Ἐντυπωσιακὸ παράδειγμα τῆς μεγάλης δυνάμεώς τους μᾶς ἀφηγεῖται τὸ βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης Δ´ Βασιλειῶν (κεφ. ιθ´):
Ὁ βασιλιὰς τῶν Ἀσσυρίων Σενναχηρὶμ πολιόρκησε τὴν Ἱερουσαλὴμ μὲ πολυάριθμο στρατό. Σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν βασιλιὰ τῶν Ἰουδαίων Ἐζεκία ἐξέφραζε τὴ βεβαιότητα ὅτι οὔτε ὁ Θεός τους δὲν μποροῦσε νὰ τοὺς σώσει ἀπὸ τὴν ἀπειλὴ τοῦ ἀήττητου ἀσσυριακοῦ στρατοῦ. Ὁ δίκαιος βασιλιὰς Ἐζεκίας κατέφυγε σὲ θερμὴ ταπεινὴ προσευχὴ πρὸς τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ὁ Θεὸς τιμωρώντας τὴν ἀλαζονεία καὶ βλάσφημη διάθεση τοῦ Σενναχηρὶμ ἀπέστειλε ἄγγελο, ὁ ὁποῖος φόνευσε σὲ μία νύχτα 185.000 Ἀσσυρίους στρατιῶτες, ἀναγκάζοντάς τον νὰ ἀποχωρήσει μὲ τὰ λείψανα τοῦ στρατοῦ του ἄπρακτος καὶ ντροπιασμένος!
Ὁ Μέγας Βασίλειος ἐξάλλου, ἑρμηνεύοντας τὸν ψαλμικὸ στίχο «παρεμβαλεῖ ἄγγελος Κυρίου κύκλῳ τῶν φοβουμένων αὐτόν» (Ψαλ. λγ´ [33] 8), θαυμάζει τὴ δύναμη τῶν ἀγγέλων λέγοντας τὰ ἑξῆς:
«Πρόσεξε πόσο μεγαλειώδης εἶναι ἡ φύση τῶν ἀγγέλων: ἕνας ἄγγελος παρομοιάζεται μὲ “παρεμβολή”, στρατόπεδο πολυάνθρωπο, ὁ ὁποῖος σὲ προστατεύει “κύκλῳ”, γύρω γύρω, ἀπὸ παντοῦ»2.
Ἐπίσης ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀναφέρει ὅτι οἱ ἄγγελοι ἔχουν δύναμη ὄχι μόνο φυσικὴ ἀλλὰ καὶ ἐπίκτητη 3 – τὸ ὁποῖο σημαίνει ὅτι ἔχουν τὴ δυνατότητα νὰ προοδεύουν στὴ δύναμη. Ἐπιπλέον, οἱ ἄγγελοι εἶναι ἀσυγκρίτως ἀνώτεροι καὶ στὴ γνώση ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Ὡς πνεύματα λογικὰ δὲν μαθαίνουν μὲ τὴ μελέτη, ἀλλὰ φωτίζονται ἄμεσα ἀπὸ τὸν Θεό. Ἀλλὰ καὶ μεταξύ τους δὲν ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ τὸν προφορικὸ λόγο, ἀλλὰ ἄμεσα μεταδίδουν οἱ μὲν στοὺς δὲ ὅσα σκέπτονται καὶ θέλουν 4 . Ἀγνοοῦν ὅμως τὸ μέλλον, μάλιστα τὴν ἡμέρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου 5 , ὅπως καὶ τοὺς κρυφοὺς λογισμοὺς τῶν ἀνθρωπίνων καρδιῶν. Αὐτὰ τὰ γνωρίζει μόνο ὁ παγγνώστης Θεός, ὁ μόνος στὸν Ὁποῖον δὲν ὑπάρχει καμία ἄγνοια, ἀλλὰ εἶναι ἐκτεθειμένα ἐνώπιόν Του τὸ παρόν, τὸ παρελθὸν καὶ τὸ μέλλον στὸ σύνολό τους, ὅπως καὶ γνωρίζει μὲ κάθε ἀκρίβεια ὅλες τὶς σκέψεις τῶν ἀνθρώπων καὶ τὶς καρδιές τους σὲ ὅλο τὸ βάθος τους 6 .
Οἱ ἄγγελοι – ὅπως ἐξάλλου καὶ ὅσοι Ἅγιοι ἔχουν τὸ προορατικὸ καὶ καρδιογνωστικὸ χάρισμα – προλέγουν ἀπὸ τὸ μέλλον καὶ γνωρίζουν ἀπὸ τὰ ἀπόκρυφα τῶν καρδιῶν μόνο ὅσα τοὺς ἀποκαλύπτει ὁ Θεός. Ἐπίσης οἱ ἄγγελοι ἀγνοοῦσαν τὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ οἰκονομήθηκε μὲ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ (βλ. Ἐφ. γ´ 910)· γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐξεπλάγησαν καὶ ἀπόρησαν μὲ τὸ Πάθος, τὴν Ἀνάληψη καὶ ἄλλα γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου 7 , ἐνῶ ὁ ἀπόστολος Πέτρος βεβαιώνει θεοπνεύστως ὅτι «ἐπιθυμοῦσι παρακύψαι», ἐπιθυμοῦν νὰ ἐμβαθύνουν στὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας (Α´ Πέτρ. α´ 12)
Παρὰ τὴν ἄγνοιά τους αὐτή, οἱ οὐράνιες δυνάμεις εἶναι ἀξιοθαύμαστες γιὰ τὴ γνώση καὶ τὴ σοφία τους, ἡ ὁποία συνεχῶς αὐξάνει, καθὼς φωτίζονται ἀπὸ τὸν Θεό, τὸν Ὁποῖον ἀκατάπαυστα δοξολογοῦν.
Ποιὸς ἄνθρωπος λοιπὸν μπορεῖ νὰ καυχηθεῖ μπροστά τους γιὰ τὴ γνώση καὶ σοφία ποὺ κατέχει, μάλιστα τῶν οὐράνιων πραγμάτων; Ἐπιπλέον, εἶναι καὶ ἀξιομίμητες γιὰ τὸ ἀμείωτο ἐνδιαφέρον νὰ ἐμβαθύνουν στὸ μυστήριο τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως καὶ γιὰ τὴν ἱερὴ ἔκπληξη ποὺ τὶς διακατέχει, καθὼς ἐντρυφοῦν στὸ μεγαλεῖο τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Μὲ τὸ ἅγιο παράδειγμά τους μᾶς παροτρύνουν τὸ ἐντρύφημά μας νὰ εἶναι ὄχι οἱ εἰδήσεις τοῦ κόσμου τούτου καὶ ἡ ἐφήμερη γνώση καὶ ἐπίγεια σοφία, ἀλλὰ οἱ ἀνεξάντλητες σὲ βάθος ἀλήθειες τῆς Πίστεώς μας, ἡ ἀσάλευτη πραγματικότητα τῆς οὐράνιας Βασιλείας.
Ὁ προφήτης Δανιὴλ καταγράφει στὸ θεόπνευστο ὁμώνυμο βιβλίο του ὅτι εἶδε σὲ ὅραμα τὸ ἑξῆς: «Χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ» (Δαν. ζ´ 10· βλ. καὶ Ἀποκ. ε´ 11)· χίλιες χιλιάδες ὑπηρετοῦσαν τὸν Θεὸ καὶ ἑκατομμύρια στέκονταν κοντά Του.
Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων ἑρμηνεύει ὅτι αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι μόνο τόσο εἶναι τὸ πλῆθος τῶν ἀγγέλων, ἀλλὰ ὅτι ὁ προφήτης δὲν μποροῦσε νὰ ἐκφράσει πιὸ παραστατικὰ τὸ δυσεξαρίθμητο πλῆθος τους9 . Οἱ ἀγγελικὲς δυνάμεις εἶναι ὀργανωμένες σὲ τάγματα ἱεραρχημένα μεταξύ τους, καθένα ἀπὸ τὰ ὁποῖα «ἔχει τὸ δικό του ὄνομα καὶ εἶναι ἐπιφορτισμένο μὲ ἰδιαίτερη λειτουργικὴ διακονία». Τὰ ἀνώτερα εἶναι ἁγιότερα ἀπὸ τὰ κατώτερά τους, πλησιέστερα στὸν Θεὸ καὶ μετέχουν περισσότερο τοῦ θείου φωτισμοῦ καὶ τῆς θείας Χάριτος. Τὰ τάγματα αὐτὰ εἶναι ἐννέα, χωρισμένα σὲ τρεῖς τριάδες, καὶ εἶναι τὰ ἑξῆς, ἀπὸ τὰ ἀνώτερα στὰ κατώτερα:
1η τριάδα: Σεραφείμ Χερουβείμ Θρόνοι.
2η τριάδα: Κυριότητες Δυνάμεις Ἐξουσίαι.
3η τριάδα: Ἀρχαί Ἀρχάγγελοι Ἄγγελοι.
Παρὰ τὴν ἱεραρχία καὶ τὴν ὑπεροχὴ τῶν μὲν ἀπέναντι στὰ δέ, ὅλα ἔχουν τὴν ἴδια φύση, τὴν ἀγγελική 10. Γι᾿ αὐτό, τὸ ὄνομα «Ἄγγελοι» χρησιμοποιεῖται ὄχι μόνο γιὰ τὸ κατώτερο ἀγγελικὸ τάγμα ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ σύνολο τῶν οὐρανίων δυνάμεων.
1. Βλ. Π. Ν. Τρεμπέλα, Δογματική, τόμ. 1ος, σελ. 422426.
2. Μεγάλου Βασιλείου, Ὁμιλία εἰς τὸν ΛΓ´ Ψαλμόν, § 5, ΕΠΕ 5, 220.
3. Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΚΗ´ (Θεολογικὸς Δεύτερος), Περὶ θεολογίας, § 31, ΕΠΕ 4, 100.
4. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως 17, ΕΠΕ 1, 144.
5. «Περὶ δὲ τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἢ τῆς ὥρας οὐδεὶς οἶδεν, οὐδὲ οἱ ἄγγελοι ἐν οὐρανῷ, οὐδὲ ὁ υἱός, εἰ μὴ ὁ πατήρ» (Μάρκ. ιγ´ 32).
6. Βλ. Γ´ Βασ. η´ 39: «σὺ μονώτατος οἶδας τὴν καρδίαν πάντων υἱῶν ἀνθρώπων»· Ψαλ. ρλη´ [138] 2, Α´ Παραλ. κη´ 9.
7. Βλ. π.χ. Ἀκολουθία Ἀχράντων Παθῶν, Κάθισμα μετὰ τὸ ΙΒ´ Ἀντίφωνον: «Ὅτε παρέστης τῷ Καϊάφᾳ, ὁ Θεός, καὶ παρεδόθης τῷ Πιλάτῳ ὁ Κριτής, αἱ οὐράνιαι δυνάμεις ἐκ τοῦ φόβου ἐσαλεύθησαν»· τὴν ἀπορία τῶν ἀνώτερων ἀγγελικῶν δυνάμεων κατὰ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου «τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;» (Ψαλ. κγ´ [23] 710· ἑρμηνεία ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης [βλ. Π. Ν. Τρεμπέλα, ὅ.π., τόμ. 1ος, σελ. 425], ποὺ ἔχει καθιερωθεῖ στὴν ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς).
8. Βλ. Π. Ν. Τρεμπέλα, ὅ.π., σελ. 426431 καὶ Ἐμ φανίσεις καὶ θαύματα τῶν Ἀγγέλων, ἔκδ. Ἱ.Μ. Παρακλήτου, Ὠρωπὸς Ἀττικῆς 200614, σελ. 21 24.
9. Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατήχησις Φωτιζομένων ΙΕ´, § 24, ΒΕΠΕΣ 39, 197.
10. Μεγάλου Βασιλείου, Ἀνατρεπτικὸς τοῦ Ἀπολογητικοῦ τοῦ δυσσεβοῦς Εὐνομίου, Λόγος Γ´: Περὶ Ἁγίου Πνεύματος, PG 29, 656Β.
1η τριάδα: Σεραφείμ Χερουβείμ Θρόνοι.
2η τριάδα: Κυριότητες Δυνάμεις Ἐξουσίαι.
3η τριάδα: Ἀρχαί Ἀρχάγγελοι Ἄγγελοι.
Παρὰ τὴν ἱεραρχία καὶ τὴν ὑπεροχὴ τῶν μὲν ἀπέναντι στὰ δέ, ὅλα ἔχουν τὴν ἴδια φύση, τὴν ἀγγελική 10. Γι᾿ αὐτό, τὸ ὄνομα «Ἄγγελοι» χρησιμοποιεῖται ὄχι μόνο γιὰ τὸ κατώτερο ἀγγελικὸ τάγμα ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ σύνολο τῶν οὐρανίων δυνάμεων.
1. Βλ. Π. Ν. Τρεμπέλα, Δογματική, τόμ. 1ος, σελ. 422426.
2. Μεγάλου Βασιλείου, Ὁμιλία εἰς τὸν ΛΓ´ Ψαλμόν, § 5, ΕΠΕ 5, 220.
3. Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΚΗ´ (Θεολογικὸς Δεύτερος), Περὶ θεολογίας, § 31, ΕΠΕ 4, 100.
4. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως 17, ΕΠΕ 1, 144.
5. «Περὶ δὲ τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἢ τῆς ὥρας οὐδεὶς οἶδεν, οὐδὲ οἱ ἄγγελοι ἐν οὐρανῷ, οὐδὲ ὁ υἱός, εἰ μὴ ὁ πατήρ» (Μάρκ. ιγ´ 32).
6. Βλ. Γ´ Βασ. η´ 39: «σὺ μονώτατος οἶδας τὴν καρδίαν πάντων υἱῶν ἀνθρώπων»· Ψαλ. ρλη´ [138] 2, Α´ Παραλ. κη´ 9.
7. Βλ. π.χ. Ἀκολουθία Ἀχράντων Παθῶν, Κάθισμα μετὰ τὸ ΙΒ´ Ἀντίφωνον: «Ὅτε παρέστης τῷ Καϊάφᾳ, ὁ Θεός, καὶ παρεδόθης τῷ Πιλάτῳ ὁ Κριτής, αἱ οὐράνιαι δυνάμεις ἐκ τοῦ φόβου ἐσαλεύθησαν»· τὴν ἀπορία τῶν ἀνώτερων ἀγγελικῶν δυνάμεων κατὰ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου «τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;» (Ψαλ. κγ´ [23] 710· ἑρμηνεία ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης [βλ. Π. Ν. Τρεμπέλα, ὅ.π., τόμ. 1ος, σελ. 425], ποὺ ἔχει καθιερωθεῖ στὴν ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς).
8. Βλ. Π. Ν. Τρεμπέλα, ὅ.π., σελ. 426431 καὶ Ἐμ φανίσεις καὶ θαύματα τῶν Ἀγγέλων, ἔκδ. Ἱ.Μ. Παρακλήτου, Ὠρωπὸς Ἀττικῆς 200614, σελ. 21 24.
9. Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατήχησις Φωτιζομένων ΙΕ´, § 24, ΒΕΠΕΣ 39, 197.
10. Μεγάλου Βασιλείου, Ἀνατρεπτικὸς τοῦ Ἀπολογητικοῦ τοῦ δυσσεβοῦς Εὐνομίου, Λόγος Γ´: Περὶ Ἁγίου Πνεύματος, PG 29, 656Β.
Ο Σ Ω Τ Η Ρ 2221
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου