Η ποιμαντική μέριμνα της Εκκλησίας για τους ΑμεΑ

3η Δεκεμβρίου (Παγκόσμια Ημέρα ΑμεΑ)

Πρωτοπρεσβυτέρου Χριστοφόρου Χρόνη,

Κληρικού Ι.Μ. Αιτωλίας και Ακαρνανίας 

(Δρ. Θεολογίας-Μ.Α. Φιλοσοφίας)

  Τα Ηνωμένα Έθνη, ήδη από το 1992, θέσπισαν την 3η Δεκεμβρίου, ως την παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ) εορτάζεται σε όλον τον πλανήτη, προωθώντας την κατανόηση σε θέματα αναπηρίας και την κινητοποίηση υπέρ των δικαιωμάτων αξιοπρέπειας και ευημερίας των ατόμων με αναπηρία.
 Το φαινόμενο της αναπηρίας χαρακτηρίζεται από τους περισσότερους ειδικούς, ως πολύπλοκο και δυναμικό, καθώς τα άτομα με αναπηρία έχουν περισσότερα από ένα κοινά χαρακτηριστικά. Όπως είναι φυσικό, η προσπάθεια ορισμού της αναπηρίας και των ΑμεΑ γενικότερα, μόνο εύκολη δεν είναι, αφού κάθε άνθρωπος που αντιμετωπίζει μια μειονεξία, είναι άνθρωπος με ειδικές ανάγκες. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (2002): «Αναπηρία είναι το αποτέλεσμα οργανικών ή περιβαλλοντικών αιτίων, που δημιουργούν ένα σύνολο εμποδίων σε σημαντικές περιοχές της ζωής, όπως η αυτοεξυπηρέτηση, η απασχόληση, η εκπαίδευση, η ψυχαγωγία και η γενικότερη κοινωνική συμμετοχή».

 Επίσης, σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου των Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (απ. 93/136/ΕΟΚ), όπως αυτή αναφέρεται στην επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (9/3/93): «ΑμεΑ είναι τα άτομα που έχουν είτε μόνιμες, είτε προσωρινές βλάβες, ανικανότητες, αδυναμίες, αναπηρίες ή συνδυασμό των παραπάνω, προερχόμενες από φυσική, ψυχική ή νοητική ανεπάρκεια. Πρόκειται για άτομα με σοβαρές ανεπάρκειες ή μειονεξίες, οι οποίες περιορίζουν ή αποκλείουν την εκτέλεση δραστηριότητας ή λειτουργίας, η οποία θεωρείται κανονική για έναν άνθρωπο». 

 Από τους παραπάνω ορισμούς καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι δεν είναι όλα τα ΑμεΑ ίδια. Υπάρχουν άτομα με μόνιμη ανικανότητα και άτομα με προσωρινή/παροδική ανικανότητα.

 Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα άτομα με κινητικά προβλήματα, οι τυφλοί και οι αμβλύωπες (εξασθενημένη όραση), οι κωφοί, όσοι έχουν δυσκολία στην αντίληψη, στην επικοινωνία και στην προσαρμογή, καθώς και ασθενείς με αρτηριοσκλήρυνση, επιληψία, ανεπάρκεια νεφρού, ρευματικές παθήσεις, καρδιοπάθειες. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι τραυματίες και οι παροδικοί ασθενείς. Επίσης, οι αναπηρίες ταξινομούνται και ως προς το χρόνο εκδήλωσής τους. Σε εκείνες που εμφανίζονται με τη γέννηση του ατόμου και σε εκείνες που μπορεί να προκληθούν κάποια χρονική στιγμή στη ζωή του ατόμου από κληρονομική αιτία, από ασθένεια ή από κάποιο ατύχημα.[1]

 Η Εκκλησία, ως φιλόστοργη μάνα, οφείλει να στρέψει το ποιμαντικό της ενδιαφέρον στους συνανθρώπους μας που αντιμετωπίζουν κάθε λογής αναπηρία. Η αναπηρία δεν έχει καμία σχέση με την αποτυχία ή την αστοχία. Ο ανάπηρος είναι ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος με απόλυτη αξία και όχι απαξία και η αναπηρία του δεν τον εμποδίζει από το να φτάσει μέχρι την αγιότητα. Αυτή την αλήθεια καλείται να μεταδώσει ο ποιμένας στους ανθρώπους με αναπηρία. Βέβαια, παρότι κάνουμε Ολυμπιακούς αγώνες (Παραολυμπιακοί) για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες, έχουμε ασανσέρ, θέσεις σταθμεύσεως και τουαλέτες αποκλειστικά γι’ αυτούς, εντούτοις δεν τους θέλουμε πραγματικά δίπλα μας, αλλά στο περιθώριο για να μη μας ενοχλούν, ενώ φυσικά κανένας αρτιμελής δεν θα ήθελε να γίνει ΑμεΑ. Ο Χριστός διαφοροποιείται από αυτό το στερεότυπο διακηρύσσοντας, ότι είναι προτιμότερο κάποιος να εισέλθει στη Βασιλεία του Θεού τυφλός, χωλός ή κουτσός, παρά αρτιμελής και έξω αυτής.[2] Άλλωστε πολλές από τις θεραπείες που επιτέλεσε ο Χριστός ήταν σε ΑμεΑ (τυφλοί, λεπροί, ανάπηροι, μουγγοί).

Η Εκκλησία ως σώμα Χριστού, είναι πάντα κοντά στα πρόσωπα (προτιμότερος αυτός ο όρος από τον όρο «άτομα») με ειδικές ανάγκες. Οι ναοί έχουν πλέον, στην πλειοψηφία τους, ράμπες για τα αναπηρικά αμαξίδια, θέσεις στάθμευσης αποκλειστικά για ΑμεΑ, χειρολαβές, ανελκυστήρες και ειδικά καθίσματα για τους έχοντες κινητικά προβλήματα.[3] Υπάρχουν αξιόλογα εκκλησιαστικά ιδρύματα αποκλειστικά για ΑμεΑ και εκκλησιαστικές θερινές κατασκηνώσεις.[4] Ακόμα πραγματοποιούνται εκκλησιαστικά σεμινάρια εκμάθησης νοηματικής γλώσσας[5] ενώ τελούνται, περιστασιακά, θείες λειτουργίες με απόδοση στη νοηματική, από εξειδικευμένο διερμηνέα.[6] Δεν λείπουν και οι φωτισμένοι ιερείς που διακονούν αποκλειστικά, με σεβασμό και αυταπάρνηση, συνανθρώπους τους με κάθε μορφή αναπηρίας.[7]

 Μέσα στην Εκκλησία, στην ενορία, οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες θα αισθανθούν άνετα, θα δημιουργήσουν φιλίες και θα επεκτείνουν τον κοινωνικό τους κύκλο, θα βιώσουν την αγάπη των συνανθρώπων τους, την οποία θα μεταλαμπαδεύσουν στις οικογένειές τους αλλά και σε άλλους συνανθρώπους τους που αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα. Έτσι θα πάψουν να αισθάνονται ότι είναι στιγματισμένοι, κοινωνικά αποκλεισμένοι και ανεπιθύμητοι. Ο ποιμένας θα τους ακούει, θα τους αισθάνεται, θα τους υπενθυμίζει ότι δεν είναι ποτέ μόνοι τους, αλλά είναι παιδιά του Θεού και μάλιστα από τα πιο αγαπημένα Του. Ο ποιμένας δεν θα είναι επικριτικός μαζί τους, αλλά στοργικός πατέρας που θα τους δέχεται απροϋπόθετα.

Ο φωτισμένος ποιμένας θα στηρίξει πνευματικά και τα μέλη των οικογενειών των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες. Θα προσευχηθεί, θα νουθετήσει, θα συμπάσχει με αυτά. Θα τους μεταδώσει το μήνυμα της ελπίδας, που είναι μόνο ο Χριστός και η Εκκλησία Του με τα αγιαστικά μυστήρια. Επίσης θα είναι ο συνδετικός κρίκος των οικογενειών αυτών με άλλες οικογένειες που έχουν μέλη ΑμεΑ, με σκοπό να δημιουργούνται φιλικές σχέσεις για να ανταλλάσσονται απόψεις και να διευρύνεται ο κοινωνικός τους κύκλος.

[1] http://www.ameaplus.gr/αμεα-τα-άτομα-με-αναπηρία.
[2] Ματθ, 18, 8-9 «εἰ δὲ ἡ χείρ σου ἢ ὁ πούς σου σκανδαλίζει σε, ἔκκοψον αὐτὰ καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ· καλόν σοί ἐστιν εἰσελθεῖν εἰς τὴν ζωὴν χωλόν ἢ κυλλὸν, ἢ δύο χεῖρας ἢ δύο πόδας ἔχοντα βληθῆναι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, καὶ εἰ ὁ ὀφθαλμός σου σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ· καλόν σοί ἐστι μονόφθαλμον εἰς τὴν ζωὴν εἰσελθεῖν, ἢ δύο ὀφθαλμοὺς ἔχοντα βληθῆναι εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός».
[3] Λαυρέντιος Δελλασούδας, Φιλανθρωπική και Πνευματική Διακονία της Εκκλησίας και Κοινωνική Ένταξη Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, χ.ε, Αθήνα 2005, σ. 70..
[4] http://www.eidikomes.gr/nea/kataskenoseis-amea-rizas-naupaktias-tes-ieras-metropoleos-aitolias-kai-akarnanias/
[5]http://www.apostolikidiakonia.gr/gr_main/catehism/kathxhsh.asp?content=content&main=sholingl.htm.
[6]http://www.thestival.gr/society/item/359135-theia-leitourgia-sti-noimatiki-glossa-telestike-ston-in-panagias-tis-axeiropoiitoy-video.
[7] https://www.amea-care.gr/ο-ιερέας-απόφοιτος-του-χάρβαρντ-που-βο/

.romfea