Στη ζωή του ο άνθρωπος αναζητεί τη χαρά. Και χαρά είναι το συναίσθημα εκείνο το οποίο πηγάζει από την εκπλήρωση των ανθρώπινων επιθυμιών, ανεξαρτήτως αν αυτές είναι φανερές ή αφανείς, πηγάζουν δηλαδή από το ασυνείδητό του. Χαρά αντλεί ο άνθρωπος από γεγονότα που συμβαίνουν στον εαυτό του, αλλά και από αντίστοιχες καταστάσεις που συμβαίνουν στους συνανθρώπους του, στους οικείους και φίλους του, αλλά ακόμη και από γεγονότα δυσάρεστα, τα οποία συμβαίνουν σ’ εκείνους που είναι εχθροί του. Και η χαιρεκακία είναι μορφή χαράς. Μπορεί να είναι ηθικά μη αποδεκτή από την θρησκευτική πίστη, όμως περιλαμβάνεται στο αξιακό σύστημα της κοινωνίας, διότι κάνει τον άνθρωπο να ανακουφίζεται όταν εκείνοι οι οποίοι τον βλάπτουν με τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους, βρίσκουν τιμωρία και ανταπόδοση κατά τα έργα τους.
Εκτός από αυτές τις δύο μορφές χαράς όμως η Εκκλησία μιλά και για μια τρίτη μορφή: αυτή που πηγάζει από την κοινωνία του ανθρώπου με το Χριστό, που είναι «η πάντων χαρά», είναι ο δοτήρας και η προσωποποίησή της, όχι μόνο επειδή προσέλαβε την ανθρώπινη φύση και επομένως μπορεί να νιώσει συναισθηματικά τι σημαίνει αυτή, αλλά και επειδή η ίδια η αγάπη που είναι ο Θεός είναι η πηγή της χαράς. Και η κοινωνία με το Θεό είναι αφετηρία χαράς στη ζωή μας, η οποία νικά την λύπη για τις ατέλειες και την επίδραση της αμαρτίας και της φθοράς επάνω μας.
Γι’ αυτό και η χαρά για την πίστη δεν είναι συναίσθημα απλώς, αλλά κατάσταση και δωρεά πνευματική, τρόπος ζωής και καρπός της κοινωνίας με το Θεό.
Ο Χριστός στο Ευαγγέλιο ορίζει ως βάση αυτής της τρίτης χαράς το γεγονός ότι τα ονόματα όσων πιστεύουν και ζητούνε να ζήσουν τη σχέση με Εκείνον έχουν γραφτεί στον ουρανό (Λουκ. 10,20), δηλαδή η ύπαρξή τους δεν θα στερηθεί τη χαρά στην αιωνιότητα, αλλά και η αποδοχή αυτής της σχέσης κάνει το όνομα του ανθρώπου να καταγράφεται άσβηστο πλέον στο βιβλίο του Θεού, στο βιβλίο της ζωής. Δεν είναι το βιβλίο των κριμάτων και των αρετών, αλλά το βιβλίο της ζωής (Αποκ. 20, 12), στο οποίο εντάσσονται όλοι οι σεσωσμένοι , δηλαδή όσοι ανήκουν με την καρδιά τους στην Εκκλησία, όσοι έχουν κοινωνία με το Εσφαγμένο Αρνίο που είναι ο Κύριός μας και γεύονται τη χαρά της παρουσίας Του στη ζωή τους.
