Απόσπασμα από το βιβλίο του Β. Ραφαηλίδη "Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοεληνικού κράτους 1830-1974".
Ενώ οι Βούλγαροι ησυχάζουν μετά την υπογραφή της συνθήκης του Νεϊγύ, οι Τούρκοι, που δεν έχουν υπογράψει προς το παρόν καμιά συνθήκη, προσπαθούν να περισώσουν την Ανατολική Θράκη. Αλλά ο Βενιζέλος παίρνει την άδεια απ’ τους συμμάχους και συντρίβει το κίνημα του συνταγματάρχη Τζαφέρ Ταγιάρ στη Θράκη, με έναν ταχύτατο ελιγμό του ελληνικού στρατού.
Την ίδια εποχή, ο Βενιζέλος καλείται απ’ τους συμμάχους να τους βοηθήσει να συντρίψουν τους μπολσεβίκους στη Ρωσία, κι αυτός στέλνει ένα εκστρατευτικό σώμα στην Κριμαία, έτσι συμβολικά, προκειμένου να πάρει την άδεια των συμμάχων (τίποτα δε γίνεται χωρίς την άδεια των συμμάχων σ’ αυτή την «υπερήφανη και κυρίαρχη χώρα») να προελάσουν οι Έλληνες και να καταλάβουν ολόκληρη την τουρκική Θράκη, πράγμα που γίνεται αμέσως.
Κι έτσι το ελληνικό κράτος επεκτείνεται πρόσκαιρα μέχρι τις παρυφές της Κωνσταντινούπολης η οποία, σημειωτέον, παραμένει υπό συμμαχικήν κατοχήν, πράγμα που ευκολύνει πολύ την κατάσταση για τους Έλληνες, που δεν έκαναν ακόμα δική τους τη «δική τους» Πόλη.
Όμως, αντί για την Πόλη, οι 'Αγγλοι μόνο απ’ τους συμμάχους και όχι οι Γάλλοι και οι Ιταλοί που έχουν σοβαρές αντιρρήσεις γιατί μυρίζονται το κόλπο των Άγγλων για την προστασία των πετρελαίων της Μέσης Ανατολής, στρέφουν τους Έλληνες προς τη Σμύρνη.
Κι έτσι, τον Μάιο του 1920 τα ελληνικά στρατεύματα αποβιβάζονται στη Σμύρνη και αρχίζουν να καταδιώκουν τους Τούρκους. Είναι το πρελούντιο της μικρασιατικής εκστρατείας που την αρχίζει ο Βενιζέλος για να την οδηγήσουν στην καταστροφή οι αντίπαλοί του. Αλλά μάλλον στην καταστροφή θα την οδηγούσε και ο Βενιζέλος αν έμενε στην εξουσία. Την πρώτη και μόνη φορά που άκουσε τους Άγγλους και όχι τους φίλους του τους Γάλλους, την πάτησε αγρίως και έμπλεξε την Ελλάδα στην πιο μεγάλη περιπέτεια της νεότερης ιστορίας της.
Και ενώ οι Έλληνες προελαύνουν στα ενδότερα της Μικράς Ασίας ως εντολοδόχοι των συμμάχων, ο Κεμάλ Ατατούρκ (πατέρας των Τούρκων σημαίνει το Ατατούρκ) κηρύσσει έκπτωτο τον Σουλτάνο και δρα ανεξάρτητα απ’ αυτόν. Ο Κεμάλ, μια πραγματική στρατιωτική και πολιτική μεγαλοφυία επί διεθνούς επιπέδου, θα κηρύξει τη δημοκρατία στην Τουρκία αργότερα, μετά την μικρασιατική καταστροφή, το 1923. Ο τελευταίος Σουλτάνος Μωάμεθ (Μεχμέτ) ΣΤ', μόνο τότε θα βάλει την τελεία στο τελευταίο κεφάλαιο της ιστορίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που αυτόν τον καιρό είναι μια αυτοκρατορία εντελώς της πλάκας.
Ο Κεμάλ δεν επιδιώκει να διώξει μόνο τους Έλληνες απ’ την περιοχή της Σμύρνης αλλά και τους Γάλλους απ’ τη Συρία και τους συμμάχους απ’ την Κωνσταντινούπολη. Για να πετύχει τα μεγάλα του σχέδια τούτος ο δαιμόνιος άνθρωπος, συνεννοείται με τους μπολσεβίκους, που του επιτρέπουν να πάρει τον οπλισμό που άφησαν στις τουρκικές περιοχές του Καυκάσου οι Ρώσοι, όταν έφυγαν από κει μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση.
Ο Βενιζέλος δεν καταλαβαίνει πως ο Κεμάλ είναι τώρα ο πραγματικός κίνδυνος και όχι ο ξεδοντιασμένος Σουλτάνος, και αντί να διατάξει υποχώρηση, διατάσσει προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων προς τη Νικομήδεια. Η πολιτική ιδιοφυία του Βενιζέλου κοντά σ’ αυτήν του Κεμάλ μοιάζει δεύτερης ποιότητας.
Η συνθήκη των Σεβρών
Η πιο σπουδαία για τα εθνικά της συμφέροντα και η πιο κρίσιμη για το μέλλον της χώρας διεθνής συνθήκη που υπέγραψε ποτέ η Ελλάδα είναι αυτή των Σεβρών. Την 28η Ιουλίου 1920, και ενώ τα ελληνικά στρατεύματα καταδιώκουν ήδη τους Τούρκους στην περιοχή της Σμύρνης, ο Βενιζέλος, από θέσεως καταφανούς ισχύος, υπογράφει στο δημαρχείο του προαστίου των Παρισίων Σεβρ συνθήκη διακανονισμού των εδαφικών διαφορών με την Τουρκία του Σουλτάνου, γιατί ο Κεμάλ δεν έχει μπει ακόμα στο παιχνίδι.
'Οταν μπει σε λίγο, θα στείλει σε μόνιμες διακοπές τα όνειρα των Ελλήνων, αλλά προς το παρόν οι Έλληνες έχουν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν για τις εκπληχτικές διπλωματικές επιτυχίες του Βενιζέλου που, όμως, δεν θα κρατήσουν πολύ. Ο Κεμάλ παραφυλάει και ο Βενιζέλος ζητάει τη συντριβή του απ’ τους συμμάχους, γιατί ξέρει τι τον περιμένει με έναν τέτοιο αντίπαλο.
Αλλά είναι αργά πια. Το κεμαλικό κίνημα των Νεοτούρκων φουντώνει και κυριαρχεί στην Τουρκία. Στο πρόσωπο του Κεμάλ όλοι χαιρετίζουν έναν πραγματικό σωτήρα του κέντρου της πάλαι ποτέ κραταιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που είχε κι αυτή την τύχη όλων των αυτοκρατοριών. Έγινε κουρνιαχτός.
Προς το παρόν όμως, και ερήμην του Κεμάλ, οι Έλληνες πετυχαίνουν στο Σεβρ τα εξής εκπληκτικά:
1) Να παραχωρηθεί στην Ελλάδα ολόκληρη η Θράκη, ανατολική και δυτική, των νήσων Ίμβρου και Τενέδου συμπεριλαμβανομένων,
2) Να μείνει μεν η περιοχή της Σμύρνης υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά με Έλληνα αρμοστή, που θα ενεργεί ως εντολοδόχος των συμμάχων,
3) Μετά από πέντε χρόνια, και ύστερα από δημοψήφισμα, η περιοχή της Σμύρνης θα μπορούσε να ενσωματωθεί στην Ελλάδα, αν το δημοψήφισμα ήταν θετικό υπέρ αυτής, πράγμα που ήταν απόλυτα βέβαιο,
4) Οι Ιταλοί σύμμαχοι συμφώνησαν να δώσουν στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα εκτός απ’ τη Ρόδο και το Καστελλόριζο. Αν όμως και οι Άγγλοι έδιναν στην Ελλάδα την Κύπρο, τότε οι Ιταλοί θα έδιναν στην Ελλάδα κι αυτά τα νησιά.
5) Η Βουλγαρία παραιτείται οριστικά και τελεσίδικα παντός δικαιώματός της στη δυτική Θράκη,
6) Η Ελλάδα θα μετείχε της επιτροπής που θα ήλεγχε την ελευθερία της ναυσιπλοΐας στα Στενά και θα φρόντιζε για την ουδερότητά τους. 'Ηταν ένας όρος που αφορούσε περισσότερο τους Ευρωπαίους, που γιαυτό ακριβώς έδειχναν τόσο ζωηρό ενδιαφέρον για την περιοχή και όχι, βέβαια, από αγάπη για την Ελλάδα,
7) Η τύχη της Κωνσταντινούπολης, που συνεχίζει να βρίσκεται υπό συμμαχικήν κατοχήν, θα καθοριζόταν αργότερα, με χωριστή συνθήκη. Αν οι Τούρκοι αρνούνταν ή αδυνατούσαν να εφαρμόσουν τους όρους της συνθήκης των Σεβρών, τότε οι σύμμαχοι θα αποσπούσαν την Κωνσταντινούπολη από το τουρκικό κράτος, χωρίς όμως να δηλώνουν και αν θα την έδιναν στους Έλληνες. Εν πάση περιπτώσει, οι Έλληνες θα μπορούσαν να ελπίζουν.
Η συνθήκη των Σεβρών είναι τόσο ευνοϊκή για τους Έλληνες, παρά την περί την Κωνσταντινούπολη εκκρεμότητα, που δε μοιάζει αληθινή. Και δεν ήταν αληθινή. Οι σύμμαχοι πετούν καραμέλες στο στόμα των Ελλήνων αλλά σε λίγο, μόλις ξεμυτίσει ο Κεμάλ, θα τους αρπάξουν το γλυφιτζούρι και θα το δώσουν στον Κεμάλ. Και ο θριαμβευτής επί του παρόντος Βενιζέλος θα μείνει να γλείφει το κόκκαλο. Και θα πάθει πατατράκ λίγο αργότερα.
____________
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
“Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους 1830-1974” του Βασίλη Ραφαηλίδη, σελίδες 100-102.
https://istorika-ntokoumenta.blogspot.com/.../blog-post...
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
Σκηνή από την παρέλαση της ελληνικής 1η μεραρχίας στην προκυμαίας της Σμύρνης, 07.50 π.μ., 2 Μαίου 1919. Από την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών. Αθήνα 1980. Τόμος ΙΕ', σελ. 119, και τη Βικιπαίδεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου