Εικόνες και τοιχογραφίες της Παναγίας(7ος-14ος αιώνας)

Ψηφιδωτό 
Madonna
Χρονολόγηση: τέλη του 11ου / αρχές του 12ου αιώνα.
Στο Museo Civico Medievalε, Μπολόνια

Εικόνα της Παναγίας Oδηγήτριας
Χρονολόγηση: δεύτερο μισό 12ου αι.
Υλικό: Ψηφιδωτό σε ξύλο
Διαστάσεις: 38 x 27 εκ.
Στη Mονή Xιλανδαρίου, Άγιο Όρος

 

Η Παναγία βρεφοκρατούσα με Aποστόλους και Aγίους
Καλλιτέχνης: άγνωστος ζωγράφος από την Κωνσταντινούπολη
Χρονολόγηση: μέσα 14ου αιώνα
Διαστάσεις: 71 x 92εκ.
Στο Βυζαντινο Μουσείο του Ελληνικού Ινστιτούτου της Βενετίας

Η Παναγία ένθρονη με το Χριστό 
Ημερομηνία: 13ος αιώνας 
Υλικό: τέμπερα σε πίνακα 
Διαστάσεις: 124,8 x 70,8 cm, (συνολικά: 130,7 x 77,1 cm) 
Στην National Gallery of Art, Washington, USA

Φορητή ψηφιδωτή εικόνα με την Παναγία Ελεούσα 
Ημερομηνία: Αρχές 14ου αιώνα 
Υλικό: Μικροσκοπικές ψηφίδες από χρυσό, πολύχρωμες πέτρες, και επιχρυσωμένο χαλκό, σε επιφάνεια κεριού με ξύλινο υπόστρωμα (ορισμένα τμήματα έχουν αποκατασταθεί)
Περιοχή: πιθανώς Κωνσταντινούπολη 
Διαστάσεις: 11,2 x 8,6 εκατοστά 
Στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης

Madonna di Andria (Οδηγήτρια)
Καλλιτέχνης: Άγνωστος
Ημερομηνία: Αρχές 13ου αιώνα
Διαστάσεις: 72x52 εκ.
Στον Καθεδρικό Ναό της Andria, Ιταλία

Φορητή εικόνα
Παναγία Oδηγήτρια
Χρονολόγηση: 1260-1270
Διαστάσεις: 109 x 57 εκ.
Υλικό: Ξύλο, αυγοτέμπερα
Στη Mονή Xιλανδαρίου, Αγίου Όρους

Η Παναγία Ελεούσα
Τοιχογραφία της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη

Σταύρωση και Παναγία Οδηγήτρια
Χρονολόγηση: 9ος - 13ος αιώνας
Διαστάσεις: 87x63 εκ.
Περιοχή: Θήβα
Αμφιπρόσωπη εικόνα. Η παράσταση της Σταύρωσης στην κύρια όψη φέρει τρία διαφορετικά στρώματα ζωγραφικής (9ος, 10ος, 13ος αι.). Η παράσταση της Παναγίας της Οδηγήτριας στην πίσω πλευρά χρονολογείται στον 16ο αι.
Στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών.

Εικόνα της Παναγίας και του Χριστού με τις Εορτές της εκκλησίας και Αγίους 
Χρονολόγηση: Μέσα του 14ου αιώνα 
Υλικό - τεχνική: αυγοτέμπερα και χρυσό σε ξύλο, στόκο, verre eglomise (φύλλο χρυσού σε γυαλί)
Διαστάσεις: (συνολικά) 42 x 30 x 1 cm 

Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα

Σπάνια βυζαντινή εικόνα του 7ου αιώνα της Παναγίας Αγιοσορίτισσας (και λεπτομέρεια από το πρόσωπο), από τις ελάχιστες βυζαντινές εικόνες που διασώθηκαν από την περίοδο της Εικονομαχίας. Κατασκευάστηκε στην Κωνσταντινούπολη.
Διαστ. 42,5 Χ 71,5 εκ. Φυλάσσεται στην εκκλησία Santa Maria del Rosario a Monte Mario, στη Ρώμη.

Τοιχογραφία
Madonna della Bruna
Χρονολόγηση: περίπου 1270
Καλλιτέχνης: "Maestro della Bruna," ίσως Rinaldo da Taranto

Στον Καθεδρικό Ναό της S. Maria della Bruna, Ματέρα, Ιταλία

Φορητή εικόνα Θεοτόκος Γλυκοφιλούσα («Η Επίσκεψις»)
Χρονολόγηση: Τέλη 13ου αι.
Διαστάσεις (εκ.μ.): 107 x 73,5
Περιοχή: Tρίγλεια της Μ. Ασίας, Ναός αγίου Βασιλείου
Η Θεοτόκος κρατεί τον μικρό Χριστό με το δεξί της χέρι, ενώ με το αριστερό τον προτείνει στον θεατή και συγχρόνως τον ικετεύει για τη σωτηρία των ανθρώπων. Το Θείο Βρέφος αγκαλιάζει τρυφερά τη μητέρα του ακουμπώντας το μάγουλό του στο δικό της. Ο συγκεκριμένος εικονογραφικός τύπος της Παναγίας, κατά τον οποίο τα δύο πρόσωπα αγγίζονται με τα μάγουλα, είναι γνωστός ως Παναγία Γλυκοφιλούσα. Ο τύπος αυτός προβάλλει τη μητρική ιδιότητα της Θεοτόκου και συγχρόνως τονίζει το ρόλο της ως προστάτιδας των ανθρώπων. Ως μητέρα του Χριστού, εισακούεται από τον γιο της όταν τον παρακαλεί για τη συγχώρεση του κόσμου. Αυτό το νόημα έχει και η επιγραφή της συγκεκριμένης εικόνας, που ονομάζει τη Θεοτόκο ΜΗ(ΤΗ)Ρ Θ(ΕΟ)Υ Η ΕΠΙCΚΕΨΙC, δηλαδή η σκέπη, η προστάτιδα.
Η εικόνα έχει φιλοτεχνηθεί με την τεχνική του ψηφιδωτού. Πρόκειται για τεχνική με μεγάλο κόστος, που εφαρμόζεται σπάνια σε φορητές εικόνες. Το ξύλινο πλαίσιό της αρχικά πρέπει να έφερε πολύτιμη επένδυση. Στο κέντρο του κάτω πλαισίου διακρίνεται μια εγκοπή στην οποία προσαρμοζόταν στήριγμα για την περιφορά της σε λιτανείες, δηλαδή τελετουργικές πομπές στους δρόμους της πόλης. Τον υπόλοιπο χρόνο η εικόνα θα βρισκόταν σε τέμπλο ναού, ως δεσποτική, δηλαδή τοποθετημένη παραπλεύρως της Ωραίας Πύλης. Προέρχεται από την Τρίγλια της Βιθυνίας, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, και κατέληξε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο ως ένα από τα «Κειμήλια Προσφύγων», που έφθασαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923).
Πηγή: Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών

Byzantinegallery