Η Εικόνα της Παναγίας στην Ήπειρο στο πέρασμα των αιώνων

Στην Ήπειρο η μορφή της Παναγίας τιμήθηκε και αγαπήθηκε στον ύψιστο βαθμό. 

Αιτία αυτής της αστείρευτης αγάπης αποτελούν οι τεράστιες δυσκολίες που για αιώνες αντιμετώπισε, αλλά και συνεχίζει να αντιμετωπίζει η μικρή αυτή γωνιά της Ελλάδας. 
Περιοχή πολυβασανισμένη, με μακραίωνη ιστορία καταπίεσης και υποδούλωσης στο αλλόθρησκο στοιχείο, η Ήπειρος πρόταξε και χρησιμοποίησε την πίστη και το έντονο θρησκευτικό συναίσθημα για να διατηρήσει την ταυτότητά της. Εδώ οι κατακτητές αντιμάχονταν μέχρις εσχάτων τη χριστιανική θρησκεία, κι όμως, οι χριστιανοί κατάφεραν να κρατήσουν ζωντανή την πίστη τους κάτω από πραγματικά δύσκολες συνθήκες, με τη μορφή της Παναγίας να αποτελεί καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αλλά και 
μετέπειτα, καθ’ όλη τη διάρκεια των δύσκολων περιόδων που ακολούθησαν, το έρεισμα των πιστών. Μέσα σε όλη την ανέλπιδη κατάσταση των συνεχόμενων μαχών, της καταπίεσης και της ανελευθερίας, το μόνο στοιχείο που κρατούσε ζωντανή την εθνική 
συνείδηση, τη γλώσσα, την ανθρωπιά και την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, υπήρξε η θρησκεία. Το πρόσωπο της Θεοτόκου, ή αλλιώς της Παναγιάς, όπως συνήθιζαν να την αποκαλούν, διαδραμάτισε και εδώ το δικό του ρόλο. Στην Παναγία στήριξαν οι άνθρωποι της περιοχής τις ελπίδες τους όσο σε κανέναν άλλο άγιο. Ήταν η Παναγιά όλων, η μητέρα των φτωχών, των αγωνιστών στα μέτωπα, των γυναικών που έμεναν πίσω και καρτερούσαν τους συζύγους και τα παιδιά τους από τις μάχες, αλλά και εκείνων που κουβαλούσαν πολεμοφόδια στους καταρρακωμένους, εξασθενημένους και πεινασμένους αγωνιστές και στρατιώτες. 

Η Βυζαντινή Ήπειρος είχε ήδη κληροδοτήσει στους σκλαβωμένους Ηπειρώτες ένα πλήθος ναών και μονών αφιερωμένων στην Παναγία, στις οποίες προσέτρεχαν για να βρουν καταφύγιο, να προσευχηθούν, ακόμα και για να μάθουν τα πρώτα τους γράμματα. 

Πολλά μοναστήρια της Ηπείρου αφιερωμένα στην Παναγία, συχνά κτισμένα σε δύσβατα και απάτητα μέρη, έγιναν, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και της Ελληνικής Επανάστασης, καταφύγια των πιστών,  μάρτυρες των αγώνων και της θυσίας τους,ενίσχυσαν οικονομικά την προετοιμασία ένοπλων επιθέσεων ενάντια στον κατακτητή και εφοδίαζαν με τρόφιμα και όπλα τους αγωνιστές και τον άμαχο πληθυσμό.

  Στο ν.Θεσπρωτίας η Μονή Γηρομερίου, κέντρο εξόρμησης και καταφύγιο των αγωνιζομένων, στο ν. Ιωαννίνων η Μονή Παναγίας Μολυβδοσκέπαστης, ορμητήριο και με πλούσιο φιλανθρωπικό έργο, η Μονή Τσούκας, ένα από τα σημαντικότερα καταφύγια των επαναστατημένων της περιοχής, η Μονή της Κηπίνας, με το σπήλαιο των 240 μέτρων, όπου κατέφευγαν για ασφάλεια οι κάτοικοι των γειτονικών χωριών στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας, στο ν. Άρτας η Παναγία η Χρυσοσπηλιώτισσα,  που έγινε ορμητήριο, η Μονή Σέλτσου, όπου κατέφυγαν και έπεσαν ηρωικά οι Σουλιώτες, η Μονή Ροβέλιστας με την οικονομική συνεισφορά της, αποτελούν κάποια από τα τρανταχτά παραδείγματα της σχέσης και της σύνδεσης που είχε στις συνειδήσεις των Ηπειρωτών η μορφή της Παναγίας με την πεποίθηση ότι ο αγώνας τους είναι δίκαιος και για το λόγο αυτό η Μητέρα τους θα τους συντρέξει και θα τους συμπαρασταθεί.

Η συνέχεια ΕΔΩ