Κόλαση είναι η αδυναμία κοινωνίας με τον άλλον

Λέγουν πολλοί:Τί είναι κόλαση καί που είναι ή κόλαση;Ή απάντηση είναι πολύ εύκολη;Κόλαση είναι ή αδυναμία κοινωνίας με τον άλλο. Ή αυτοεξορία, ή μοναξιά, διακοπή σχέσεων με τον «άλλο». Γιατί καί μόνη ή παρουσία του αλλού γεμίζει χαρά, δίνει αίσθημα ασφάλειας, νόημα στην ύπαρξη μας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι όλες οι εκφραστικές ενέργειες μας, καλές ή κακές, συγκεντρώνονται στο πρόσωπο, στα μάτια, στο μειδίαμα. Όταν αγαπάμε κάποιον, θέλουμε να τον δούμε στο πρόσωπο. Γι' αυτό καί έχουμε τη φωτογραφία του, ως ενθύμιο. Κάνουμε μεγάλα ταξίδια, μόνο καί μόνο για ν' απολαύσουμε ένα πρόσωπο, να το δούμε. Μόνο τα γράμματα του δε μας ικανοποιούν.

Αντιθέτως,όταν δεν αγαπάμε κάποιον,τότε αποφεύγουμε συστηματικά να τον συναντήσουμε. Δε θέλουμε να δούμε το πρόσωπο του. Περνάμε στο άλλο πεζοδρόμιο. Αραιώνουμε τίς προσωπικές συναντήσεις. Περιοριζόμαστε να του στέλνου­με γράμματα, κι αν ακόμη είναι γείτονας μας. Ακριβώς για να μη δούμε τα μούτρα του!

Αυτή ή απρόσωπη συμπεριφορά χαρακτηρίζει την εποχή μας.Καί μεταβάλλει τη ζωή σε κόλαση,σε άκοινωνησία σε απομόνωση.Στά μοντέρνα σπίτια είμαστε στοιβαγμένοι,για να μη ξέρεις ποιος είναι ο αντικρυνος σου, για να μην έχουμε σχέσεις. 

 Με τίς «ράχες κολλημένες»,όπως διηγείται το κρανίο στο γέροντα ερημίτη. Οί νεότεροι άθεοι ύπαρξιστές, όπως · ό Jean P.Sartre και ο Albert Camus βλέπουν την κόλαση στον «άλλον». Ό «άλλος» είναι ό Θεός. Καί μόνο ή σκέψη ότι ό Θεός υπάρχει,ενοχλεί,ταράσσει, δεσμεύει την ελευθερία.Εάν έκείνος δεν υπάρξει,τότε εγώ θα υπάρξω.Γι'αυτό είναι ανάγκη εκείνος να φύγει,να σβήσει,να μην υπάρχει.Με αποτέ­λεσμα, το παν να συγκεντρώνεται στον ασύδοτο άνθρωπο,στο εγώ.Το εγώ γίνεται το πάν,«μέτρον πάντων». 

Από τη στιγμή όμως αυτή πού εξαφανίζεται ό «άλλος»,τότε αποκαλύ­πτεται το κέντρο,ό φόβος,το μηδέν.Φυγή από τη συνάντηση με τον «άλλο» είναι φυγή από το φυσιολογικό τρόπο ζωής, από την ευτυχία. Αρχίζουν τότε να επικρατούν τα ζιζάνια των αδυναμιών, των παθών του κακου,ή φιλαυτία,ή φιληδονία,ή φιλοχρηματία. Γίνονται όλα αυτά τα απόλυτα, υπάτες αξίες. Καί όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο παρά παραμορφωμένες εκδηλώσεις της αναζητήσεως του «αλλού».

Ό Θεός μας είναι «Πρόσωπο».Δεν είναι κάτι.Είναι κάποιος.Κάθε φορά δε πού υποβιβάζεται ό Θεός,υποβι­βάζεται καί ό άνθρωπος. Χάνει τη θέση του στο κόσμο.Ζή με παραισθήσεις,με συμπλέγματα βασανιστικά.Καταντά κατάμονος στο αχανές αυτό σύμπαν.Ό κλειστός τύπος πού δε θέλει να βλέπει τον «άλλον», αμέσως ξεχωρίζει, φαίνεται ότι δέν κατοικεί ό «άλλος».Γιατί όλοι έχουμε έναν ένοικο.Εξαρτά­ται όμως ποιος είναι.

Καί όμως ό «άλλος» ταυτόχρονα άλλους μεν ελκύει,άλλους δε άπωθεί.Εδώ,ψυχές γαλήνιες,γεμάτες έρωτα για Εκείνον,θυσιάζουν εγκόσμιες απολαύσεις,πλούτη,για να εξασφαλί­σουν την «μετ' Εκείνου αγάπη καί κοινωνία». 

'Αλλοι αντιθέτως,υψώνουν τεράστια τείχη,για να μην τους ενοχλεί. Κωφεύουν στη φωνή του. Προσπαθούν να ζουν χωρίς Θεό, χωρίς κοινω- νια. Διότι κάθε τί πού γίνεται οτή Λειτουργία,αποβλέπει σε κοινωνία.

'Αλλοι τόσο πολύ την παρεξηγούν, ώστε το μυστήριο της Κοινωνίας να το κάνουν αντικείμενο αντί υποκείμενο.«Πήρα Κοινωνία» λέγουν, σαν να είναι πράγμα και όχι πρόσωπο.

Τι θα ήταν ή ζωή μας χωρίς τον «άλλον»;Χωρίς τον άλλον παραμορφώνω αφάνταστα καί την περί του έαυτού μου ιδέα. Χωρίς τον άλλον είμαι αδιανόητος. Φαντασθείτε κάποιον σε μια έρημο όπου ψυχή δεν συναντά επί χρόνια.Θα τρελλαθεί.Το ϊδιο συμβαίνει καί στίς σχέσεις μας με την Εκκλησία.Στή Θ. Ευχαριστία ό Θεός δε μας δίνει κάτι,αλλά ό ίδιος δίνεται,προσφέρεται.

Καί επίσης ό άνθρωπος δεν του προσφέ­ρει κάτι,αλλά του προσφέρεται ολόκληρος.Είναι παραχάραξη οικτρή όταν νομίζουμε,ότι σε κάθε Λειτουργία κάτι δίνουμε καί κάτι παίρνουμε. Δεν πρόκειται περί προσφοράς πραγμά­των, αλλά περί του όλου είναι μας.

Μητροπολιτου Σηλυβρίας Αιμιλιανού Τιμιάδου-Εκτροπή ή αλλαγή ζωής(Εκδοση Χ.Φ.Ν.1992)