Ο κάθε άνθρωπος καλείται να διαλέξει σε ποια χαρά θα δώσει βαρύτητα στη ζωή του. Ο πολιτισμός μας και η πραγματικότητά μας αποθεώνουν κυρίως την πρώτη. Χαρά πηγάζει από το δικαίωμα στην ηδονή, από την δόξα της επιτυχίας, από την ικανοποίηση του θελήματός μας. Το σύστημα που διακυβερνά τις ζωές μας θέλει εκεί να είναι προσανατολισμένη η ζωή μας και εκεί να εξαντλείται το νόημά της. Γι’ αυτό και εφευρίσκει και μας προτείνει εργαλεία, αντικείμενα, μέσα, τα οποία εάν τα κατέχουμε, μπορούμε να είμαστε χαρούμενοι, διότι ακολουθούμε τον συρμό της εποχής μας. Ο ίδιος πολιτισμός όμως δεν αγνοεί και την δεύτερη χαρά, αυτήν που μας κάνει να αισθανόμαστε δικαιωμένοι όταν εκείνοι οι οποίοι μας εχθρεύονται ή μας απορρίπτουν αποτυγχάνουν, παθαίνουν κακό ή υποφέρουν στη ζωή τους. Το σύστημα το ίδιο δικαιολογεί την χρήση βίας, την τιμωρία, την πληρωμή για όσα μας έχουν κάνει και αποδέχεται μια δικαιοσύνη η οποία δεν στηρίζεται στη χαρά της συγγνώμης και της αποκατάστασης της σχέσης ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά στην επιβολή του νόμου, ηθικού, κοινωνικού, θεσμικού στους άλλους, για να ικανοποιηθεί η θεία και η ανθρώπινη δικαιοσύνη. Γι’ αυτό και η χαιρεκακία δεν έχει να κάνει μόνο με πρόσωπα. Έχει να κάνει με λαούς και κοινωνίες, οι οποίες όταν βλέπουν τους γείτονες ή τους εταίρους τους που λειτουργούν εχθρικά εναντίον τους να δυσκολεύονται και να υποφέρουν, το απολαμβάνουν και κάνουν ό,τι μπορούν για να τους οδηγήσουν στην απώλεια της αξιοπρέπειάς τους ή στην διάλυση της ύπαρξής τους.
Άλλοι πάλι παρακολουθούν εκ του μακρόθεν και εκφράζουν με εμπάθεια την χαιρεκακία τους για ό,τι συμβαίνει σ’ εκείνους που φθονούν ή αισθάνονται ότι τους φταίνε.
Ο πολιτισμός μας και ίσως και η πλειονοψηφία των ανθρώπων αρνούνται να δούνε την τρίτη χαρά, ως εκείνη που δίνει νόημα στη ζωή. Γιατί η χαρά που πηγάζει από τη σχέση με το Χριστό και από την καταγραφή του ονόματος του ανθρώπου στον ουρανό είναι αναφαίρετη, όμως χρειάζεται ανταπόκριση στην κλήση του Χριστού. Γιατί ο Χριστός στέκεται έξω από την θύρα της υπάρξεώς μας και κρούει και όποιος του ανοίξει, θα εισέλθει και θα δειπνήσει μαζί του κι εκείνος με τον Κύριο. Η χαρά όμως, ενώ δίδεται από το Χριστό πλουσιοπάροχα, για να βιωθεί από τον άνθρωπο, χρειάζεται κόπο και αγώνα. Χρειάζεται ταπεινό φρόνημα, συγχωρητικότητα και πραότητα, δημιουργικότητα και ζήλο ώστε να αξιοποιηθούν τα χαρίσματά μας, υπομονή στους πειρασμούς και πολλή αγάπη που θα γίνει μοίρασμα της ύπαρξης στους συνανθρώπους. Μόνο όταν ο άνθρωπος μοιραστεί τα όσα έχει και τα όσα είναι μπορεί να ζήσει τη χαρά της παρουσίας του Χριστού χωρίς τα εμπόδια της αμαρτίας που τον κάνουν να απορροφάται από τις κοσμικές χαρές ή να υποβιβάζει την ύπαρξή του στην εμπάθεια της χαιρεκακίας. Και τότε ο άνθρωπος νιώθει ότι ανήκει στο Χριστό, ότι γράφτηκε και δεν σβήνει το όνομά του στον ουρανό.
Η επιλογή της τρίτης χαράς δεν συνεπάγεται ότι ο άνθρωπος μπορεί να αρνηθεί κάθε χαρά του κόσμου. Άλλωστε, οι εδώ χαρές αποτελούν την παιδεία του ανθρώπου, ώστε να μπορεί να αποδεχθεί την χαρά της κοινωνίας του με το Χριστό. Όμως ο άνθρωπος του Θεού προσπαθεί να αποσυνδέσει τις εγκόσμιες χαρές από την αμαρτία και να μην υποταγεί σ’ αυτήν. Προσπαθεί ακόμη μέσα στις δυσκολίες και τους πειρασμούς να μην δείξει χαιρεκακία για όλους εκείνους που τον θλίβουν. Για να μπορεί να αναπαύεται τελικά στη σχέση με την των πάντων χαρά, το Χριστό.
Αυτόν τον δρόμο διάλεξε και έζησε στη ζωή του ο άγιος του 20ού αιώνα, Μητροπολίτης Πενταπόλεως και προστάτης της Αιγίνης Νεκτάριος ο Θαυματουργός. Έχοντας επιλέξει από μικρός τη ζωή της πίστης και της σχέσης με το Χριστό, επέλεξε να αφεθεί στα χέρια του Θεού και να βιώσει ως επιλογή της ύπαρξής του τη χαρά να είναι το όνομά του γραμμένο εν τοις ουρανοίς. Σήκωσε με υπομονή και σιωπή και μακροθυμία τον σταυρό του διωγμού από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Αρνήθηκε να δείξει κακία στους συκοφάντες του και με ταπείνωση επέλεξε να γίνει ιεροκήρυκας στην Εύβοια και την Φθιώτιδα. Και ανέλαβε την διεύθυνση της Ριζαρείου Σχολής για να προσφέρει στην Εκκλησία και στους υποψήφιους ιερείς τα χαρίσματα και την πνευματική του πορεία, συμμετέχοντας στις χαρές που η καθημερινότητα έφερνε, αλλά μη λησμονώντας τη βίωση της χαράς της εν ουρανοίς. Και, όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, χωρίς γογγυσμό, αλλά με την πνευματική χαρά έφυγε για την Αίγινα, όπου ίδρυσε μοναστήρι και εν απλότητι έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του καθοδηγώντας όχι μόνο την γυναικεία αδελφότητα της μονής, αλλά και όλους τους ανθρώπους που έσπευδαν να τον εμπιστευθούν. Και όχι μόνο αυτό. Για μια ακόμη φορά θα συγχωρήσει και δεν θα κρατήσει κακία σε όσους και εκεί δεν έκαναν τίποτε άλλο από το να τον συκοφαντούν και να τον λυπούν.
Και το όνομά του γράφτηκε στις δέλτους του ουρανού για πάντα. Και ο ουρανός φανέρωσε την χαρά που έχει για την παρουσία του αγίου εκεί, δίδοντας σημεία και σε μας τους εν τη γη. Η Εκκλησία αναγνώρισε τον τρόπο του βίου του, την αγιότητά του, τα θαύματα που ετέλεσε, την πνευματική του προσπάθεια και τον κατέταξε και επίσημα ανάμεσα στους αγίους της. Και όχι μόνο αυτό. Τον αποκατέστησε στον θρόνο του μετά θάνατον, ζητώντας συγγνώμη για την συκοφαντία που ο άγιος βίωσε. Και γνωρίζουμε καλώς ότι ο άγιος είχε ήδη συγχωρέσει όσους τον έβλαψαν, αλλά δεν του στέρησαν τη χαρά να ανήκει στην Εκκλησία, να είναι ποιμένας και να διακονεί και να σκέπει όλους τους ανθρώπους που η χάρις του Θεού του εμπιστεύθηκε.
Ζούμε σε μία εποχή όπου φαίνεται ότι έχει λιγοστέψει η υλική, η εγκόσμια χαρά. Καλλιεργείται μάλιστα ολοένα και πιο έντονα η χαιρεκακία, τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε προσωπικό επίπεδο, ιδίως μέσα στον κύκλο της κρίσης που βιώνουμε. Η Εκκλησία δεν θα παύσει, προβάλλοντας τους αγίους της, να μας δείχνει ότι η αληθινή και αναφαίρετη χαρά βρίσκεται όταν αποδεχόμαστε την πρόσκληση του Χριστού να γράψει το όνομά μας στη βίβλο του ουρανού. Και από εκεί ξεκινώντας, μπορούμε να εκτιμήσουμε την όποια μικρή ή μεγάλη εγκόσμια χαρά, αλλά και να σηκώσουμε τον σταυρό της λύπης, γνωρίζοντας ότι εάν ο Θεός είναι μαζί μας, κανείς δεν μπορεί να μας βλάψει τελικά. Οι πρεσβείες του Αγίου Νεκταρίου, αλλά και πάντων των Αγίων ας μας δίδουν τη δύναμη να κρατήσουμε αυτή τη χαρά και να την προτιμούμε από κάθε άλλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου