ΠΆΝΑΪΑ Μ.. '

Τί έφεραν οι Έλληνες τού Πόντου στήν εδώ Ελλάδα;Μπορεί νά άφησαν τά παιδιά τους καί τά αγαπημένα τους πρόσωπα άταφα, αδιάβαστα, βορά τών ορνέων καί τών σαρκοβόρων ζώων, όμως μαζί με τό ταλαίπωρο σαρκίο τους έφεραν τό:
Ώφ, Πάναϊα μ', ώφ.Ωχ, Παναγία μου, ώχ.

Ναί, διότι για τούς Έλληνες τού Πόντου η Παναγιά είναι πόνος, πόθος, παρηγοριά, σύντροφος, συνοδός, σημείο αναφοράς στήν χαρά, στήν λύπη, στόν έρωτα, στόν κατατρεγμό.
Γεμάτη η ονοματοθεσία, ειδικά τών γυναικών, με τό τίμιο όνομά της:
Μαρία...
Παναγιώτα...Σουμέλα...Δέσποινα...Παρθένα...
Αυτών τών μόνιμα μαυροφορεμένων γυναικών...
Παναΐα μ', καί τό θάμα σ'
Παναΐα μ', λελεύω σε.
‌Παναΐα μ', ποί(η)σον τό θάμα σ'.
‌Παναΐα μ', Σουμέλα.
‌Παναΐα μ', ποδεδίζω σε.
Παναΐα μ', τρώγω σε.
Παναΐα μ', γουρπανίζω σε.
Ώφ, Παναΐα μ', ώφ, καί ξάν' ώφ.
(π. Vasilios Tsouflidis)

Φωτογραφία :Έτσι φίλησε την Πατρίδα ο Πόντος, όταν γύρισε σ' αυτήν μετά απο 3000 χρόνια
Πόντιες γυναίκες φιλούν το χώμα τής Ελλάδας, μόλις κατεβαίνουν στο λιμάνι τού Πειραιά. Αυτές ήξεραν ποιές ήταν καί πού πατούσαν. Μερικοί εδώ δεν ξέρουν,
η σπαρακτική αυτή φωτογραφία είναι σπάνια..
*κρίνοντας από τα ρούχα τών Ελλαδιτών γύρω, νομίζω ότι είναι το κομμάτι εκείνο τού ποντιακού ελληνισμού που κατά τον διωγμό διέφυγε στην Σοβιετική ένωση καί έφτασε στην Ελλάδα γύρω στο 1932-39.

πηγή