεού (ο Edward), σκεπτόμενος αυτό που έγινε, ευχαρίστησε τον Παντοδύναμο Θεό, που χάρη στο έλεος Του μία λαμπερή ημέρα ξημέρωσε για αυτόν τον άνδρα. Αυτό το θαύμα έγινε ακριβώς όπως είχε αποκαλυφθεί σε αυτόν τον άνδρα από τη γυναίκα που είδε το όραμα. Ο βασιλιάς ανέθεσε στον Wulfwi την επιτήρηση και την φύλαξη του κάστρου του.   

Αγγλικό κείμενο

http://www.romanitas.ru/eng/THE%20FALL%20OF%20ORTHODOX%20ENGLAND%205X8.htm

orthodoxy-rainbow.

Ο Παπαδιαμάντης και ο Μεγάλος Κανόνας

Σ’ ένα δρόμο της συνοικίας «Ράχη» στην Πορταριά έχει δοθεί το όνομα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη. Ήταν τόσο μεγάλη η προσωπικότητα του Παπαδιαμάντη στο χώρο της Ελληνικής Λογοτεχνίας, ώστε αρκούσε αυτό και μόνο να εξηγήσει την ονοματοδοσία αυτή. Η αφορμή όμως στο να δοθεί το όνομα του Παπαδιαμάντη σ’ αυτό το δρόμο ήτανε η παρακάτω:

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είχε έναν αδελφό, το Γιώργη, που είχε παντρευτεί στην Πορταριά και σ’ αυτή εγκαταστάθηκε. Διετέλεσε επί πολλά χρόνια γραμματέας της Κοινότητας Πορταριάς, τότε Δήμου Ορμινίου. Το σπίτι που καθότανε ήταν στην μικρή πλατεία, όπου η θολωτή βρύση και ο μεγάλος πλάτανος της «Ράχης», απέναντι από το αρχοντικό του Τσοποτού, τώρα ξενοδοχείο «Δεσποτικό». Έτσι ο εκφραστής του ταπεινού, του αυθεντικού και αδιάφθορου ελληνικού κόσμου, ο κοσμοκαλόγερος Αλ. Παπαδιαμάντης, είχε επισκεφθεί πολλές φορές την Πορταριά, για να δει τον αδελφό και τα ανήψια του.

Με την ευκαιρία αυτή αξίζει να σας διηγηθώ ένα ανέκδοτο για τον Αλ. Παπαδιαμάντη, που ο παππούς μου ο παπα Αντώνης, παπάς στον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων Πορταριάς, από το 1890 έως το 1942, μας είχε διηγηθεί.

Ποια χρονιά ακριβώς συνέβη, δεν το ξέρω. Το παραθέτω όπως μας το διηγήθηκε ο παππούς μου.

Ήτανε Μεγάλη Σαρακοστή, ημέρα Τετάρτη, που διαβάζεται στην Εκκλησία, στον Εσπερινό, ο Μεγάλος Κανόνας του Αγίου Ανδρέου Κρήτης. Βγήκε στην Ωραία Πύλη ο παππούς μου με το βιβλίο στο χέρι, που περιείχε το Μεγάλο Κανόνα, και με το φως της λαμπάδας άρχισε να διαβάζει τα τροπάρια. Ψάλτη δεν είχε και τα τροπάρια έπρεπε να τα διαβάσει μόνος του. Και ήτανε πάρα πολλά.

Διάβασε το πρώτο και πήρε μια βαθειά ανάσα, έτοιμος ν’ αρχίσει το δεύτερο, όταν κάποιος, που στεκότανε όρθιος από το δεξιό μέρος, μπροστά στην κολόνα της εκκλησίας, άρχισε να ψάλλει το δεύτερο τροπάριο. Ο παππούς μου ξαφνιάστηκε λίγο και προχώρησε στο τρίτο.

 Ο άγνωστος απήγγειλε από στήθους το τέταρτο. Ο παππούς μου, με αγωνία που αυξανόταν, διάβασε την πέμπτη στροφή και ο άγνωστος απήγγειλε από στήθους την έκτη, και ούτω καθεξής, μέχρι το τέλος του μακρού Μεγάλου Κανόνα. Ο παππούς μου διαβάζοντας από το βιβλίο και ο άγνωστος απ’ έξω, χωρίς βιβλίο. Κρύος ιδρώτας περιέλουσε τον παππού μου. Αυτός μετά δυσκολίας, κάτω από το ισχνό φως της λαμπάδας, κατόρθωνε να αναγνώσει τα τροπάρια, ενώ ο άγνωστος δεν εκόμπιαζε καθόλου και τα απήγγελλε μεστά περιεχομένου. Ο φόβος του έβαλε την ιδέα ότι ο ξένος ήταν άγγελος Κυρίου, σταλμένος από το Θεό να ελέγξει αν επιτελεί σωστά το έργο του. Και πρόσθετε ο παππούς μου: «Ήμουν και νέος παπάς…».

Τελείωσε ο Μεγάλος Κανόνας, μπήκε ο παππούς μου μέσα στο Ιερό να βγάλει το πετραχήλι και έως ότου βγει έξω ο άγνωστος είχε εξαφανιστεί. Πράγμα που εμπέδωσε, στη αρχή, την υποψία του αγνού ιερέα για την εξ ουρανών προέλευση του αγνώστου. Το μόνο που, μέσα στην ταραχή του, μπόρεσε να κρατήσει ήτανε το φτωχικό ντύσιμο του απόκοσμου ξένου. Ρώτησε και έμαθε στη συνέχεια ότι αυτός ο άγνωστος, που τόσο συντάραξε τον παππού μου με τις γνώσεις και το παρουσιαστικό του, ήταν ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο αδελφός του Γιώργη, του γραμματέα της Κοινότητας. Πήγε την άλλη μέρα στο σπίτι του αδελφού του για να τον γνωρίσει και είχε να το λέει για την απλότητα του, την ταπεινοφροσύνη του και τη σοφία του.

Να λοιπόν που το χωριό συνδέεται με δεσμούς αίματος με τον μεγάλο Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και πολύ σωστά δόθηκε το όνομα σε ένα δρόμο της συνοικίας που έμενε ο αδελφός του Γιώργης.

Γιώργος Δ. Τσιμπανούλης, Δικηγόρος, Φύλλο υπ’ αρ. 4 της έκδοσης ΠΟΡΤΑΡΙΑ, Ιανουάριος 1999.

πηγή/αντιγραφή

Ο χριστιανισμός και ο ελληνισμός αποτελούν τη βάση του σύγχρονου πολιτισμού

Δεν ξέρω πόσοι διάβασαν τη σημερινή επιστολή του κ. Π. Νικολόπουλου, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και επίτιμου διευθυντή της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, στην Καθημερινή, με τίτλο ‘Η αλήθεια είναι διεθνής γλώσσα’. Δεν ενδιαφέρει τόσο η αναφορά της στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όσο οι πληροφορίες που περιέχει για την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιαπωνίας στο Τόκιο. Αντιγράφω ένα απόσπασμα με ιδιαίτερη σημασία:

«Στην είσοδο του κεντρικού αναγνωστηρίου του νέου κτιρίου της Εθνικής και της Διαίτης Βιβλιοθήκης της Ιαπωνίας στο Τόκιο υπάρχει επιγραφή στα ελληνικά και παρουσιάζει το χωρίον του Ευαγγελίου του Ιωάννου με τη ρήσιν του Χριστού: Η αλήθεια ελευθερώσει υμάς.

Στην απορία μου πώς σ’ ένα κρατικό ίδρυμα κράτους το οποίο ελάχιστη σχέση έχει με τον χριστιανισμό και τον ελληνισμό τοποθετείται επιγραφή με χριστιανική ρήση και μάλιστα στα ελληνικά, η απάντηση ήταν αποκαλυπτική· ότι ότι ο χριστιανισμός και ο ελληνισμός αποτελούν τη βάση του σύγχρονου πολιτισμού. Η δε επιγραφή αυτή είναι η αρμοδιότερη για να χαρακτηρίσει τη σημασία του κεντρικού αναγνωστηρίου μιας βιβλιοθήκης, μάλιστα εθνικής». 

Ερμηνευτική σημείωση: Η ονομασία ‘Εθνική Δίαιτα’ αναφέρεται στο ιαπωνικό κοινοβούλιο (kokkai). Πρόκειται συνεπώς για την βιβλιοθήκη του κοινοβουλίου της Ιαπωνίας. Τυχόν συγκρίσεις με τα καθ’ ημάς αφήνονται στη φαντασία των αναγνωστών.

antonispapagiannis

Γέροντας Ἰάκωβος Τσαλίκης – Λόγοι περὶ νηστείας

.«Ἡ νηστεία εἶναι ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ μεῖς νὰ νηστεύουμε, παιδιά μου. Δὲ μ’ ἔβλαψε ἡ νηστεία μέχρι σήμερα ποὺ εἶμαι 70 χρονῶν. Ἡ μητέρα μου μ’ ἔμαθε νηστεία παιδιόθεν. Δὲν κάνω τὸν ὑποκριτὴ ὅτι, παιδιά μου, νηστεύω, ἀλλὰ αὐτὰ μὲ δίδαξαν οἱ γονεῖς μου καὶ μέχρι σήμερα αὐτὰ τηρῶ, τέκνα μου. Δὲν μὲ ἔβλαψε ποτὲ ἡ νηστεία κι ας ἔχω ἀσθένειες πάνω μου.

Εἶπαν οἱ γιατροὶ καὶ οἱ Ἐπίσκοποι: Ἡ νηστεία κι αὐτὴ ἡ λιτοδίαιτα πολὺ ὠφελοῦν τὸν ἄνθρωπο. Ἐφόσον ὠφελεῖ ὅταν ὁ γιατρός, μὲ συγχωρεῖτε, μᾶς λέει: πέντε μέρες πάτερ μου, δὲ θὰ πιεῖς νερὸ οὔτε μία σταγόνα, γιὰ νὰ κάνουμε μία θεραπεία, νὰ δοῦμε τὸ σῶμα σου τί ἔχει.

Λοιπὸν πέντε μέρες ἄντεξα. Πολὺ καλὸ μὲ εἶχε κάνει. Ε, πόσο μᾶλλον ὠφελεί οταν νηστεύουμε γιὰ τὴν ψυχή μας! Ἀλλὰ καὶ στὸ σῶμα αὐτὸ κατοικεῖ ψυχὴ ἀθάνατος. Γι’ αὐτὸ ἂς φροντίζουμε γιὰ τὴν ψυχή μας ποὺ εἶναι πράγμα ἀθάνατο. Νὰ νηστεύετε παιδιά μου, μὴν ἀκοῦτε ποὺ λένε δὲν εἶναι ἡ νηστεία τίποτε κι ὅτι τὰ λένε οἱ καλόγηροι. Δὲν τὰ λένε οἱ καλόγηροι παιδιά μου, μὲ συγχωρεῖτε, τὰ λέει ὁ Θεός.

Ἡ πρώτη ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ ἦταν ἡ νηστεία, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς μας νήστευσε.

Ἐμεῖς μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι νηστεύουμε; Ε, τρῶμε τόσα καὶ τόσα. Τώρα νηστεία, παιδιά μου, κάνουμε ἐμεῖς; Ὅταν τρῶμε, μὲ συγχωρεῖτε, τόσα καὶ τόσα φαγητά, ἔστω ἀλάδωτα, ἔστω… Ὑπάρχουν νηστίσιμα φαγητὰ πολλά. Ἀρκεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ‘χει τὴν ὑγεία του καὶ τὴ θέληση…νὰ νηστέψει.
 Κάποτε ἦρθε ἕνα πρόσωπο καὶ μοῦ λέει: παπά μου, μοῦ εἴπανε ὅτι νηστεία δὲν ὑπάρχει. Καὶ ὅτι ποιὸς εἶπε ὅτι ὑπάρχει νηστεία. Τοῦ εἶπα νὰ πεῖ στὸν Ἱερέα ν’ ἀνοίξει τὸ Βιβλίο να δεῖ ποὺ ὑπάρχει νηστεία. «Εἰ μὴ ἐν προσευχὴ καὶ νηστεία…», λέγει στὸ Εὐαγγέλιο ὁ Χριστός μας καὶ ἄλλα πολλά. Καὶ τὰ δαιμόνια καὶ οἱ ἀρρώστιες κι ὅλα τὰ πάθη μὲ τη νηστεία καὶ τὴν προσευχὴ ἀποβάλλονται. Ὁ Ἅγιος Πρόδρομος τί ἔτρωγε ἐκεῖνος στὴν ἔρημο; Τί ἔτρωγε ὁ Ὅσιος Δαυίδ; Μ’ ἕνα ἀντίδωρο περνοῦσε στὸ ἀσκητήριό του ὅλη τήν ἐβδομάδα. Ἀλλὰ «νηστεία, ἀγρυπνία, προσευχή, οὐράνια χαρίσματα λαβῶν». Γι’ αὐτὸ τὸν ἁγίασε ὁ Θεὸς καὶ ζεῖ τετρακόσια πενήντα χρόνια στὸν Ἱερὸ τόπο αὐτόν. Εἶναι πολυ θαυματουργὸς καὶ ζωντανὸς Ἅγιος.

Προσευχή, παιδιά μου, καὶ νηστεία: αὐτὰ ὠφελοῦν τὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου. Κι ὁ προφήτης Ἠλίας, λέει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος, «ὁμοιοπαθὴς» ἄνθρωπος ἦταν κι αὐτός, ἀλλὰ μὲ τὴν προσευχή του καὶ τὴ νηστεία του ἔκλεισε τὸν Οὐρανὸ καὶ δὲν ἔβρεξε στὴ γῆ τρία χρόνια καὶ ἔξι μῆνες. Καὶ μετὰ βέβαια πάλι προσευχήθηκε καὶ ζήτησε νὰ βρέξει κι ὀ Ουρανὸς ἔδωσε βροχὴ καὶ ἡ γῆ βλάστησε τοὺς καρπούς της».

Ἐπιμέλεια Ἠλιάδης Χριστόδουλος

πηγή

.

Υπάρχουν Άνθρωποι κι άνθρωποι.

π.Εφραίμ Παναούση

  Το κακό μονοπωλεί τη ζωή μας .Ένα γεροντάκι στο Άγιο ‘Ορος κάποτε μου έλεγε πως « ο άδειος τενεκές κάνει τον σαματά» Και το χειρότερο πως παντού οι κακές ειδήσεις μονοπωλούν το ενδιαφέρον.
 Έλεγε χαρακτηριστικά ένας παππούλης «δείτε το ενδιαφέρον αν ακούμε κάτι από τις ειδήσεις ,κάτι απλό και καθημερινό.Δεν δείχνουμε κανένα ενδιαφέρον.Αν όμως η είδηση φτάνει σε κάποιο γεγονός που προκαλεί ,που κάνει θόρυβο,που ασχολείται για τις ζωές των άλλων, τότε λέμε -για δυνάμωσέ το.Το κακό έχει τρόπο να κερδίζει τις εντυπώσεις».
Και το ακόμα χειρότερο, είναι ότι το συνηθίζουμε,ότι με το καιρό δεν μας κάνει εντύπωση.
Λοιπόν τι γίνεται ;Υπάρχει το καλό;Μήπως χάθηκε και αυτό μέσα στην δύναμη του καταρράκτη των καιρών.Και αν υπάρχει ,που είναι κρυμμένο το καλό;

Λοιπόν πάντα το καλό υπάρχει.Ποτέ δεν έπαψε και ούτε θα πάψει το καλό.Μα μένει πάντα κρυμμένο.Γιατί το καλό έχει ένα παράξενο συνήθειο .Να παίρνει να μαραγγιάζει από τους επαίνους των ανθρώπων.Και αγαπάει τα ήσυχα και τα απόμερα.Εκεί που κανείς δεν θα το δει εύκολα.Είναι πάντα κρυμμένο το καλό.
Κρυμμένο στον ευσυνείδητο υπάλληλο που δεν βάζει νερό στο κρασί του,κρυμμένο στη δασκάλα που την νοιάζει αν θα μάθουν τα παιδιά γράμματα,που κόβει από τη ζωή της να μάθουν τα σχολιαρούδια τι έγινε το 21 και το 40,κρυμμένο στην εθελόντρια που μαγειρεύει στα συσσίτια χωρίς να κοιτάζει ρολόι , κρυμμένο στη μάνα που προσεύχεται μέχρι να μπεί το κλειδί στην πόρτα από το παιδί της ,κρυμμένο στις γιαγιάδες που γυρίζανε με τα θυμιατήρια και τα πρόσφορα,κρυμμένο σε εκείνους που μόνο ο Θεός ξέρει τα καλά που κάνουν,και τόσοι τόσοι άλλοι.Ένας ολόκληρος κόσμος καλωσύνης που υπάρχει και ευωδιάζει και που κάνει τη διαφορά.
Ας μην απελπιζόμαστε είναι άνθρωποι και Άνθρωποι .Οι πρώτοι κάνουν εντύπωση οι δεύτεροι πατούν τη γη πάντοτε.. σιγανά και ταπεινά.

πηγή

Ωδη στο Διονύσιο Σολωμό!

Γ'βραβειο UNESCO στον 1ον διεθνή ποιητικό διαγωνισμό 2016 του ομίλου UNESCO Ζακύνθου,Κεφαλληνίας και Ιθάκης,με θεμα «Μια ωδη στο Διονύσιο Σολωμό ». 

 Σε γνωρίζω μεσα απο τους στίχους σου που λαμπαδιασαν τη φουσκονερια της θάλασσας και την έκαναν πύρινη τρικυμία.
 Σε γνωρίζω απο τον υμνο της πατρίδας μου που έγραψες με χερι αμμωμο και ιερο. Οι λέξεις σου τιμαλφή κειμήλια που
στεφανωσαν μρ λεβεντιά
το χρέος.
 Σε γνωρίζω απο τη γαλανόλευκη σημαία της
ρωμισυνης και το σταυρό της ορθόδοξης παλιγγενεσιας.
 Ποσα λάβαρα δεν δακρυσανε οταν υψωθηκαν σε άγρυπνη επιφυλακή;;;
Πόσες σπιθες δεν άναψαν στη φρενηρη αρρυθμια της Επανάστασης που ξυπνησες αθάνατες πνοες απο το λήθαργο της μοιρολατρίας, απο το αποκυημα της διχοστασιας.
 Έντυσες με περιτύλιγμα αντρειας τους νέους
Ραντισες με ηρωισμό τα ρουθουνια των ελεύθερων πολιορκημένων και το αιμα τους με γέννησε ελεύθερο!
Ναι,σε γνωρίζω οπως με δίδαξαν ο πατέρας μου και ο δάσκαλος μου.
Σαν προσευχή....
Εσυ που έδωσες φωνη στη σιωπή
Εσυ που έδωσες οπλα στη ψυχη,που σκόρπισες ριγη και περηφάνια στις λαβωμένες δυνάμεις μας
Εσυ που στεφανωσες με δάφνες και κλαδιά ελιάς το ματωμένο χωμα,σμιλεψες τη πέτρα σύγχρονης παραμόρφωσης και θεριεψε το θυμο μας.
Σκήπτρα δολερα μισεψαν παλι τον ηλιο μας και στείλανε θηρία για να σκοτεινιασουν τα βουνά μας..
Αδίσταχτα θέλουν να κυρτώσουν τη λευτεριά.
Οχι....κανείς δεν θ'απλωσει χερι στην αγιοσυνη των ματωμένων ηρώων..
Απ' τά κόκαλα βγαλμενη των ελλήνων τα ιερα
και σαν πρώτα αντρειωμενη
Χαίρε Ω!.χαίρε λευτεριά Διονυσίου Σολωμού Ελευθερία» !

Βασω Ρουμελή

facebook

Να χαίρεσαι το σταυρό σου!

   Θυμάμαι μία φορά, που είχα πάει στην Κρήτη, σ’ ένα χωριό, στα Ανώγεια, είχαν έλθει κάποιες γριές για εξομολόγηση, και όταν τέλειωσαν, μου λέει μια γριά μιαν ευχή: "Να χαίρεσαι τον σταυρό σου". 

Μετά ήλθε μια άλλη γριά: "Να χαίρεσαι τον σταυρό σου".

 Κι εγώ παραξενεύτηκα και λέω: "Μα τι είναι αυτή η ευχή;".

 Και μου λένε: «Έτσι το λέμε εδώ. Για κάποιο γονιό, μάνα ή πατέρα, λέμε: "Να χαίρεσαι τα παιδιά σου", γιατί η χαρά των γονιών είναι τα παιδιά τους.

 Όταν κανείς είναι παπάς του λέμε: "Να χαίρεσαι την ιεροσύνη σου". 

Κι όταν κανείς είναι καλόγερος ή καλόγρια τού λέμε: "Να χαίρεσαι τον σταυρό σου"».
  Αυτή η ευχή, "να χαίρεσαι το σταυρό σου", νομίζω ότι είναι ένα πράγμα τόσο μεγάλο και τόσο βαθύ, που θυμίζει θεολογία του αγίου Μαξίμου του ομολογητού.

Αρχ. Βασίλειος Γοντικάκης, Προηγούμενος Ι. Μ. Ιβήρων Αγίου Όρους 

facebook

Άγιος Διονύσιος ο Ελεήμων,μητροπολίτης Λάρισας και κτίτωρ της μονής Αγ.Νικολάου Αναπαυσά

 Για τον άγιο Διονύσιο τον Ελεήμονα, μητροπολίτη Λαρίσης και κτίτορα της μονής Αγίου Νικολάου Αναπαυσά των Μετεώρων, δεν διασώζονται αγιολογικά κείμενα, ακολουθίες, συναξάρια ή βίος, ούτε σημειώνεται πουθενά ημερομηνία εορτασμού της μνήμης του. Συνεπώς δεν έχουμε αναλυτικές πληροφορίες για τη ζωή και τη δράση του.

Εικονίζεται σε τοιχογραφία του 1627 στο αριστερό κλίτος του ναού των Αγίων Αναργύρων Τρικάλων, όπου κατά χρονολογική σειρά από αριστερά προς τα δεξιά τοιχογραφούνται επτά «άγιοι αρχιεπίσκοποι Λαρίσης»: ο άγιος Θωμάς ο Γοριανίτης (1264-1273), ο άγιος Κυπριανός ο Θαυματουργός (Οκτ. του 1318), ο άγιος Αντώνιος ο Λογιώτατος και Νέος Θεολόγος (Ιουν. 1340 – 21 Μαρτ. 1362), ο άγιος Βησσαρίων ο Πρώην (στα 1489 -90 μετατέθηκε από την Επισκοπή Δημητριάδος στη μητρόπολη Λαρίσης), ο άγιος Διονύσιος ο Ελεήμων, ο άγιος Μάρκος ο Ησυχαστής (1499 – τέλη 1526 0 αρχές 1527) και ο άγιος Βησσαρίων του Σωτήρος (πρόκειται για γνωστό μητροπολίτη Βησσαρίωνα Β’, ιδρυτή και κτίτορα της μονής του Σωτήρος των Μεγάλων Πυλών, της γνωστής ως μονής Δουσίκου, ο οποίος αρχιεράτευσε στη Λάρισα από Μάρτ. 1527-13 Σεπτ. 1540).

 Οι επτά παραπάνω μητροπολίτες με τα ίδια ακριβώς ονόματα και την ίδια ακριβώς σειρά, όπως και στις επιγραφές της τοιχογραφίας, αναφέρονται στον ογκώδη κώδικα, υπ’ αριθμ. 59 της μονής Δουσίκου Τρικάλων, που είναι το «βρέβιον» ή ο «ιερός κώδιξ» του μοναστηρίου: Αρχιερείς Λαρισσαίοι πόσοι αγίασαν. Αναφέρονται επίσης και στον κώδικα 76 της ίδιας μονής: Ιδού σημειώ τους αγίους αρχιεπισκόπους Λαρίσσης. Ο ιερομόναχος της μονής Δουσίκου Χατζή – Γεράσιμος μας πληροφορεί επιπλέον ότι οι επτά «άγιοι αρχιεπίσκοποι» Λαρίσης ήταν τοιχογραφημένοι και στον παλαιό μητροπολιτικό ναό των Τρικάλων, του Αγίου Στεφάνου, ο οποίος κάηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα.

