Η ευστροφία και η μνήμη ήταν δύο μονό από τα πολλά χαρίσματα του Μεγάλου Βασιλείου, μέσω των οποίων κατόρθωσε να κατακτήσει σχεδόν όλες τις επιστήμες της εποχής του.
Ακολούθως, σας παραθέτουμε τα σημαντικότερα αποφθέγματα του Μεγάλου Βασιλείου:
Δέν γνωρίσαμε ἐμεῖς τὸν Θεὸ γιά τή δικαιοσύνη μας, ἀλλὰ ὁ Θεὸς μᾶς γνώρισε διὰ μέσου τῆς ἀγάπης Του.
Πρέπει νά μὴν ξεχνᾶμε ὅτι εἶναι ἀναρίθμητες οἱ εὐκαιρίες πού μᾶς δίνει ὁ Θεὸς γιά νά τελειοποιηθοῦμε.
Ὁ Θεὸς δίνει τή δύναμή πού χρειάζεται στόν ἄνθρωπο στούς κόπους καὶ τοὺς ἀγῶνες του γιά τὴν ἀρετή.
Ἀπό τὴν μνήμη τῶν παρελθόντων καὶ ἀπὸ τὴν πεῖρα τῶν παρόντων διδασκόμαστε γιά τὸ μέλλον.
Ὅποιος γεύτηκε τὴν γλυκύτητα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν πρόδωσε, μοιάζει μ’ ἐκεῖνον πού ἄλλαξε τὸ πολύτιμο διαμάντι μ’ ἕνα χρωματιστὸ γυαλί.
Μιά ἔφοδος τοῦ ἐνθέου δέν μπορεῖ νά φέρει κακό, ἂν ἐμεῖς ἔχουμε ὄπλο τὴν πίστη.
Ἡ θεία βοήθεια ἀπὸ τή μιά καὶ ἡ θελήσῃ μας ἀπὸ τὴν ἄλλη φέρνουν τὴν νίκη κατὰ τοῦ πονηροῦ.
Ὁ Θεὸς δέν ἐξετάζει τὸν ἄνθρωπο μερικῶς, ἀλλὰ συνολικῶς, γιά νά σοῦ διδάξει τὴν ἀμεροληψία.
Ἡ μολυσμένη ἀτμόσφαιρα καὶ ἡ κακία ἔχουν ἔνα κοινὸ σημεῖο: ἡ μία μολύνει τὸ σῶμα καὶ ἡ ἄλλη τὴν ψυχή.
Διατήρησε ἁγνὴ τὴν ψυχή σου σὰν τὸ πολυτιμότερο κεφάλαιο στή ζωὴ.
Οἱ μέλισσες οὔτε σὲ ὅλα τὰ ἄνθη πλησιάζουν οὔτε προσπαθοῦν νά τὰ σηκώσουν ὁλόκληρα, ἀλλὰ παίρνουν ὅ,τι τοὺς εἶναι χρήσιμο καὶ φεύγουν.
Ἡ ψυχὴ μας ἐξομοιώνεται μὲ ὅσα σπουδάζει καὶ πράττει καὶ μὲ ὅσα αἰσθάνεται, σύμφωνα μὲ τὴν κατεύθυνση πού τῆς δώσαμε.
Ὅπως οἱ ληστὲς κρύβονται στά σκιερὰ μέρη γιά νά ληστέψουν περαστικούς, ἔτσι καὶ ὁ διάβολος κρύβεται στίς ἀπολαύσεις γιά νά κυριεύσει τὴν ψυχὴ μας.
Ἡ κακία μοιάζει πολὺ μὲ τὴν ἀτμόσφαιρα πού μολύνει, ὅταν ἔχει δηλητηριώδεις ἀναθυμιάσεις.
Ἡ πραγματικὴ χαρὰ συμβαδίζει οὐσιαστικὰ μὲ τὴν λύπη καὶ τὰ δάκρυα.
Ὁ Θεὸς δέν ἔχει πάντοτε ἀνάγκη ὑπενθυμίσεως γιά τὶς ἀνάγκες μας, ἀλλὰ τῆς εἰλικρινοῦς διαθέσεως μας.
