Δίπτυχο με την Θεοτόκο και τον Χριστό Άκρα Ταπείνωση

Το άφθαρτο ξύλο: Ο σταυρός είναι δυο επιθυμίες.

Η μια επιθυμία που ερωτεύτηκε τα ουράνια

σμίγει και σταυρώνεται με την επιθυμία

καθώς διασχίζει τη γη.

Κι ο Χριστός στο έαρ σταυρωμένος.

Ν. Καρούζος

                                   

Δίπτυχο με την Θεοτόκο και τον Χριστό Άκρα Ταπείνωση, β΄ μισό 14ου αιώνα
Υλικό: Αυγοτέμπερα σε σκαφωτό ξύλο
Θεοτόκος 27 × 21 εκ Χριστός 22 × 19 εκ
Μετέωρα, Μονή Μεταμορφώσεως
Πηγή: Βοκοτόπουλος, Π., Βυζαντινές Εικόνες, Ελληνική Τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1995.

  Στο αριστερό φύλλο εικονίζεται η Παναγία γυρισμένη δεξιά προς τον νεκρό Χριστό, προς τον οποίο υψώνει το χέρι, ενώ συγχρόνως κλίνει την κεφαλή. Η μορφή της αποπνέει αυτοκυριαρχία και βουβή θλίψη. 

Στο άλλο φύλλο ο νεκρός Χριστός, γυμνός, με το κεφάλι γυρτό και τα μάτια κλειστά, εικονίζεται ως το στήθος στον τύπο της Άκρας Ταπεινώσεως. Μεταγενέστερες επιγραφές στο πίσω μέρος «η εικών αύτη κτιτορική ούσα καί αρχαία, τίθεται κατά το άγιον καί μέγα σάββατον έν τω επιταφίω») επιβεβαιώνει, ότι οι εικόνες αυτές εχρησιμοποιούντο στην ακολουθία των Παθών. Το εξαίσιo αυτό έργο συγγενεύει στην τεχνική και την τεχνοτροπία με την Σταύρωση της Μονεμβασίας.
Ξυγγόπουλος 1926, σ. 35-44. Belting 1980-81, σ. 7-8.

πηγή