Πέμπτη 23 Αυγούστου 2018

Προφυλαγμένη σε…πάπλωμα, είχε σωθεί το 1922 η εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης της Μηχανιώτισσας

του Σπύρου Κουζινόπουλου
Περιφορά της εικόνας της Παναγίας Φανερωμένης της Μηχανιώτισσας στο πανηγύρι του 1968

Προφυλαγμένη μέσα σε ένα… πάπλωμα, είχε σωθεί μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, πριν 96 χρόνια, η εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης της Μηχανιώτισσας, για την οποία συρρέουν κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες, προκειμένου να την προσκυνήσουν, δεκάδες χιλιάδες πιστοί από όλη τη Βόρεια Ελλάδα και μακρύτερα ακόμη.


Η παλιά Μηχανιώνα της Κυζίκου

 Σύμφωνα με τις αφηγήσεις των παλιών Μηχανιωτών, όταν συνέβη η μεγάλη συμφορά της καταστροφής του Μικρασιατικού ελληνισμού, ύστερα από την ανόητη εκστρατεία του ελληνικού στρατού στα βάθη της Μικράς Ασίας και αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τις εστίες τους οι Έλληνες της περιοχής, μία γυναίκα στην παλιά Μηχανιώνα της Κυζίκου, η κυρά Κατίγκω Μαούτσα ή Λαζαράκαινα μαζί με τις εγγονές της, έφτιαξαν μία θήκη από τσίτι (ύφασμα λεπτό), τοποθέτησαν εκεί μέσα ευλαβικά την εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης και στη συνέχεια έβαλαν τη θήκη μέσα σε ένα ντέγκι (μεγάλο δέμα) με ρούχα. Έτσι σώθηκε η εικόνα και ήρθε στην Ελλάδα.

Όπως έγραψε ο παλιός διευθυντής του 1ου δημοτικού σχολείου της Νέας Μηχανιώνας, Α.Ρ.Ματίκας, οι Μηχανιώτισες γυναίκες την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας «την είχαν πάντα μαζί τους, οδηγήτρια και προστάτιδα σε όλη την περιπέτεια του κατατρεγμού, μέχρι που ήρθαν να ριζώσουν εδώ στο όμορφο ακρογιάλι του Θερμαϊκού, που τότε σε έπαιρνε ο φόβος από την ερημιά και τα φίδια που ξετρύπωναν από τον ακαλλιέργητο τόπο».
Η Παναγία Φανερωμένη η Μηχανιώτισσα, βρήκε στέγη στην ξύλινη εκκλησία που δημιούργησαν οι πρόσφυγες για να στεγάσουν την Παναγιά τους, δίπλα από τις πρόχειρες σκηνές στις οποίες διέμεναν οι ίδιοι.

Βάρκες τύπου "ντορ-τσεφτέ" (1924) που τις έφεραν οι ψαράδες από την παλιά Μηχανιώνα

Μία περιγραφή για τη μεταφορά της εικόνας
 Η Εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης μεταφέρθηκε στη Νέα Μηχανιώνα από τους πρόσφυγες της Κυζίκου. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από το εκλαϊκευμένο κείμενο της Ιστορίας της Νέας και Παλιάς Μηχανιώνας του Βαγγέλη Χατζημπιρπιλού.
«Οι Μηχανιώτες ήταν όλοι Βενιζελικοί. Ήταν και πολύ θρήσκοι και έφτιαχναν στα χωράφια τους εξωκλήσια. Πάνω απ΄ όλα είχαν στην πρώτη γραμμή την εκκλησία και δεν έλειπαν καμιά Κυριακή και γιορτή, ακόμα και όταν ήταν στην ξενιτιά για ψάρεμα.
Πάνω που καλυτέρεψαν τη ζωή τους, έφτιαξαν καινούργια σπίτια και είδαν άσπρη μέρα, ξημέρωσε μια μαύρη μέρα!

Ήταν παραμονή της μεγάλης γιορτής της Παναγίας Φανερωμένης, τα Εννιάμερα 22 Αυγούστου 1922, το μεγαλύτερο πανηγύρι της Μηχανιώνας. Όλοι οι κάτοικοι ήταν στο μοναστήρι για τον εσπερινό της αυριανής γιορτής.
Τότε έφτασε το μήνυμα ότι έπρεπε να πάρουν το δρόμο της δεύτερης προσφυγιάς γιατί έρχεται η μεγάλη καταστροφή ! Το τί επακολούθησε, δεν μπορείτε να το φανταστείτε !
Μετά από πέντε μέρες έφτασε στο λιμάνι ένα βαπόρι που μας το έστειλε η Αδελφότης των Μηχανιωτών της Κωνσταντινούπολης και στις 29 Αυγούστου 1922 μας πήγε στην απέναντι παραλία της Ανατολικής Θράκης, στο χωριό Επιβάτες. Με δύο δρομολόγια πήραμε μαζί μας και όλα τα καίκια μας, τα δίχτυα και αρκετά πράγματα. Τα ζώα τα πήραμε απ’ τη στεριά μέσω Προύσας.
Η χήρα Κατίγκω Μαουτσίδου, που ήταν καντηλανάφτρα της Εκκλησίας της Παναγίας Φανερωμένης, πήρε τον Κώστα Καματάκη και τον Γρηγόρη Μπογάκη που ήταν 15 ετών, και έσωσαν την Εικόνα που την πήραμε μαζί μας τυλιγμένη μέσα σ΄ ένα πάπλωμα. Ο Νικόλαος Χατζηγιαννάκης ή Καρανικόλας πήρε μια άλλη εικόνα μεγάλης αξίας του Αγίου Νικολάου που έχει πάνω στο μέτωπο σφηνωμένο ένα στρείδι, γιατί αυτή βρέθηκε μέσα στη θάλασσα. Αυτή η εικόνα βρίσκεται σήμερα στα Λουτρά της Αιδηψού στο ναό των Αγίων Αναργύρων γιατί εκεί έμειναν αρκετοί Μηχανιώτες που είναι και μέχρι σήμερα».
Η παλιά εκκλησία μετά την αποπεράτωσή της το 1928

Η παλιά εκκλησία
Τα θεμέλια της εκκλησίας, που φέρνει το όνομα της Παναγίας Φανερωμένης, μπήκαν στο νέο τόπο εγκατάστασης, στις ακτές του Θερμαϊκού, το 1927 και η ανέγερση της εκκλησίας τελείωσε το 1932. Και όπως έλεγε χαρακτηριστικά το παλιό μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, Αλέξανδρος Σαραφίδης «μικροί και μεγάλοι, γυναίκες και παιδιά εργάσθηκαν για να γίνει ο ναός. Όταν χτυπούσε η καμπάνα, όλοι έτρεχαν να πιάσουν δουλειά, καθένας αναλόγως με τη δύναμή του. Και έβλεπες γυναίκες σκαρφαλωμένες στις σκάλες, να δίνουν χέρι με χέρι τα τούβλα και τα κεραμίδια στους εργάτες. Και παιδιά να κάνουν σειρά και το ένα δίνοντας στο άλλο, να μεταφέρουν από την παραλία τα υλικά».
Η πρώτη πλίνθινη κατασκευή αντικαταστάθηκε στη δεκαετία του ΄30.

Η πρώτη εκκλησία συμβόλιζε τη σύνδεση με τις πατρογονικές εστίες, δίνοντας και το στοιχείο της ιδιαίτερης θρησκευτικότητας των Μηχανιωτών προσφύγων, αποτελώντας παράλληλα και μια κοινή βάση για τη συγκρότηση της τοπικής κοινωνίας.
Το μεγάλο έργο μπόρεσε να ολοκληρωθεί χάρη στις άοκνες προσπάθειες του πρώτου ιερέα της Παναγίας Φανερωμένης της Μηχανιώτισσας, παπα-Γιάννη Βαλάσογλου, ένα έργο που τελείωσε από τον διάδοχο του Παπαγιάννη, τον Παπα-Γιώργη Βογιατζόγλου. Ενώ μεγάλη ήταν η συνεισφορά της Εκκλησιαστικής Επιτροπής που αποτελούνταν από τον Αλέξανδρο Σαραφίδη, τον Βασίλη Αραπάκη, τον Γιώργο Ταταράκη, τον Εμμανουήλ Σταμίδη και τον Γιώργο Σβολάκη. Το έργο της Επιτροπής ήταν εξαιρετικά δύσκολο και χρειάστηκαν μεγάλες προσπάθειες για να συγκεντρωθούν τα απαιτούμενα για την ολοκλήρωση του ναού χρήματα. Έτσι αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε εσωτερικά δάνεια ή να παρακινήσουν δωρεές.
Η συνέχεια  ΕΔΩ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου