Λόγος περί ιερωσύνης Αγ.Γρηγορίου Θεολόγου

Ειναι και κάτι άλλο τελευταίο και μεγαλύτερο από όσα είπα. (Προχωρώ, βλέπετε, στον κολοφώνα του λόγου και δεν θα πω ψέμα γιατί δεν επιτρέπεται σ' αυτούς πού μιλούν για τόσο υψηλά ζητήματα). Δεν ένόμιζα κι ούτε τώρα νομίζω, ότι το ίδιο είναι να βοσκή κανείς ποίμνιο ή βουκόλιο και το ίδιο να επιστάτη ανθρώπινες ψυχές. Γιατί έκεΐ φθάνει κανείς να θρέψη ή να παχύνη το βουκόλιο ή το ποίμνιο και σ' αυτόν τον σκοπό αποβλέποντας ό βουκόλος ή ό βοσκός θα πάη σε τόπους με άφθονο νερό και με καλό χόρτο, θα οδήγηση τα ζώα του από λιβάδι σε λιβάδι, Θα τα ξεκούραση, θα τα σκορπίση και θα τα συμμαζέψη, μερικά με το ραβδί του, τα περισσότερα με τη φλογέρα. "Αλλη δουλεία δεν έχει ό βοσκός ή ό βουκόλος, παρά κάποτε κάποτε να πολεμήση λίγο με τους λύκους κι ϊσως καμιά φορά να φροντίση για κανένα άρρωστο ζώο του" ή συνηθισμένη του φροντίδα είναι οι βελανιδιές, ή σκιά, οι καλαμιές, να ξαπλωθη στο παχύ χορτάρι κοντά στο κρύο νερό, να στρώση κρεββάτι στη δροσιά και κάπου κάπου να τραγουδήση και κανένα ερωτικό κρατώντας το ποτήρι, να κουβεντιάση με τις αγελάδες ή τα πρόβατα του, κι άπ' αυτά πάλι να φάη στο γλέντι του ή να πούληση το παχύτερο. Για την αρετή όμως των ποιμνίων ή των βουκολίων δεν έφρόντισε ποτέ κανείς. "Αλλωστε ποια είναι ή αρετή των; και ποιος έσκέφθηκε ποτέ τί είναι καλό γι' αυτά εμπρός στη δική του εξ εκείνων ηδονή;




Στούς ανθρώπους όμως, αν είναι δύσκολο να ξέρη κανείς να είναι αρχόμενος, κινδυνεύει να είναι πολύ δυσκολώτερο να ξέρη κανείς πώς να αρχή ανθρώπων, και μάλιστα τέτοιαν αρχή την ιδική μας των ιερέων, ή οποία έχει θείους νόμους και οδηγεί τις ψυχές προς τον Θεό• και δσο είναι το υψος και το αξίωμα αυτής της αρχής, τόσο μεγαλύτερος είναι ό κίνδυνος για οποίον έχει νου να το σκεφθη. Θα πρέπει, πρώτο και κύριο, όπως ό άργυρος ή ό χρυσός, όπως και να τον γυρίσης και σε όλων των ειδών τάς περιστάσεις και τα πράγματα, πουθενά να μην εχη εντός του διόλου κατώτερο υλικό πού δεν αντέχει στη δοκιμαστική φωτιά" αλλιώς, τόσο μεγαλύτερο κακό θα κάνη δσο περισσότερους κυβερνά• γiατί βέβαια μεγαλύτερη είναι ή κακία πού προχωρεί σε πολλούς, από έκείνην πού μένει μόνο ενός.

[...] Δεν ταιριάζουν τα ίδια σε όλους, δεν έχουν ούτε τις ϊδιες σκέψεις ούτε τις ίδιες επιθυμίες ή γυναίκα με τον άνδρα, ό γέρος με τον νέο, ό φτωχός με τον πλούσιο, ό χαρούμενος με τον λυπημένο, ό άρρωστος με τον γερό, οι άρχοντες κι οί πολίτες, οι σοφοί κι οι αμόρφωτοι, οί δειλοί και οι θρασεϊς, οί όργίλοι και οί πράοι, όσοι προοδεύουν σε κάτι κι δσοι άποτυχαίνουν.


Κι αν τα εξέτασης λεπτομερέστερα, δεν ζουν το ίδιο οι περισσότεροιπαντρεμένοι με τους αγάμους" οΰτε πάλι οι ερημίτες όμοια με τους κοινωνικούς κι όσους εχουν μικτή ζωή• οΰτε όσοι έχουν δοκ.ιμασθή και ζουν στη θεωρία προς όσους αγωνίζονται" οΐ αστοί πάλι με τους αγρότες• οι ήθικώτε-ροι με τους πονηρότερους• οΐ έχοντες υποθέσεις με όσους έχουν παραιτηθη' οΰτε όσοι κτυπήθηκαν από συμφορές μ' εκείνους που προχωρούν στη ζωή τους χωρίς εμπόδια και δεν έγνώρισαν το χειρότερο" ό καθένας τους διαφέρει από τον άλλο στις επιθυμίες καί τις ορμές συχνά περισσότερο απ’ όσο σωματικά φαίνεται. Αν θέλης, πρόσθεσε ακόμη και την ιδιαίτερη του καθενός μας ιδιοσυγκρασία. Δεν είναι εύκολο να κυβερνηθούν αυτά όλα.




Καθώς λοιπόν δεν προσφέρουν την ίδια θεραπεία και τροφή σε όλα τα σώματα, αλλά χρειάζονται διαφορετική οϊ γεροί καί διαφορετική οί άρρωστοι, έτσι καί τις ψυχές τις θεραπεύουν με ιδιαίτερη διδασκαλία καί αγωγή. Μαρτυρούν τον καλό τρόπο της θεραπείας οί ίδιοι, πού έχουν τα πάθη• άλλους τους συμμορφώνει ή συμβουλή, άλλοι τακτοποιούνται με το παράδειγμα, άλλοι χρειάζονται παρόρμηση, άλλοι θέλουν χαλινό. Μερικοί είναι νωθροί καί δυσκίνητοι στο καλό καί χρειάζεται να τους ξυπνήση κανείς με το μαστίγωμα της διδασκαλίας• άλλοι όμως είναι περισσότερο ευέξαπτοι καί ακατάσχετοι στις ορμές, σαν τα γενναία άλογα πού τρέχουν πέρα από το σημάδι της στροφής του σταδίου, κι αυτοί θα γίνονταν καλύτεροι με το σταμάτημα καί το συγκράτημα της διδασκαλίας.


"Αλλους τους ωφέλησε ο έπαινος, άλλους ή επίπληξη, το καθένα στην κατάλληλη περίσταση• ή αντίθετα τους έβλαψε, επειδή ήταν παράκαιρο καί παράλογο. "Αλλους τους έστερέωσε ή παρηγοριά, άλλους το μάλλωμα• καί τοϋτο πάλι σ' άλλους ήταν δημόσιος έλεγχος, σ' άλλους μυστική νουθεσία. Γιατί άλλων τους αρέσει να περιφρονούν την ιδιαίτερη νουθεσία καί τους χρειάζεται για να σωφρονισθούν ή καταδίκη των από το πλήθος• κι άλλοι πάλι γίνονται αδιάντροποι με τους φανερούς ελέγχους, οδηγούμενοι στο αγαθό με τη μυστικότητα της έπιπλήξεως καί ανταποδίδοντας στη συμπάθεια μας την υπακοή τους.


[...] Τοΰτο μόνο ξεπερνά τη δύναμη μου, το να παραδεχθώ ν' αναλάβω την αρχηγία καί κυβέρνηση ψυχών καί, χωρίς ακόμη να έχω μάθει καλά οΰτε το πώς να κυβερνώμαι ό ίδιος, χωρίς να έχω καθαρίσει την ψυχή μου όσο αρμόζει, να μου εμπιστευθούν επιστασία ποιμνίου.


Κι αυτό μάλιστα σε τέτοιες σήμερα περιστάσεις, οπού είναι προτιμότερο, βλέποντας τους άλλους αναστατωμένους καί ταραγμένους, φεύγοντας δρομο κανείς από τη μέση, άπομακρυνόμενος με προφύλαξη, να γλυτώνη άπο τή ζάλη καί το πηχτό σκοτάδι της αμαρτίας• σε καιρούς, οπού τα μέλη αντιμάχονται μεταξύ τους, καί χάθηκε κι ο,τι υπόλοιπο αγάπης είχε μείνει. "Αλλωστε, απόμεινε πια ό ιερεύς όνομα για τον τύπο, καθώς εξαπλώθηκε ή περιφρόνηση στους άρχοντες κατά την προφητεία της αγίας Γραφής.




Και μακάρι να ήταν για τον τύπο ενώ τώρα..., μα ας μην το ειπούμε, ας πέση στο κεφάλι των άθεων ή βλασφημία. Ό φόβος έλειψε εντελώς από τις ψυχές• στη θέση του έμπηκε ή αναίδεια, έρμαια στον τυχόντα είναι ή θεογνωσία και τα βάθη του Πνεύματος, Έγίναμε όλοι ευσεβείς μόνο σ' ένα πράγμα, στο να κατηγορούμε τους άλλους ως ασεβείς. Χρησιμοποιούμε ως δικαστάς μας τους άθεους, ρίχνουμε τα άγια στους σκύλους και πετούμε μπροστά στους χοίρους τα μαργαριτάρια, κοινολογώντας τα ιερά σε αυτιά και ψυχές ασεβών. Εκτελούμε οι τρισάθλιοι ακριβώς τις επιθυμίες των εχθρών μας και δεν ντρεπόμαστε να ζούμε σε πλήρη άνηθικότητα. Ξένοι εντελώς προς την πίστιν μας, σωστοί Μωαβΐται και Άμμανΐται, οι όποιοι ούτε επιτρέπονταν να πλησιάσουν την Εκκλησία του Κυρίου, ερευνούν και αλωνίζουν μέσα στα άγιώτατά μας. Ανοίξαμε σ' όλους όχι τις πύλες της δικαιοσύνης, αλλά περάσματα εμπαιγμού καί αύθαδείας εναντίον αλλήλων κι είναι για μας άριστος, όχι εκείνος πού δεν έκστομίζει μάταιο λόγο από φόβο Θεοΰ, άλλα οποίος τύχει να εΐπη εναντίον του άλλου τις περισσότερες κατηγορίες, εϊτε ανοιχτά, εϊτε υπονοούμενα, οποίος δηλαδή δημιουργεί ζητήματα με τη γλώσσα του, ή για να το ποϋμε πιο σωστά, χύνει σαν φίδι δηλητήριο.


Προσέχουμε ακόμη τις αμαρτίες των άλλων, όχι για να πονέσουμε γι' αυτές, αλλά για να τους είρωνευτουμε• όχι για να τους θεραπεύσουμε, άλλα για να τους κτυπήσουμε άπ' επάνω" κι έχουμε ως απολογία των δικών μας αμαρτιών τις παραβάσεις των άλλων! Παραδεχόμαστε καλούς καί κακούς όχι κατά τα έργα τους, άλλα ανάλογα με την έχθρα ή τη φιλία μας• κι ο,τι επαινούμε στον ένα σήμερα, αύριο το κακίζουμε για τον άλλον κι δσα οί άλλοι καταγγέλλουν, εμείς τα καμαρώνουμε καί με προθυμία συγχωρούμε το κάθε τι στον άσεβη. Τόσο μεγαλόψυχοι είμαστε απέναντι της κακίας!


Απολογητικός(Περί ιερωσύνης)μετ.Θ.Καστανά,εκδ.''Ενορίας''Αποσπάσματα
΄΄Σύναξη''42,1992