Οἱ ἡμέρες τῆς ζωῆς μας βιάζονται καὶ δέν περιμένουν τὸν ὀκνηρὸ νά διορθωθεῖ.
Τό κακὸ καὶ ἡ ἁμαρτία ξεκινοῦν ἀπὸ τή δική μας προαίρεση.
Ὅταν ἰκανοποιεῖται ἡ ἀνάγκη τοῦ φαγητοῦ δέν πρέπει νά λησμονεῖται ἡ εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ.
Ὅπως οἱ βαφεῖς βάφουν μὲ χρώματα ἀνεξίτηλα, ἔτσι ἀνεξίτηλο πρέπει νά μείνει μέσα μας τὸ καλό.
Μήν ἀφήνεις νά διαμορφώνονται πονηρὲς ἰδέες στό μυαλό σου τίς ὦρες τῆς ἀναπαύσεως.
Ἡ ἀποβολὴ μιᾶς συνηθείας εἶναι δύσκολο, ἀλλὰ ὄχι καὶ ἀκατόρθωτο ἔργο.
Τίποτε ἀπὸ τὰ γύρῳ μας δέν μένει ἀμετάβλητο, οὔτε κι ἐμεῖς οἱ ἴδιοι.
Δέν πρέπει νά ἐπιδιώκουμε τὴν θεραπεία τοῦ κακοῦ μὲ τὸ κακό.
Τά πράγματα τοῦ βίου ἀλλάζουν εὔκολα δεσπότῃ, ἡ ἀρετὴ μόνο εἶναι ἀναφαίρετο κτῆμα.
Δῶσε πρώτη κληρονομία στά παιδιά σου τὴν ἀρετὴ καὶ ὕστερα μοίρασέ τους καὶ τὴν περιουσία σου.
Ἡ ψαλμωδία για τὰ παιδιὰ εἶναι ἄνεση καὶ εὐχαρίστηση, ἀλλὰ καὶ ἀναφορὰ στόν Θεό.
Ὅπως ἡ φύσῃ παίρνει λαμπρὸ χρῶμα ἀπὸ τὸν ἀκτινοβόλο ἥλιο, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ μας ἀπὸ τὰ διδάγματα τῶν πατέρων.
Νά μὴν δίνεις ἄφθονο πλοῦτο στίς ἀνέσεις σου, ἀλλὰ στήν ψυχή σου.
Ὅπως ὁ ὄγκος τοῦ σώματος δημιουργεῖ πρήξιμο καὶ φλόγωση, ἔτσι καὶ τὰ πάθη φλογίζουν τὴν ψυχή.
Ὅταν βλέπεις κάποιον νά κλαίει γιά τὰ ἁμαρτήματά του, συμπάθησέ τον καὶ μιμήσου τον.
Νά ἀποφεύγουμε τὴν ἁμαρτία καθὼς καὶ τὰ ἄλογα ζῶα τή δηλητηριώδη τροφή.
Νά ἀποφεύγεις τὴν ἁμαρτία, ὅπως τὸ ἐλάφι τὸ σχοινὶ καὶ τὸ πτηνὸ τὴν παγίδα.
Ἀπό ὅποιο πρᾶγμα ἁμαρτάνουμε εὐκολότερα, πρέπει νά προφυλασσόμαστε περισσότερο.
Προσπάθησε νά περισυλλέγεις τοὺς ναυαγοὺς τῆς ἁμαρτίας δείχνοντάς τους σανίδα σωτηρίας τὴν ἐλπίδα τοῦ Θεοῦ.
Ὅταν μᾶς περιτριγυρίζει ἡ φωτιὰ τοῦ κακοῦ ἢ τὰ λιοντάρια τῆς ἁμαρτίας, νά ἐλπίζουμε στό Θεὸ γιά τή σωτηρίᾳ μας.
Νά μὴν ὑπερπαχύνεις τὸ σῶμα σου, γιατὶ ἐξασθενεῖς τὴν ψυχή σου.
Νά μοιράζεις τὰ ἐφόδια πρὸς τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχὴ ἀνάλογα μὲ τὴν ἀνάγκη τοῦ καθενός.
Παράβλεπε τή σάρκα πού εἶναι φθαρτὴ καὶ ἐπιμελοῦ τῆς ψυχῆς πού εἶναι ἀθάνατη.
