Φωτογραφίες τοῦ 1895 καί τοῦ 2003 τοῦ καθολικοῦ τῆς Μονῆς τοῦ Ἰωάννη τοῦ Προδρόμου στήν Ἴμερα τῆς Χαλδίας τῶν Ποντικῶν Ἄλπεων. Ἡ ἐκκλησία διατηρεῖται σέ πολύ καλή κατάσταση, κυρίως λόγω τῆς φροντίδας τῶν πέριξ κατοικούντων μουσουλμάνων, ὅπως συμβαίνει καί σέ ἄλλες περιοχές τοῦ Πόντου.
Ἡ Ἁγία Σοφία τῆς Τραπεζούντας φωτογραφημένη τό 1905.
Ἡ αὐτοκρατορική ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Σοφίας κτισμένη στήν Τραπεζούντα ἀπό τούς Μεγάλους Κομνηνούς τό 1235, σήμερα μουσεῖο (2003).
Ἡ περιτειχισμένη Σινώπη στά ὅρια Παφλαγονίας καί Πόντου, ἀρχαία ἀποικία τῆς Μιλήτου μέ 5.000 Ρωμηούς περί τό 1910.
Τά Κοτύωρα τοῦ Πόντου περί τό 1910. Πόλη ἱδρυμένη στήν ἀρχαιότητα ἀπό τή γειτονική Σινώπη. Κέντρο ἐξαγωγῆς γεωργικῶν προϊόντων. Ἀπό τούς 6.000 Ἕλληνες πού κατοικῦσαν ἐκεῖ στίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰώνα πολλοί ἀκολούθησαν τούς Ρώσους ὅταν αὐτοί ἀποχώρησαν ἀπό τόν Πόντο τό 1917.
Ὄψη ἀπό τή θάλασσα τῆς Κερασούντας τοῦ Πόντου περί τό 1900.
Ὄψη τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς τῆς Τραπεζούντας, ἀρχαίας πρωτεύουσας τοῦ Πόντου μέ τίς ἑλληνικές συνοικίες πού βρίσκονταν ἔξω ἀπό τά τείχη τῶν Μεγάλων Κομνηνῶν(1915). Ἡ Τραπεζοῦντα ἐμπορική πόλη καί σημαντικό λιμάνι τοῦ Εὐξείνου εἶχε στίς ἀρχές τοῦ 20ου αἰώνα 15.000 Ρωμηούς. Ἀπό τό πλῆθος τῶν χριστιανικῶν μνημείων καί τῶν ἐκκλησιῶν διατηροῦνταν πολλές δεκάδες, γιά νά περιορισθοῦν σήμερα σέ ἀριθμό πού μετριέται μέ τά δάκτυλα. Ὡστόσο, κατάσπαρτος εἶναι ἀκόμη ὁλόκληρος ὁ ἀχανής Πόντος μέ χριστιανικά μνημεῖα, ἐκκλησίες, μοναστήρια καί κάστρα κυρίως οἱ ἀπομακρυσμένος ὀρεινές περιοχές.
Στην εκτεταμένη περιοχή του Πόντου συγκεντρωνόταν, σε εκατοντάδες χωριά, ελληνικοί πληθυσμοί απομονωμένοι από το εσωτερικό με την οροσειρά των Ποντικών Άλπεων. Οι πληθυσμοί αυτοί αποτελούσαν συνέχεια των βυζαντινών και των αρχαίων ελληνικών πληθυσμών και διατηρούσαν τις αρχαϊκές διαλέκτους μιας αυθεντικής ελληνικής γλώσσας. Η απομόνωση του Πόντου δημιούργησε ένα περιβάλλον όπου οι ελληνικές πολιτισμικές παραδόσεις εξελίχθηκαν ανεξάρτητα από τον υπόλοιπο ελληνικό χώρο με ιδιόμορφους τρόπους.
Το κύριο σώμα του χριστιανικού πληθυσμού βρισκόταν στην περιφέρεια της Σαμψούντας και στις παραθαλάσσιες πόλεις μέχρι την Τραπεζούντα. Στο εσωτερικό υπήρχαν συγκεντρώσεις σε περιοχές όπως η Αργυρούπολη και η Κρώμνη. Οι κρυπτοχριαστιανοί ελληνόφωνοι του Ανατολικού Πόντου, οι οποίοι ακόμη παραμένουν στη σημερινή Τουρκία, είχαν με μεγάλες δυσκολίες εκδηλώσει την ταυτότητά τους, χωρίς όμως να ενσωματωθούν στους ελληνικούς πληθυσμούς.
Σημαντικός αριθμός Ποντίων άρχισε, μετά την κυριαρχία των Ρώσων στον Καύκασο, να μεταναστεύει προς τις ρωσικές ακτές του Ευξείνου, την Κριμαία και τη νότιο Ουκρανία. Αριθμός ποντιακών χωριών υπήρχε στα ρωσικά κυβερνεία του Καρς και του Άστραψαν. Πολλοί φυγάδες εγκαταστάθηκαν στον Καύκασο νότια της Τιφλίδας και στον Εύξεινο γύρω από το Σοχούμ.
Διάσπαρτες κοινότητες υπήρχαν σε όλη την ανατολική περιοχή της Μικράς Ασίας (Αρμενία και Κουρδιστάν), όπου και οι Μητροπόλεις της Νεοκαισάρειας και της Κολώνιας.
Στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας στην Αμάσεια, αρχαία πρωτεύουσα του Πόντου, κατοικούσαν αρκετές χιλιάδες Έλληνες, όπως και στις παρυφές του Πόντου ευρισκόμενες περιφέρειες της Κασταμονής, της Σεβάστειας και της Παφλαγονίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου