Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Δωρόθεος Πρώιος

Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Δωρόθεος Πρώιος (1765–1821) ήταν Έλληνας λόγιος διδάσκαλος και επίσκοπος, Μητροπολίτης στη Φιλαδέλφεια της Μικράς Ασίας και μετέπειτα στην Αδριανούπολη.
Γεννήθηκε περίπου το 1765 στη Χίο και το κοσμικό του όνομα ήταν Δημήτρης Πρώης ή Πρωγάκης. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην πατρίδα του αλλά και στην Πατμιάδα Σχολή με καθηγητή τον Δανιήλ Κεραμέα. Έπειτα, μεταξύ 1786 και 1793, πραγματοποίησε πανεπιστημιακές σπουδές στους τομείς της φιλοσοφίας και της φυσικής στα πανεπιστήμια της Πίζας, της Φλωρεντίας και του Παρισιού όπου γνωρίστηκε με τον Αδαμάντιο Κοραή.

Το 1813 με απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου μετατέθηκε στη Μητρόπολη Αδριανουπόλεως, όπου αναδιοργάνωσε το γυμνάσιο της πόλης. Οργάνωσε σχολείο και βιβλιοθήκη με τη συνεργασία του Αδριανουπολίτη Γ. Σακελλαρίου, ο όποιος ήταν από τους πιο εύπορους εμπόρους της Αυστρίας. Σχολάρχης, διορίστηκε ο Στέφανος Καραθεοδωρής και επίσης ο Δωρόθεος δίδασκε θεολογία, φιλοσοφία και επιστήμες.

Με την έναρξη της Επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, ο Σουλτάνος ζήτησε για εγγύηση επτά αρχιερείς, ένας από τους οποίους ήταν και ο Δωρόθεος. Οι τουρκικές αρχές τότε τον συνέλαβαν και τον φυλάκισαν στην Κωνσταντινούπολη στις φυλακές του Μποσταντζή μαζί με τους συλληφθέντες επίσης επισκόπους Θεσσαλονίκης Ιωσήφ, Νικομηδείας Αθανάσιο, Δέρκων Γρηγόριο, Αγχιάλου Ευγένιο, Εφέσου Διονύσιο, και Τυρνόβου Ιωαννίκιο.

Στις 10 Απριλίου απαγχονίστηκε ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ και ακολούθησε την ίδια ημέρα ο απαγχονισμός των αρχιερέων Αθανασίου Νικομηδείας, Ευγενίου Αγχιάλου και Διονυσίου Εφέσου. Στις 3 Ιουνίου 1821, έλαβαν χώρα οι απαγχονισμοί των υπόλοιπων φυλακισμένων μητροπολιτών μεταξύ αυτών και του Αδριανουπόλεως Δωροθέου στην περιοχή Μέγα Ρεύμα.
Η αγιοκατάταξη του έγινε επισήμως το έτος 2021

πηγή