Ὁ Θεὸς μᾶς σῴζει ἀπὸ τοὺς κινδύνους καὶ ὅταν ἀκόμη χαθεῖ κάθε ἐλπίδα σωτηρίας.
Ἡ θλίψη εἶναι φυσικὸ φαινόμενο καὶ ἡ μετάνοια θαυμάσια πράξῃ.
Ὅπως οἱ ἰατρικὲς συμβουλὲς ἀποδεικνύονται ὠφέλιμες ὅταν τηροῦνται, τὸ ἴδιο καὶ οἱ πνευματικές.
Ἀπό τὸ πλῆθος τῶν ἀνομιῶν μας καὶ ἡ φύσῃ ἄκομα στενάζει καὶ ἔφυγαν ἀπὸ τὰ φυσικὰ τους ὅρια οἱ περιοχὲς τοῦ χρόνου.
Ακολούθως, σας παραθέτουμε τα σημαντικότερα αποφθέγματα του Μεγάλου Βασιλείου:
Δέν γνωρίσαμε ἐμεῖς τὸν Θεὸ γιά τή δικαιοσύνη μας, ἀλλὰ ὁ Θεὸς μᾶς γνώρισε διὰ μέσου τῆς ἀγάπης Του.
Πρέπει νά μὴν ξεχνᾶμε ὅτι εἶναι ἀναρίθμητες οἱ εὐκαιρίες πού μᾶς δίνει ὁ Θεὸς γιά νά τελειοποιηθοῦμε.
Ὁ Θεὸς δίνει τή δύναμή πού χρειάζεται στόν ἄνθρωπο στούς κόπους καὶ τοὺς ἀγῶνες του γιά τὴν ἀρετή.
Ἀπό τὴν μνήμη τῶν παρελθόντων καὶ ἀπὸ τὴν πεῖρα τῶν παρόντων διδασκόμαστε γιά τὸ μέλλον.
Ὅποιος γεύτηκε τὴν γλυκύτητα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν πρόδωσε, μοιάζει μ’ ἐκεῖνον πού ἄλλαξε τὸ πολύτιμο διαμάντι μ’ ἕνα χρωματιστὸ γυαλί.
Μιά ἔφοδος τοῦ ἐνθέου δέν μπορεῖ νά φέρει κακό, ἂν ἐμεῖς ἔχουμε ὄπλο τὴν πίστη.
Ἡ θεία βοήθεια ἀπὸ τή μιά καὶ ἡ θελήσῃ μας ἀπὸ τὴν ἄλλη φέρνουν τὴν νίκη κατὰ τοῦ πονηροῦ.
Ὁ Θεὸς δέν ἐξετάζει τὸν ἄνθρωπο μερικῶς, ἀλλὰ συνολικῶς, γιά νά σοῦ διδάξει τὴν ἀμεροληψία.
Ἡ μολυσμένη ἀτμόσφαιρα καὶ ἡ κακία ἔχουν ἔνα κοινὸ σημεῖο: ἡ μία μολύνει τὸ σῶμα καὶ ἡ ἄλλη τὴν ψυχή.
Διατήρησε ἁγνὴ τὴν ψυχή σου σὰν τὸ πολυτιμότερο κεφάλαιο στή ζωὴ.
Οἱ μέλισσες οὔτε σὲ ὅλα τὰ ἄνθη πλησιάζουν οὔτε προσπαθοῦν νά τὰ σηκώσουν ὁλόκληρα, ἀλλὰ παίρνουν ὅ,τι τοὺς εἶναι χρήσιμο καὶ φεύγουν.
Ἡ ψυχὴ μας ἐξομοιώνεται μὲ ὅσα σπουδάζει καὶ πράττει καὶ μὲ ὅσα αἰσθάνεται, σύμφωνα μὲ τὴν κατεύθυνση πού τῆς δώσαμε.
Ὅπως οἱ ληστὲς κρύβονται στά σκιερὰ μέρη γιά νά ληστέψουν περαστικούς, ἔτσι καὶ ὁ διάβολος κρύβεται στίς ἀπολαύσεις γιά νά κυριεύσει τὴν ψυχὴ μας.
Ἡ κακία μοιάζει πολὺ μὲ τὴν ἀτμόσφαιρα πού μολύνει, ὅταν ἔχει δηλητηριώδεις ἀναθυμιάσεις.
Ἡ πραγματικὴ χαρὰ συμβαδίζει οὐσιαστικὰ μὲ τὴν λύπη καὶ τὰ δάκρυα.
Ὁ Θεὸς δέν ἔχει πάντοτε ἀνάγκη ὑπενθυμίσεως γιά τὶς ἀνάγκες μας, ἀλλὰ τῆς εἰλικρινοῦς διαθέσεως μας.
Οἱ ἡμέρες τῆς ζωῆς μας βιάζονται καὶ δέν περιμένουν τὸν ὀκνηρὸ νά διορθωθεῖ.
Τό κακὸ καὶ ἡ ἁμαρτία ξεκινοῦν ἀπὸ τή δική μας προαίρεση.
Ὅταν ἰκανοποιεῖται ἡ ἀνάγκη τοῦ φαγητοῦ δέν πρέπει νά λησμονεῖται ἡ εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ.
Ὅπως οἱ βαφεῖς βάφουν μὲ χρώματα ἀνεξίτηλα, ἔτσι ἀνεξίτηλο πρέπει νά μείνει μέσα μας τὸ καλό.
Μήν ἀφήνεις νά διαμορφώνονται πονηρὲς ἰδέες στό μυαλό σου τίς ὦρες τῆς ἀναπαύσεως.
Ἡ ἀποβολὴ μιᾶς συνηθείας εἶναι δύσκολο, ἀλλὰ ὄχι καὶ ἀκατόρθωτο ἔργο.
Τίποτε ἀπὸ τὰ γύρῳ μας δέν μένει ἀμετάβλητο, οὔτε κι ἐμεῖς οἱ ἴδιοι.
Δέν πρέπει νά ἐπιδιώκουμε τὴν θεραπεία τοῦ κακοῦ μὲ τὸ κακό.
Τά πράγματα τοῦ βίου ἀλλάζουν εὔκολα δεσπότῃ, ἡ ἀρετὴ μόνο εἶναι ἀναφαίρετο κτῆμα.
Δῶσε πρώτη κληρονομία στά παιδιά σου τὴν ἀρετὴ καὶ ὕστερα μοίρασέ τους καὶ τὴν περιουσία σου.
Ἡ ψαλμωδία για τὰ παιδιὰ εἶναι ἄνεση καὶ εὐχαρίστηση, ἀλλὰ καὶ ἀναφορὰ στόν Θεό.
Ὅπως ἡ φύσῃ παίρνει λαμπρὸ χρῶμα ἀπὸ τὸν ἀκτινοβόλο ἥλιο, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ μας ἀπὸ τὰ διδάγματα τῶν πατέρων.
Νά μὴν δίνεις ἄφθονο πλοῦτο στίς ἀνέσεις σου, ἀλλὰ στήν ψυχή σου.
Ὅπως ὁ ὄγκος τοῦ σώματος δημιουργεῖ πρήξιμο καὶ φλόγωση, ἔτσι καὶ τὰ πάθη φλογίζουν τὴν ψυχή.
Ὅταν βλέπεις κάποιον νά κλαίει γιά τὰ ἁμαρτήματά του, συμπάθησέ τον καὶ μιμήσου τον.
Νά ἀποφεύγουμε τὴν ἁμαρτία καθὼς καὶ τὰ ἄλογα ζῶα τή δηλητηριώδη τροφή.
Νά ἀποφεύγεις τὴν ἁμαρτία, ὅπως τὸ ἐλάφι τὸ σχοινὶ καὶ τὸ πτηνὸ τὴν παγίδα.
Ἀπό ὅποιο πρᾶγμα ἁμαρτάνουμε εὐκολότερα, πρέπει νά προφυλασσόμαστε περισσότερο.
Προσπάθησε νά περισυλλέγεις τοὺς ναυαγοὺς τῆς ἁμαρτίας δείχνοντάς τους σανίδα σωτηρίας τὴν ἐλπίδα τοῦ Θεοῦ.
Ὅταν μᾶς περιτριγυρίζει ἡ φωτιὰ τοῦ κακοῦ ἢ τὰ λιοντάρια τῆς ἁμαρτίας, νά ἐλπίζουμε στό Θεὸ γιά τή σωτηρίᾳ μας.
Νά μὴν ὑπερπαχύνεις τὸ σῶμα σου, γιατὶ ἐξασθενεῖς τὴν ψυχή σου.
Νά μοιράζεις τὰ ἐφόδια πρὸς τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχὴ ἀνάλογα μὲ τὴν ἀνάγκη τοῦ καθενός.
Παράβλεπε τή σάρκα πού εἶναι φθαρτὴ καὶ ἐπιμελοῦ τῆς ψυχῆς πού εἶναι ἀθάνατη.
Ὁ Θεὸς μᾶς σῴζει ἀπὸ τοὺς κινδύνους καὶ ὅταν ἀκόμη χαθεῖ κάθε ἐλπίδα σωτηρίας.
Ἡ θλίψη εἶναι φυσικὸ φαινόμενο καὶ ἡ μετάνοια θαυμάσια πράξῃ.
Ὅπως οἱ ἰατρικὲς συμβουλὲς ἀποδεικνύονται ὠφέλιμες ὅταν τηροῦνται, τὸ ἴδιο καὶ οἱ πνευματικές.
Ἀπό τὸ πλῆθος τῶν ἀνομιῶν μας καὶ ἡ φύσῃ ἄκομα στενάζει καὶ ἔφυγαν ἀπὸ τὰ φυσικὰ τους ὅρια οἱ περιοχὲς τοῦ χρόνου.
Ἀπολυτίκιον ...Ἦχος α’.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου, ὡς δεξαμένην τὸν λόγον σου· δι' οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας, τὴν φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας, τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας. Βασίλειον ἱεράτευμα, Πάτερ Ὅσιε· πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.AMHN
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον
Ὥφθης βάσις ἄσειστος τῇ Ἐκκλησίᾳ, νέμων πᾶσιν ἄσυλον, τὴν κυριότητα βροτοῖς, ἐπισφραγίζων σοῖς δόγμασιν, Οὐρανοφάντορ Βασίλειε Ὅσιε.
Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ λόγον.
Ἑξανοίξας τὸ στόμα λόγῳ Θεοῦ, ἐξηρεύξω σοφίαν κήρυξ φωτός, καὶ φρόνημα ἔνθεον, τῇ οἰκουμένῃ κατέσπειρας· τῶν γὰρ Πατέρων ὄντως, κυρώσας τὰ δόγματα, κατὰ Παῦλον ὤφθης, τῆς πίστεως πρόμαχος· ὅθεν καὶ Ἀγγέλων, συμπολίτης ὑπάρχεις, καὶ τούτων συνόμιλος, ἀνεδείχθης μακάριε, Θεοφάντορ Βασίλειε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.
Ὁ Οἶκος
Τῆς σωφροσύνης ὁ κρατήρ, τὸ στόμα τῆς σοφίας, καὶ βάσις τῶν δογμάτων, Βασίλειος ὁ μέγας, πᾶσιν ἀστράπτει νοερῶς. Δεῦτε οὖν, καὶ στῶμεν ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ, θερμῶς ἐνατενίζοντες, τοῖς θαύμασι τοῖς τούτου τερπόμενοι, καὶ ὥσπερ λαμπηδόνι ἀστραφθέντες τῷ φωτὶ αὐτῶν, θαλφθῶμεν τῷ τοῦ βίου καθαρτικῷ πνεύματι, μιμούμενοι αὐτοῦ τὴν πίστιν, τὴν ζέσιν, τὴν ταπείνωσιν, δι' ὧν οἶκος ἐδείχθη τοῦ ὄντως Θεοῦ· πρὸς ὃν βοῶντες ὑμνοῦμεν, οὐρανοφάντορ Βασίλειε Ὅσιε.
Μεγαλυνάριον
Τὸν οὐρανοφάντορα τοῦ Χριστοῦ, μύστην τοῦ Δεσπότου, τὸν φωστῆρα τὸν φαεινόν, τὸν ἐκ Καισαρείας, καὶ Καππαδόκων χώρας, Βασίλειον τὸν μέγαν, πάντες τιμήσωμεν.AMHN