Η τοποθεσία φαίνεται ότι υπήρξε από την αρχαιότητα ιδιαίτερα ελκυστική. Στην ίδια ακριβώς θέση προϋπήρχε η ακρόπολη της Ιαλυσού και ο αρχαίος ναός της Αθηνάς Πολιάδος ο οποίος τον 5ο αιώνα μ.Χ. μετατράπηκε σε τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική από την οποία σήμερα σώζεται μόνο το σταυροειδές βαφτιστήρι.
Περνώντας από την ανατολική πύλη, μία πλατιά πέτρινη σκάλα με ψηλά κυπαρίσσια δεξιά και αριστερά της, οδηγούμαστε στη Μονή της Παναγίας του Φιλερήμου που είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή. Το εκκλησιαστικό συγκρότημα που χτίστηκε από τους Ιππότες στη θέση της παλαιότερης βυζαντινής εκκλησίας αναστηλώθηκε στη σημερινή του μορφή από ιταλούς αρχαιολόγους. Ακριβώς δίπλα στο σταυρόσχημο βαφτιστήρι βρίσκεται η λιθόκτιστη γοτθική αναστηλωμένη εκκλησία της Παναγίας του Φιλερήμου.
Στα αριστερά της κύριας εισόδου του αρχαιολογικού χώρου και σε χαμηλότερο επίπεδο από το μοναστήρι, βρίσκεται η μικρή υπόγεια μονόχωρη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Χωστού, προϊπποτικής εποχής, με σπάνιες τοιχογραφίες που εικονίζουν ιππότες και χρονολογούνται τον 14ο–15ο αιώνα μ.Χ. Απέναντι από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου και έξω από την περίφραξη ξεκινάει ο λεγόμενος Γολγοθάς, ένας λιθοστρωμένος διάδρομος με δώδεκα χαλκογραφίες στη μία πλευρά του στημένες πάνω σε βάθρα, οι οποίες αναπαριστούν τα πάθη του Χριστού. Η διαδρομή τερματίζει σ’ ένα σταυρό ύψους 17,80 μέτρων. Στο εσωτερικό του σταυρού υπάρχει σκάλα που προσφέρει πανοραμική θέα. Η θέα από εδώ, ανάμεσα από πεύκα, κυπαρίσσια, βελανιδιές και ελιές είναι συναρπαστική. Λίγα μέτρα κάτω από την πλαγιά του λόφου είναι εν μέρει αναστηλωμένη η δωρική κρήνη με έξι δωρικούς κίονες και ισάριθμους πεσσούς στο εσωτερικό της (4ος αιώνας π.Χ.).
Πολλοί πιστεύουν ότι η εικόνα προέρχεται από την Ιερουσαλήμ. Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι μέλη του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου την έφεραν στη Ρόδο όπου αργότερα πήρε και το προσωνύμιο από το λόφο Φιλέρημος στον οποίο φιλοξενήθηκε. Άλλοι ιστορικοί λένε ότι το Τάγμα του Αγίου Ιωάννη τη βρήκε ήδη στο νησί μετά από την κατάκτησή του το έτος 1310 και ότι οι κάτοικοι την είχαν ήδη καθιερώσει ως προστάτιδά τους.
Η εικόνα από το 1200 έως 1480 μ.Χ. είναι εγκατεστημένη στο λόφο του Φιλερήμου.
Το έτος 1480 κατά τη διάρκεια της πρώτης οθωμανικής πολιορκίας, η εικόνα μεταφέρεται προσωρινά στην πόλη της Ρόδου και λιτανεύεται στις επάλξεις για να εμψυχώνει τον στρατό.
Από το 1490 μέχρι το 1523 η εικόνα μετακινήθηκε αρκετές φορές από το λόφο του Φιλερήμου στο κάστρο των Ιπποτών λόγω της ανοικοδόμησης του ναού καθώς και λόγω των σεισμών.
Το έτος 1522, κατά τη διάρκεια της δεύτερης οθωμανικής πολιορκίας, μετακινείται πάλι προς την πόλη της Ρόδου και φυλάσσεται στους Ιερούς Ναούς της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Μάρκου μέσα στη Μεσαιωνική Πόλη.
Στις 2 Ιανουαρίου 1523 η εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου αφήνει για πάντα το νησί της Ρόδου για να ξεκινήσει την μεγάλη της πορεία μέσα στον χρόνο και την ιστορία.
Από το 1523 έως το 1527 βρίσκεται στην Ιταλία και από το 1527 έως το 1530 βρίσκεται στη Γαλλία.
Στη Μάλτα φιλοξενείται αρχικά στον Ιερό ναό του Σαν Λορέντζο (από το 1530 έως το 1571) και έπειτα μετακινείται στη Βαλέτα και συγκεκριμένα στην εκκλησία της Παναγίας Beata Maria (από το 1571 έως το 1578). Καταλήγει στον καθεδρικό ναό του Σαν Τζιοβάνι (από το 1578 έως το 1798). Λέγεται ότι η εικόνα είχε εξαιρετικά μεγάλη δύναμη κατά τη διάρκεια της παραμονής της στο νησί της Μάλτας προστατεύοντάς το ειδικά κατά τη διάρκεια της μεγάλης οθωμανικής πολιορκίας το έτος 1565.
Όταν ο Μέγας Ναπολέων κατέλαβε τη Μάλτα το 1798, κατά τις επιθέσεις των ληστών στα παλάτια και τις εκκλησίες αφαιρέθηκε από αυτούς το κάλυμμά της. Η εικόνα ταξίδεψε μέσω της Τεργέστης και έφθασε στη Ρωσία όπου ο Τσάρος Παύλος ο Α΄ την υποδέχτηκε με τιμές. Κατόπιν στην εικόνα τοποθετήθηκε ένα νέο χρυσό κάλυμμα που διακοσμήθηκε πρόσθετα με τα ακριβότερα κοσμήματα όπως διαμάντια, ρουμπίνια και ζαφείρια. Στα ίδια εργαστήρια του Τσάρου παρόμοιες διακοσμήσεις χρησιμοποιήθηκαν και σε άλλα δύο ιπποτικά κειμήλια που ακολούθησαν την εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου στην ταραχώδη διαδρομή της μέσα στην ιστορία: στο χέρι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και σε ένα τεμάχιο του Τιμίου Ξύλου.
Η εικόνα έμεινε στη Ρωσία, μέχρι την οκτωβριανή επανάσταση του 1917 , όπου την έκρυψαν στη Μόσχα, στην Αγία Πετρούπολη και έπειτα μέσω της Εσθονίας, το 1919 τη μετέφεραν στην Κοπεγχάγη (Bei Di Ciaro) για να τη δώσουν έπειτα στη Μαρία Φιοντόροβνα, μητέρα της Βασίλισσας της Ρωσίας, η οποία κατόρθωσε να μεταβεί στη Δανία το 1917 μετά από την οκτωβριανή επανάσταση. Η εικόνα έμεινε εκεί από το 1919 έως το 1928.
Με διαταγή της Μαρίας Φιοντόροβνα, στο δρόμο προς το Βελιγράδι ή -σύμφωνα με μερικές υποθέσεις- στο δρόμο προς την εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονος στο ρωσικό μοναστήρι του Αγίου Όρους, και τα τρία κειμήλια μετακινήθηκαν σύντομα στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία του Βερολίνου όπου έμειναν από το 1928 έως το 1929.
Η βασιλική οικογένεια Καραγιώργεβιτς κράτησε τα κειμήλια στο παλάτι της στο Βελιγράδι από το 1929 έως το 1941. Μετά από το βομβαρδισμό του Βελιγραδίου στις 6 Απριλίου 1941 τα κειμήλια μεταφέρθηκαν στο μοναστήρι Όστρογκ και παρέμειναν εκεί έως το 1952. Κατόπιν τα ανέλαβε η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου και τα τοποθέτησε στο Εθνικό Θησαυροφυλάκιο.
Το 1978 η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου παρέδωσε τα δύο κειμήλια στην επίσημη Εκκλησία και σήμερα βρίσκονται στο μοναστήρι του Cetinje ενώ την εικόνα παρέδωσε στο μουσείο του Cetinje. Αυτήν την περίοδο φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο του Μαυροβουνίου.
Από το 2002 η εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου παραμένει στο Μπλε Παρεκκλήσι του Εθνικού Μουσείου του Μαυροβουνίου. Σήμερα στην εκκλησία της Παναγίας του Φιλερήμου υπάρχει αντίγραφο της θαυμαστής αυτής εικόνας το οποίο μεταφέρθηκε σε αυτήν από τον Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας της Εκκλησίας της Σερβίας Σεβασμιότατο Αμφιλόχιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου