«...Πώς οι δούλοι γίνονται Ελεύθεροι»

Στον τομέα της τέχνης ως έκφρασης της εμπνεύσεως του καλλιτέχνη, το κάθε εικαστικό ή λογοτεχνικό έργο, έχει τη σημαδιακή συμβολικότητά του!

Όταν η τέχνη καλείται να αποδώσει την προσωπικότητα Ηρώων, τότε καλείται να φιλοτεχνήσει με προσοχή κάθε της προσωπικότητας του Ήρωα, πτυχή!

Ο μνημειακός έφιππος ανδριάντας του Ήρωα της Ελληνικής Επαναστάσεως, Θεόδωρου Κολοκοτρώνη όπου κοσμεί και δεσπόζει στην πλατεία Κολοκοτρώνη στο Ναύπλιο είναι το πρώτο έργο της νεοελληνικής γλυπτικής του καλλιτέχνη Λαζάρου Σώχου, το έτος 1894, καμωμένο συμβολικά από ορείχαλκο προερχόμενο από μπαρουτιασμένα κανόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως, τα οποία υπήρχαν στο Κάστρο Παλαμηδίου!

Για να επιτύχει ο Σώχος να αποδώσει το πρόσωπο και το σωματότυπο του Κολοκοτρώνη, προέβη στη μελέτη, των προσώπων και του αναστήματος των εν ζωή συγγενών του, μελέτησε τα απομνημονεύματά του, την πολεμική του φορεσιά, τον οπλισμό και την ιπποσκευή του!

O Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο «Γέρος του Mοριά» παριστάνεται έφιππος να πειθαρχεί με το αριστερό χέρι το άλογό του, κουμαντάροντας τα ινία μες το χέρι του ενω με το εκτεταμένο δεξί του χέρι να δείχνει προς τα εμπρός.
Πού προς τα εμπρός και γιατί το άτι του πατεί και δεν πατεί και στα τέσσερα του ποδιά, ποιά του αρσενικού αλόγου του η συμβολικότητα;
Ο Κολοκοτρώνης διά του αγέρωχου αναστήματός του, έλκει το θαυμασμό του θεατή, καθώς ευθυτενής ιππεύει άλογο αρσενικό, ως σύμμαχο πολεμιστή στη μάχη μαζί του δοσμένο.

Το κεφάλι του Κολοκοτρώνη είναι στραμμένο προς τα αριστερά ενώ ολη η ένταση της επιβλητικής του σύνθεσης συγκεντρώνεται στο δείκτη του δεξιού χεριού, που είναι τεντωμένος ευθεία, μπροστά. Το κεφάλι στρέφεται στους άλλους αγωνιστές, τους δείχνει το στόχο που πρώτος έχει αντιληφθεί, τους δείχνει ως επιβλητικός Στρατηγός πού έχει εντοπίσει τον εχθρό και προς τα πού οι αγωνιστές να στοχεύσουν και πού έως σήμερα το βλέμμα στραμμένο να έχουμε προς της Κωνσταντινούπολης την απελευθέρωση και ευρύτερα την πολυπόθητη Ελευθερία!

Η Παλιούρα Μίρκα, στο άρθρο της στο περιοδικό:
«Το λεύκωμα του ‘21»,
Έκδοση: Ελεύθερος Τύπος, περιγράφει ως εξής:
  «Ο Κολοκοτρώνης παρουσιάζεται με μακριά μαλλιά που πέφτουν κυματιστά στους ώμους του και με μακρύ παχύ μουστάκι. Φορά πλούσια φουστανέλα, φαρδυμάνικη πουκαμίσα, φαρδύ ζωνάρι με τα άρματά του, μεγάλο τοξωτό σπαθί που κρέμεται αριστερά. Κάθεται σε στολισμένη σέλα, πατά σε αναβολείς και φορά σπιρούνια. Τα λουριά της σέλας και τα ηνία στο κεφάλι του αλόγου είναι στολισμένα με φούντες. Ο Κολοκοτρώνης φορά επίσης μια εντυπωσιακή αρχαιοπρεπή περικεφαλαία.

  Η επιλογή του Σώχου να παραστήσει τον Κολοκοτρώνη έφιππο δεν έγινε απλά, για να προσδώσει κύρος και μεγαλοπρέπεια. Το άλογο το χρησιμοποιούσε καθημερινά ο Κολοκοτρώνης. Ήταν βασικό στοιχείο γρήγορης μετακίνησης και αιφνιδιασμού στον ανταρτοπόλεμο, που κυρίως διεξήγαγε νικηφόρα απέναντι σε έναν πολυάριθμο εχθρικό στρατό. Το μεγαλόσωμο άλογό του έχει ακριβώς την ίδια στάση, την ίδια θέληση, την ίδια αποφασιστική ορμή με τον ιππέα του. Έχει περήφανα όρθιο τον λαιμό του και προβάλλει το μέτωπο επιθετικά. Έχει σηκωμένο το αριστερό μπροστινό πόδι του σε ελαφρύ βηματισμό και ανασηκωμένο το πίσω δεξιό. Δεν πατά και με τα τέσσερα πόδια του σταθερά και ήρεμα στη γη. Τα υψωμένα πόδια δεν δείχνουν μόνο κίνηση και ανησυχία. Από ορισμένους αυτή η κίνηση θεωρείται συμβολισμός της σχέσης του αναβάτη με τον ηρωισμό και τον ένδοξο θάνατο στη μάχη. Συνθετικά ο κάθετος άξονας του κεφαλιού του αλόγου δένει αρμονικά με τα δύο κάθετα σίγουρα πόδια και έρχεται σε αντίθεση με τη γεμάτη δύναμη καμπύλη του λαιμού, αλλά και τις μυώδεις καμπύλες της ράχης, του λαιμού και της κοιλιάς του αλόγου, ιδίως όταν παρατηρούμε το άλογο από το πλάι.

  Η στάση του αλόγου του Κολοκοτρώνη θεωρείται περίεργη, γιατί στη διεθνή γλυπτική γλώσσα είναι γνωστό ότι, εάν το άλογο του έφιππου ατόμου έχει και τα δυο μπροστινά του πόδια στον αέρα, σημαίνει πως αυτό το άτομο πέθανε στη μάχη. Εάν το άλογο πατά στη γη το ένα του μπροστινό πόδι και έχει το άλλο πόδι στον αέρα, τότε αυτός πέθανε αργότερα, από τραύματα που υπέστη κατά τη διάρκεια των μαχών. Εάν το άλογο έχει και τα τέσσερα πόδια στη γη, τότε το άτομο αυτό απεβίωσε από φυσικό θάνατο. Κι όμως το άλογο του έφιππου Κολοκοτρώνη έχει το ένα του πόδι στον αέρα, αν και είναι γνωστό πως ο Κολοκοτρώνης δεν πέθανε από τραύματα της μάχης, αλλά στις 4 Φεβρουαρίου 1843 από εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη μετά το γλέντι για το γάμο του μικρού του γιου Κωνσταντίνου»
«Έφιππος χωρεί γενναίε Στρατηγέ ανά τους αιώνας διδάσκων τους λαούς πώς οι δούλοι γίνονται Ελεύθεροι»
«...Πώς οι δούλοι γίνονται Ελεύθεροι;»

Δέσποινα Αικατερίνης Ανδρέα Τενίζη