Άγία Αικατερίνη. Μικρογραφία (Μινιατούρα)985 μ.Χ

Άγία Αικατερίνη. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο τοῦ Βασίλειου Β '. 985 μ.Χ. Κωνσταντινούπολη. 

Τώρα εὑρίσκεται στήν Βιβλιοθήκη τοῦ Βατικανοῦ. Ρώμη.Πρόκειται για την παλαιότερη απεικόνιση της Αγίας Αικατερίνης και χρονολογείται γύρω στο 1000 μ.Χ.

Το Μηνολόγιο του Βασιλείου Β' (ονομαζόμενο επίσης Menologium of Basil II , Menology of Basil II ) είναι ένα εικονογραφημένο χειρόγραφο που σχεδιάστηκε ως εκκλησιαστικό ημερολόγιο ή βιβλίο υπηρεσίας της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (μηνολόγιο ) που συντάχθηκε περ. 1000 μ.Χ., για τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Βασίλειο Β' (976–1025). Περιέχει ένα συναξάριο , μια σύντομη συλλογή από βίους αγίων , που συγκεντρώθηκε στην Κωνσταντινούπολη για λειτουργική χρήση, και περίπου 430 μικρογραφίες οκτώ διαφορετικών καλλιτεχνών.

Το χειρόγραφο αντιγράφηκε και ζωγραφίστηκε στην Κωνσταντινούπολη κατόπιν εντολής ή ως δώρο στον αυτοκράτορα Βασίλειο Β'. Ολοκληρώθηκε μεταξύ του 979 και των πρώτων χρόνων του 11ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα περιήλθε στην κατοχή ενός Γενουάτη γιατρού που διέμενε στην Κωνσταντινούπολη. Τον 15ο αιώνα εξαγοράστηκε από τον Λουδοβίκο Σφόρτσα , δούκα του Μιλάνου. Στις αρχές του 17ου αιώνα ο καρδινάλιος Paolo Emilio Sfondrati το έδωσε στον Πάπα Παύλο Ε' και το χειρόγραφο βρίσκεται τώρα στη βιβλιοθήκη του Βατικανού

Οι καλλιτέχνες που παρήγαγαν τις εικόνες για το Μηνολόγιο χρησιμοποίησαν προοπτική και απομακρύνθηκαν από τις επίπεδες απεικονίσεις που ήταν συνηθισμένες μέχρι τότε. Οι χειρονομίες απεικονίζονται με ρεαλιστικό τρόπο, με την αρχιτεκτονική και το υπόβαθρο καλοσχεδιασμένα. Οι εκφράσεις του προσώπου είναι ζωγραφισμένες σε νατουραλιστικό στυλ. Το έργο καταδεικνύει έτσι το ζωγραφικό στυλ της περιόδου που συχνά αναφέρεται ως Μακεδονική Αναγέννηση.

Ασυνήθιστο για βυζαντινό χειρόγραφο, το όνομα του ζωγράφου κάθε εικονογράφησης καταγράφεται από έναν γραφέα στην άκρη κάθε εικόνας. Συνολικά μπορούν να αναγνωριστούν οκτώ ονόματα. Ένας ζωγράφος, ονόματι Παντολέων, που μπορεί να αναφέρεται και σε άλλα έγγραφα της εποχής, φαίνεται ότι ήταν επικεφαλής της ομάδας. Πιθανότατα εργάζονταν μαζί σε ένα εργαστήριο συνδεδεμένο με την Αυτοκρατορική αυλή. Οι άλλοι ζωγράφοι είναι ο Γεώργιος, ο Μιχαήλ ο νεότερος, ο Μιχαήλ των Βλαχερνών , ο Συμεών, ο Συμεών ο Βλαχερναίος, ο Μάνας και ο Νέστορας.

Byzantine Illuminator, Martyrdom of Saint Catherine of Alexandria
from the Menologium Basilianum
Constantinople, c.1000
Vatican City, Biblioteca Apostolica Vaticana