 Ο άγιος Διονύσιος ο Ελεήμων στην τοιχογραφία του ναού των Αγίων Αναργύρων εικονίζεται πέμπτος στη σειρά, ανάμεσα στους μητροπολίτες Λαρίσης άγιο Βησσαρίωνα τον Πρώην και άγιο Μάρκο τον Ησυχαστή. Εικονίζεται ολόσωμος, ντυμένος με τα αρχιερατικά του άμφια, σάκκο και ωμοφόριο. Με το αριστερό του χέρι κρατεί ευαγγέλιο, ενώ με το δεξιό του ευλογεί. Το κεφάλι του περιβάλλεται από φωτοστέφανο, όπως συμβαίνει με όλους τους αγίους της Εκκλησίας, και τα χαρακτηριστικά του προσώπου του διαγράφονται έντονα.

 Η επιγραφή της τοιχογραφίας (Ο άγιος Διονύσιος ο Ελεήμων αρχιεπίσκοπος [λαρίσης]) μαρτυρεί ότι ο μητροπολίτης αυτός καταξιώθηκε στη συνείδηση του πιστού ποιμνίου του και συγκαταριθμήθηκε στην τιμητική χορεία τον τοπικών αγίων της περιοχής. Ακόμη, η επωνυμία Ελεήμων που του αποδόθηκε, αποδεικνύει αναντίρρητα την πλούσια προσφορά του τόσο στο θρησκευτικό, όσο και στον κοινωνικό τομέα, ως φιλεύσπλαχνος διάκονος, σε όσους βρίσκονταν σε χαμηλή κοινωνική κατάσταση και ως παρηγορητής σε εκείνους που έπασχαν.

Την Ελλάδα δεν την ελευθέρωσαν οι εκπρόσωποι του διαφωτισμού

π. Παντελεήμων Kρούσκος

Την Ελλάδα δεν την ελευθέρωσαν οι εκπρόσωποι του διαφωτισμού και οι πράκτορες των μεγάλων δυνάμεων,αυτοί πού μίσθωσαν το σπαθί και τα ταλέντα τους σε ξένες αυλές.

Κάθε 25η Μαρτίου επανέρχεται σταθερά η προσφορά των διαφωτιστών και των υπουργών του τσάρου και η ναυμαχία του Ναβαρίνου ως το καταλυτικότερο στοιχείο της Επανάστασης. Λοιδωρείται η Εκκλησία, ο Πατριάρχης και οι κληρικοί για σύνταξη τους με τους Τούρκους και αντεπανασταστική δράση.

 Ας διαβάσουμε λίγο ιστορία από τις πηγές και ας αφήσουμε τα διαλεκτικά παιχνίδια και τους ιδεολογισμούς.

 Ο Έλληνας πολεμάει με λάβαρο τον σταυρό, «για του Χριστού την πίστη την αγία». Από τον Ρήγα έως τον Κολοκοτρώνη και τον Μακρυγιάννη με την θεοσέβεια τους, έχουμε ιερό και θρησκευτικό χαρακτήρα στον ξεσηκωμό. Δεν ήταν η Εκκλησία ανασχετική και ενάντια στην Επανάσταση.

 Απόδειξη πόσο προσχηματικός και προϊόν εκβιασμούς ήταν ο αφορισμός της, ο πλαστός αφορισμός, είναι η θυσία του πατριάρχη και των προκρίτων την επόμενη μέρα της επανάστασης. Το σχοινί του πατριάρχη βοά και δεν κρύβεται πίσω από στρώματα λοιδωρίας και ιδεολογικού μακιγιάζ, όσο και αν προσπαθούν κάποιοι φραγκοπροσκυνημένοι.Αν κάποιοι κληρικοί ήταν ενάντια στον ξεσηκωμό αυτό είχε να κάνει με την φιλοπατρία τους και την έγνοια για το σύνολο και όχι με κάποιον ταχα φιλοτουρκισμό τους.

 Ενάντιοι στην Επανάσταση εξ άλλου ήταν οι ίδιοι οι ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΕΣ. Ο Κοραής

Άγιος Boyan πρίγκιπας των Βουλγάρων,ο πρώτος μάρτυρας(+28 Μαρτίου)

Ο Άγιος Boyan (Μποϋάν) ο επονομαζόμενος Enravota (Ενραβωτά) ήταν υιός του βασιλέως της Βουλγαρίας Ομουρτάγ (816 - 831), την εποχή κατά την οποία οι Βούλγαροι ήταν ακόμη στο σκοτάδι της ειδωλολατρίας. Ενώ ήταν πρωτότοκος, μετά τον θάνατο του πατέρα του, δεν έγινε βασιλέας, αλλά η εξουσία πέρασε στον μικρότερο αδελφό του Μαλαμίρ.

Από την αρχή του 9ου αιώνα, δηλαδή από τότε που άρχισε η βασιλεία του φιλοπόλεμου Κρούμμου (803-814), οι Χριστιανοί διώκονταν, ιδιαίτερα στις περιοχές που είχαν αποσπασθεί από τους Βυζαντινούς.

Όταν ο αδελφός του Αγίου ανέκτησε την εξουσία, θέλησε να βεβαιωθεί ότι ο Boyan δεν είχε ασπασθεί την χριστιανική πίστη. Γι' αυτό του πρότεινε να συμμετάσχει σε ένα ειδωλολατρικό θυσιαστικό συμπόσιο. Στην άρνηση του Αγίου να θυσιάσει στα είδωλα, ο βασιλέας διέταξε τον διά αποκεφαλισμού θάνατό του. Ήταν περί το έτος 833.

Σύμφωνα με την μαρτυρία του Θεοφύλακτου, Αρχιεπισκόπου Αχρίδος (1090 - 1126), ο πρίγκιπας Boyan κατά την στιγμή του μαρτυρίου του προφήτευσε τα ακόλουθα:

 «Αυτή η πίστη, για την οποία σήμερα πεθαίνω, θα διαδοθεί στην χώρα των Βουλγάρων. Εσείς μάταια προσπαθείτε να την καταστρέψετε με τον θάνατό μου. Το σημείο του Σταυρού θα υπάρχει παντού. Θα ανεγερθούν ναοί καθαροί και αγνοί προς τιμήν του αληθινού Θεού και ιερείς καθαροί και αγνοί θα Τον διακονήσουν. Τα είδωλα και οι βωμοί σας θα καταστραφούν, σαν να μην υπήρξαν ποτέ».

Τρία χρόνια αργότερα ο βασιλέας Μαλαμίρ πέθανε. Ο απόγονος του Αγίου Boyan βαπτίσθηκε Χριστιανός, το έτος 865 και ανακήρυξε την ορθόδοξη πίστη ως πίστη του κράτους.

Η ιστορική εξέλιξη του Μεγάλου Αποδείπνου

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

«Όσοι της φιλοσοφίας τρόφιμοι και των υψηλών ερασταί και μαθηταί του Λόγου. Αγαπήσατε τον ενεστώτα καιρόν και την αγίαν Τεσσαρακοστήν χαίροντες υποδέξασθε, ως σωφροσύνης διδάσκαλον και αρετής μητέρα και τροφόν των υιών του Θεού και παιδαγωγόν ατάκτων και γαλήνην ψυχών και ευστάθειαν βίου και ειρήνην ένσπονδον και ατάραχον».

Η επίκαιρη αυτή προτροπή του Αστερίου Αμασείας μάς υπενθυμίζει εμφαντικά ότι δεν μπορεί να υπάρξει Σαρακοστή«ει μη εν προσευχή και νηστεία». Αγαπώντας τον ενεστώτα καιρό και καλλιεργώντας το σωτήριο αυτό δίπτυχο, εν κρυπτώ εργαζόμενοι αρετάς, δεχόμαστε πνευματικάς αμοιβάς:«γαλήνην ψυχών και ευστάθειαν βίου και ειρήνην ένσπονδον και ατάραχον».

Για να προσεγγίσουμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή θα πρέπει να κάνουμε αυτό που δεν ταιριάζει στις σύγχρονες συνθήκες της ζωής μας, αλλιώς κάθε αντίληψη προσπάθειας μέσα στη Σαρακοστή χάνει τελείως το νόημά της. Και για να επικεντρωθώ στο θέμα της λατρείας. Ο μεγάλος λειτουργιολόγος του 20ου αι. π. Αλέξανδρος Σμέμαν λέει, πως «δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για κείνους που στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής δεν αυξάνουν το χρόνο για παρακολούθηση και συμμετοχή στη Θεία Λατρεία... είναι ανάγκη να υπάρξει μια απόφαση, είναι ανάγκη να γίνει μια προσπάθεια, να υπάρξει μια σταθερή επιδίωξη» . Πόσες φορές κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής συμμετέχουμε στο Μέγα Απόδειπνο;

Ας είναι η αποψινή μας σύναξη η αφορμή για πυκνότερη και ουσιαστικότερη και πιο ενσυνείδητη συμμετοχή μας στην κατανυκτική αυτή ακολουθία που χαρακτηρίζει, θα λέγαμε, τη Σαρακοστή, αφού η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η μόνη περίοδος του λειτουργικού έτους κατά την οποία διατηρήθηκε η αρχαία μορφή του αποδείπνου, το λεγόμενο σήμερα Μέγα Απόδειπνο. Πρόκειται για τη μοναδική μορφή αποδείπνου που μαρτυρείται από τα αρχαία χειρόγραφα. Το λεγόμενο Μικρό Απόδειπνο, που είναι η συντετμημένη μορφή του Μεγάλου Αποδείπνου, απαντά μόνο σε νεώτατα χειρόγραφα και περιλαμβάνει τα «καιριώτατα» του Μεγάλου Αποδείπνου, κατά την εύστοχη παρατήρηση του αγ. Συμεών Θεσσαλονίκης. Το Μικρό Απόδειπνο επικράτησε τελικά για τις εκτός της Τεσσαρακοστής ημέρες, δηλ. για όλο το υπόλοιπο λειτουργικό έτος, αλλά ακόμα και για τις Παρασκευές, τα Σάββατα και τις Κυριακές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η ακολουθία του Αποδείπνου τελείται, όπως και το όνομά της δηλώνει, μετά το δείπνο και προ της κατακλίσεως, γι’αυτό και σε ορισμένα χειρόγραφα ονομάζεται «ακολουθία των προθυπνίων». Ο δεύτερος αυτός όρος υποδηλώνει και το περιεχόμενό της, που δεν είναι ευχαριστία για το δείπνο, αλλά προσευχή προ του ύπνου. Κατ’αρχήν ήταν ιδιωτική προσευχή και στα μοναστήρια, γι’αυτό και δεν αριθμείται πάντοτε στις «επτά αινέσεις», δηλ. στις επτά ακολουθίες του νυχθημέρου των μονών. Ελέγετο «εν τοις κελλίοις». Γι’αυτό διαβάζουμε στα τυπικά: «Η δε ακολουθία των Αποδείπνων εν τη Μονή της Λαύρας ου ψάλλεται εις την Εκκλησίαν, αλλ’ έκαστος αναγινώσκει αυτήν εν τοις κελλίοις». Αντιθέτως στα κοινόβια της Παλαιστίνης το Απόδειπνο ετελείτο στην Εκκλησία.

Η ακολουθία του Μεγάλου Αποδείπνου απαντάται για πρώτη φορά ως μοναχικό Απόδειπνο, στις αρχές του 15ου αιώνος, οπότε και αντικαθιστά την ακολουθία της Παννυχίδος.

 Δεν αποτελεί βέβαια η συγκεκριμένη αντικατάσταση μιας ακολουθίας από μια άλλη ένα ξαφνικό και αυτόνομο γεγονός. Εντάσσεται μέσα στη γενικότερη λειτουργική μεταρρύθμιση, ή καλύτερα σύνθεση και συγχώνευση διαφόρων λειτουργικών τύπων, που είχε αρχίσει ήδη να συντελείται στο τυπικό της Εκκλησίας μερικούς αιώνες πιο πριν - ήδη από την εικονομαχία - και την εποχή αυτή (15ος αι.) βρίσκεται στην κορύφωσή της. Το μοναχικό τυπικό ή Ιεροσολυμιτική τάξη, πιο γνωστό ως τυπικό της μονής του αγ. Σάββα, που οφείλει την προέλευσή του στα κοινόβια της Παλαιστίνης, εκτοπίζει ολοσχερώς τον Ασματικό ή Βυζαντινό κοσμικό τύπο των Ακολουθιών που εκφράζει τη Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως. Αυτού του ασματικού τυπικού ήταν ακολουθία η Παννυχίς, που ψαλλόταν κατά το εσπέρας εν είδει μικράς αγρυπνίας, στη θέση περίπου του μοναχικού Μεγάλου Αποδείπνου, με το οποίο έχει μερικά κοινά σημεία.

Ενώ αρχικά η Παννυχίδα ετελείτο καθ’ όλες τις ημέρες του έτους, τη Μ. Τεσσαρακοστή και τη Μ. Εβδομάδα, ήδη από τον 10ο αιώνα η Παννυχίς- κατά τη μαρτυρία του τυπικού της Μεγάλης Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως- ετελείτο κυρίως κατά τις παραμονές των μεγάλων εορτών, κατά την Α΄ Εβδομάδα των Νηστειών και κατά τη Μ. Εβδομάδα.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη σχέση Παννυχίδος και Μεγάλου Αποδείπνου, αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι, λίγο παλαιότερα το Μέγα Απόδειπνο ετελείτο και τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, πράξη που διατηρείται ακόμα και σήμερα στο Άγιον Όρος και στις Σλαβικές Εκκλησίες. Σε πιο παλιά φάση το Μέγα Απόδειπνο ψαλλόταν και κατά τις Κυριακές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, καθώς και κατά τις νηστείες των Χριστουγέννων και των αγίων Αποστόλων κατά τις ημέρες που ψάλλεται το «Αλληλούϊα».

Ας επιστρέψουμε όμως στις Παννυχίδες. Οι Παννυχίδες της Α΄ Εβδομάδος των Νηστειών είχαν κατανυκτικό χαρακτήρα και προεξήρχε σ’αυτές ο ίδιος ο Πατριάρχης. Από την ασματική αυτή παννυχίδα προέρχεται και η σειρά των πέντε ευαγγελικών περικοπών, τα λεγόμενα «ευαγγέλια της παννυχίδος», που διαβάζονται και σήμερα κατά τα Απόδειπνα της Α΄ Εβδομάδος των Νηστειών και διασώζονται στα Ευαγγελιστάριά μας.

Το Μέγα Απόδειπνο εντάσσεται στις ακολουθίες της νυκτός, που αποτελούσαν ένα σύμπλεγμα νυκτερινής προσευχής, μια Παννυχίδα, εντελώς διαφορετική απ’αυτήν που μόλις περιγράψαμε, στην οποία φέρεται η ορθρινή προσευχή ενωμένη με την εσπερινή. Η ακολουθία των «προνυκτίων», έτσι όπως τη συναντούμε σε χειρόγραφο του 12ου αιώνα της Μονής Λειμώνος, συμπίπτει σε γενικές γραμμές με τη σημερινή ακολουθία του μεγάλου αποδείπνου, εκτός από κάποια τροπάρια και ευχές. Είναι αξιοσημείωτο και ιδιαίτερα σημαντικό, νομίζω, ότι το περίφημο τροπάριο του Μεγάλου Αποδείπνου «Κύριε των δυνάμεων μεθ’ημών γενού...» είναι το εφύμνιο του ψαλμού 150 που είναι ένας από τους ψαλμούς των Αίνων του Όρθρου, γεγονός που επιβεβαιώνει την άποψη για κοινά στοιχεία των ακολουθιών του μοναχικού τυπικού, αλλά μαρτυρεί και την ύπαρξη της παλαιότατης παννυχίδος που ένωνε εσπερινή και ορθρινή προσευχή.

Κανόνες Αποδείπνων

Η θέση των κανόνων στα απόδειπνα είναι ένα ειδικό κεφάλαιο του τυπικού που περιλαμβάνει πολλές περιπτώσεις. Περιορίζομαι μόνο στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή για να σημειώσω τις χαρακτηριστικότερες των περιπτώσεων. Στα απόδειπνα των τεσσάρων πρώτων ημερών της Α’ Εβδομάδος των Νηστειών ψάλλεται τμηματικώς ο Μέγας Κανών του αγ. Ανδρέου Κρήτης, ενώ στο μικρό απόδειπνο κατά τις Παρασκευές των τεσσάρων πρώτων εβδομάδων ψάλλεται ο κανών του Ακαθίστου Ύμνου και το κοντάκιο τμηματικώς. H συνήθεια, που επικράτησε στις ενορίες να ψάλλεται ο Μέγας Κανών και ο Ακάθιστος κατά το μικρό απόδειπνο της Τετάρτης και της Παρασκευής της Ε΄ Εβδομάδος των Νηστειών, οφείλεται σε μια προσπάθεια προσαρμογής προς τις ενοριακές συνθήκες. Η ορθή τάξη προβλέπει και για τις δύο περιπτώσεις την τέλεση αγρυπνίας.

Αυτό, όμως, που είναι άξιο ειδικής μνείας είναι ότι σύμφωνα με το τυπικό «από της Κυριακής της Ορθοδοξίας εσπέρας μέχρι της Πέμπτης προ του Λαζάρου εσπέρας, καθ’ εκάστην εις τα απόδειπνα, ψάλλομεν τον κανόνα του Θεοτοκαρίου, και συν αυτώ ψάλλεται και ανά εις κανών του Μηναίου οι από του Σαββάτου του Λαζάρου μέχρι της Κυριακής του Αντιπάσχα συμπίπτοντες» (Βλ. Τυπικόν Γ. Ρήγα, σ. 768). Αυτό σημαίνει ότι η Εκκλησία δεν παραλείπει τίποτε. Προνοεί για την περίπτωση που καταλιμπάνεται το Μηναίον, δηλαδή κατά τη Μ. Εβδομάδα και τη Διακαινήσιμο, έτσι ώστε να ψαλούν στα απόδειπνα και να μην παραληφθούν οι κανόνες των αγίων, των οποίων η μνήμη θα συμπέσει την περίοδο αυτή. Έτσι ο κανόνας είναι ένα αδιάσπαστο στοιχείο της ακολουθίας του Μεγάλου Αποδείπνου, που βέβαια σήμερα ψάλλεται ανελλιπώς και καθημερινώς μόνο στα μοναστήρια.

Οι Ύμνοι του Μεγάλου Αποδείπνου

Το Μέγα Απόδειπνο διασώζει παλαιότατο υμνογραφικό υλικό αλλά και αρχαίους τρόπους ψαλμωδίας που παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον.

- Το «Μεθ’ ημών ο Θεός» είναι ένα ανθολόγημα στίχων, από το βιβλίο του Ησαΐα, όπου επαναλαμβάνεται ως επωδός το ακροστίχιο του πρώτου στίχου, το «Ότι μεθ’ ημών ο Θεός». Με βάση αυτόν τον ύμνο, που εντάσσεται από τους ερευνητές στην πρώτη περίοδο της υμνογραφίας, δηλαδή στους τέσσερεις πρώτους αιώνες, μπορεί κανείς να αντιληφθεί πώς διεξαγόταν η λεγόμενη «καθ’υπακοήν» ψαλμωδία, η οποία έδινε την άνεση για τη συμμετοχή του εκκλησιάσματος στα ψαλλόμενα (εδώ ο λαός επαναλάμβανε το εφύμνιο «Ότι μεθ’ ημών ο Θεός»). 

- «Η ασώματος φύσις». Πρόκειται για αρχαίο ύμνο σε στίχους ενδεκασύλλαβους, που τον συναντούμε σε πάπυρο του 6ου αιώνος και υπήρχε και στην αρχαία Παννυχίδα. Θα μού επιτρέψετε εδώ μια μικρή παρένθεση με αφορμή το σημαντικότατο γεγονός ότι οι ύμνοι της Εκκλησίας εμπεριέχουν όλες τις μορφές της αρχαίας γλώσσας και μετρικής (όπως π.χ. στον ύμνο αυτό οι ενδεκασύλλαβοι στίχοι). "Η Εκκλησία αξιοποιεί γόνιμα τη δουλειά των αρχαίων, και σ’ αυτήν επιβιώνουν ζωντανά οι κατακτήσεις και επιτεύξεις τους. Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία ο αρχαίος πολιτισμός επιβιοί και θάλλει μεταμορφωμένος", όπως αναφέρει ευστοχώτατα ένα κείμενο της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους για την Παιδεία του Γένους μας (σ. 55).

- «Παναγία Δέσποινα Θεοτόκε...»: Σύντομες επικλήσεις που ψάλλονται αντιφωνικά. Η Παναγία προηγείται των αγγέλων ως ασυγκρίτως ενδοξοτέρα και τιμιωτέρα. Μετά τους Αγγέλους οι πιστοί επικαλούνται τον τίμιο Πρόδρομο, τους Αποστόλους, τους Οσίους και Διδασκάλους της οικουμένης, την ακατάλυτο δύναμη του Σταυρού. Ο μικρός αυτός ύμνος δηλώνει την ιστορική συνέχεια του μυστηρίου της Θείας οικονομίας μετά την έλευση της Χάριτος.

- Τα τροπάρια «Ως φοβερά η κρίσις σου Κύριε...», που ψάλλονται στο Μέγα Απόδειπνο την Τρίτη και την Πέμπτη, ανάγονται στον 6ο αιώνα ενώ τα κατανυκτικά τροπάρια «Ελέησον ημάς...» αποδίδονται στον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό (7ος - 8ος αι.). Τα τροπάρια αυτά ψάλλονται σε ήχο πλ. β΄ αλλά, όπως σημειώνεται σε κάποια χειρόγραφα, «χύδην», δηλαδή μ’ ένα υποτυπώδες μέλος όπως μάς έχει διασωθεί από την προφορική παράδοση. Η παρατήρηση του αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης είναι καίρια: «Και αι καθολικαί εκκλησίαι πάσαι ανά την οικουμένην απαρχής ταύτης ετέλουν μελωδικώς, μηδέν χωρίς λέγουσαι μέλους». Τίποτε στις ακολουθίες μας δεν διαβάζεται ξηρά και με στόμφο ή επιτήδευση. Πρέπει να υφέρπει πάντοτε, ακόμα και στα αναγνώσματα, ένα υποτυπώδες μέλος.

- Η Δοξολογία «Δόξα εν υψίστοις Θεώ», που είναι ένας από τους αρχαιότερους ύμνους της Εκκλησίας-μεγάλο μέρος της χρονολογείται τον 4ον αιώνα- στο Απόδειπνο δεν ψάλλεται, απλώς διαβάζεται. Κι αυτό διότι η μελισματική απόδοσή της αποτελεί έκφραση και σύμβολο του πανηγυρικού χαρακτήρα μιας εορτής, ενώ ο χαρακτήρας της ακολουθίας του αποδείπνου είναι εντελώς διαφορετικός.

Το Τριώδιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια αλυσίδα λειτουργικών ευκαιριών που μάς προσφέρει η Εκκλησία συνεχώς και αδιαλείπτως. Μια λειτουργική τράπεζα, στην οποία μέρα και νύχτα υπάρχουν παρατεθειμένα εδέσματα πνευματικής ευτυχίας. Η Σοφία του Θεού «έσφαξε τα εαυτής θύματα, εκέρασεν εις κρατήρα τον εαυτής οίνον και ητοιμάσατο την εαυτής τράπεζαν, συγκαλούσα μετά υψηλού κηρύγματος επί κρατήρα» τους δούλους αυτής. Όλους εμάς. «Το Θαύμα της εκκλησιαστικής ποίησης, η ακρότατη ευγένεια του βυζαντινού μέλους, το ρίγος από τις μνήμες της αυτοκρατορικής αρχοντιάς των Ελλήνων- όλα συντονισμένα στην αποκαλυπτική εμπειρική ψηλάφηση της εκκλησιαστικής ελπίδας για την όντως ύπαρξη και ζωή» ( Χρ. Γιανναράς, Καθημερινή 17/3/96).

Το Μέγα Απόδειπνο που διακρίνεται για τον ιδιαίτερα προσωπικό τόνο στην επικοινωνία Θεού και ανθρώπου αμαρτωλού και μετανοούντος, μάς ωθεί προς την τέλεια πνευματική λειτουργική Τεσσαρακοστή, όπως την ορίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «...ούτε νηστεία, ούτε ψαλμωδία, ούτε προσευχή σώζειν ημάς καθ’ εαυτά δύνανται, αλλά το ενώπιον εκτελείσθαι ταύτα του Θεού... Ενώπιον δε ταύτα γίνεται Θεού, όταν ατενώς η διάνοια εκείνω ενορά και δια το προς αυτόν οράν και νηστεύη και ψάλλη και προσεύχηται».

πηγή