Τρίτη 29 Αυγούστου 2017

Ο Φώτης Κόντογλου για την εικόνα του Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου

Σχετική εικόνα
 Ἵσταται ἐπάνω εἰς μίαν πέτραν, ὡς ἄγριον ὄρνεον, πτερωτὸς μὲ λεπτοὺς πόδας, φορῶν κατάσαρκα μηλωτὴν ἐκ δέρματος καμήλου, κοντὴν ἕως ὀλίγον κάτω ἀπὸ τὸ γόνατο καὶ ἐπάνωθεν αὐτῆς εἶναι τυλιγμένος εἰς ἱμάτιον λαδοπράσινον. 


 Ἡ κεφαλὴ του εἶναι ἀναμαλλιασμένη ὡσὰν ἄγριος πρῖνος, μὲ ἔνα συνεστραμμένον βόστρυχον εἰς τὴν κορυφήν, τὸ γένειον, ἀραιὸν εἰς τὰ μάγουλα, πυκνώνει κάτω ἀπὸ τὸ πηγούνι καὶ κλώθεται εἰς τέσσαρας ἢ πέντε κοχλίας, ὁ μύσταξ λεπτὸς καὶ μακρὺς πρὸς τὰ κάτω νεύων, τὰ ὀφρύδια συνεσπασμένα, οἱ ὀφθαλμοὶ περίλυποι, μακρὰν ἀτενίζοντες, τὸ στόμα μελαγχολικόν, καμπυλόρρινος.

  Ἡ ἔκφρασίς του εἶναι αὐστηρὰ μετὰ μειλιχίας ἐγκαρτερήσεως. Ἡ κόμη πολυπλόκαμος πίπτει ἐπὶ τῶν ὤμων. Τὸ πρόσωπόν του εἶναι λιπόσαρκον καὶ μελαμψὸν ἀπὸ τὸν καύσωνα τῆς ἐρήμου. Τὰ μαλλιά του καὶ τὰ γένεια του ἔχουν τὰς τρίχας ἠγριωμένας ἀπὸ τὴν κακοπάθειαν καὶ τὸν ἄνεμον. 

Τὸ ὄμμα του σκληρὸν καὶ πλῆρες ἐγκαρτερήσεως. Ἡ μύτη του γυριστή, τὰ μηλομάγουλά του ἐξέχοντα. Βαθυμὰγουλος, μακρόλαιμος, μὲ τὸ στῆθος του γυμνὸν ὅπου ξεχωρίζουν τὰ κόκκαλα κάτω ἀπὸ τὸ μελαμψὸν δέρμα. Μὲ τὴν δεξιὰ κάμνει τὸ σχῆμα τῆς εὐλογίας καὶ μὲ τὴν ἀριστερὰν κρατεῖ κοντάρι μὲ σταυρὸν καὶ εἰλητάριον ἀνοικτὸν (τὸ ὁποῖον εἴτε λέγει «ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» εἴτε ὅταν παρουσιάζεται κηρύττων στὴν ἔρημο «Μετανοεῖτε, ἤγγικε γὰρ ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν»).

 Εἰς τὴν δεξιὰν γωνίαν τῆς εἰκόνος ἐπάνω εἰς μίαν πέτραν, εὑρίσκεται δοχεῖον μέσα εἰς τὸ ὁποῖον εὑρίσκεται κομμένη ἡ κεφαλή του. Εἰς τὴν ἀριστερὰν ὑπάρχει ἕνα ἄγριον δένδρον, μία δρῦς καὶ ἀνάμεσα εἰς τὰ κλωνάρια της φαίνεται μία ἀξίνη σφηνωμένη, ἡ ὁποία συμβολίζει τὰ λόγια τοῦ προφήτου: «Ἤδη ἡ ἀξίνη πρὸς τὴν ρίζαν τῶν δένδρων κεῖται, καρπὸν ἑτοίμη νὰ κόψῃ πᾶν δένδρον μὴ ποιοῦν».

 Εἰς τοὺς ὤμους του εἶναι φυτρωμένες ἄγριες πτέρυγες ἀετοῦ κατὰ τὸ προφητικὸν ρῆμα: «Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, τοῦ κατασκευᾶσαι τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου». Αἱ πτέρυγες αὗται συνεργοῦν εἰς τὸ νὰ φαίνεται τὸ ἱερὸν τοῦτο πτηνὸν πλέον ὑπερφυές.

Φωτίου Κόντογλου, Ἔκφρασις τῆς Ὀρθοδόξου Εἰκονογραφίας, Αθήνα 1960, Α΄, σελ. 86-87.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου