Το σταυρικόν τρόπαιον του βυζαντινού αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. 10ος αιώνα μ.Χ.

Η μπροστινή και πίσω όψη του σταυρικού τροπαίου του Νικηφόρου Φωκά.
Τίμιο Ξύλο σε πλάκα από σκαλισμένο ελεφαντόδοντο.
Σήμερα σώζεται σε μία μικρή εκκλησία στην Cortona (Κορτόνα) της Ιταλίας.
Το σταυρικόν τρόπαιον του Νικηφόρου Φωκά θα περιέλθει στα χέρια των Λατίνων σταυροφόρων της Δ΄ Σταυροφορίας, μετά τη δήωση της Κωνσταντινούπολης το 1204.

 Το 1243 θα δωρηθεί από τον Βαλδουίνο Β΄ της Κωνσταντινούπολης, τελευταίο Λατίνο αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης (1228 - 1261), στον φραγκισκανό μοναχό Ηλία (Εlia) της Κορτόνα, ιταλικής πόλης της επαρχίας Αρέτσο της Τοσκάνης στην Ιταλία, στενό ακόλουθο του αγίου της Καθολικής εκκλησίας, Φραγκίσκου της Ασίζης, και πρόσωπο που ανέλαβε σημαντικά αρχηγικά πόστα στο Τάγμα των Φραγκισκανών μοναχών.

 Ο Ηλίας της Κορτόνα βρισκόταν σε διπλωματική αποστολή στην Κωνσταντινούπολη εκ μέρους του Φρειδερίκου Β΄ Χοενστάουφεν, αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1220-1250), με σκοπό να συμβάλει στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ του Βαλδουίνου Β΄ της Κωνσταντινούπολης και του Ιωάννη Γ' Δούκα Βατάτζη, αυτοκράτορα της Νίκαιας. Έχει μάλιστα βάσιμα υποτεθεί ότι ο Ηλίας της Κορτόνα ήταν ο κύριος διαπραγματευτής για τους όρους του μελλοντικού γάμου του Ιωάννη Γ' Δούκα Βατάτζη με την κόρη του Φρειδερίκου Β΄ Χοενστάουφεν, Άννα Χοενστάουφεν.

 Ένα χρόνο αργότερα, το 1244, ο Ηλίας της Κορτόνα θα φέρει το σταυρικόν τρόπαιον του Νικηφόρου Φωκά στη γενέθλιο πόλη του Κορτόνα και θα το αφιερώσει στην νεόχτιστη εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου (το 1245). Θα κατασκευαστεί αργότερα μία μεγάλη μπαρόκ λειψανοθήκη, στο τύπο ναού μετά τρούλου, και το σταυρικόν τρόπαιον του Νικηφόρου Φωκά θα τοποθετηθεί σε πλαίσιο υπεράνω του τρούλου έχοντας δεξιά και αριστερά αγγέλους με τα όργανα του Πάθους του Χριστού. Η λειψανοθήκη με το σταυρικόν τρόπαιον του Νικηφόρου Φωκά θα τοποθετηθεί πίσω από το αλτάριο της εκκλησίας του Αγίου Φραγκίσκου, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.

πηγή