Της Μαρίας Σκαμπαρδώνη
Ο Ιεφθάε συναντά την κόρη του. Κώδικας 602, φ. 434β. Ιερά μονή Βατοπεδίου. 13ος αιώνας. Μια σπάνια βυζαντινή απεικόνιση της υποδοχής του Ιεφθάε από τη θυγατέρα του. Είναι η στιγμή μετά τη μάχη, όταν ο Ιεφθάε με τη συνοδεία πολεμιστών φθάνει στην πατρίδα και συναντά έξω από το σπίτι του την κόρη του που κρατά κύμβαλα στα χέρια της.
Ο Ιεφθάε ανήκει στους κορυφαίους Κριτές του Ισραήλ, είναι ο 13ος Κριτής σε αριθμό και ανήκει στους μέγιστους Κριτές. Η ιστορία του περιγράφεται στο βιβλίο των Κριτών κεφάλαιο 11 και τους στίχους 1 – 39.
Η ιστορία του έχει πολλά κοινά με εκείνη της Ιφιγένειας, την οποία ο πατέρας της Αγαμέμνονας κλήθηκε να θυσιάσει επειδή αυτό θα εξευμένιζε την οργή της θεάς Άρτεμις. Ο Ιεφθάε καταγόταν από τη Γαλαάδ και ενώ είχε εκδιωχθεί από τους αδελφούς του επειδή ήταν νόθος γιος από μητέρα πόρνη, αργότερα τέθηκε επικεφαλής των Ισραηλιτών στη μάχη κατά των Αμμωνιτών. Υπήρξε ιδιαίτερα τολμηρός και γενναίος, όμως η ζωή του συνδέθηκε με ένα συγκεκριμένο γεγονός: τη θυσία της κόρης του, ένα γεγονός το οποίο πολλοί εκμεταλλεύονται για να κατηγορήσουν την Παλαιά Διαθήκη ότι προχωρούσε σε ανθρωποθυσίες. Ας του δούμε αναλυτικά.
Ο Ιεφθάε έδωσε υπόσχεση στο Θεό πως αν του χαρίσει τη νίκη ενάντια στους Αμμωνίτες, εκείνος θα θυσιάσει το πρόσωπο πρώτο που θα έτρεχε προς συνάντησή του. Όμως, η ζωή του επεφύλαξε ένα άσχημο παιχνίδι, καθώς εκείνη που έτρεξε να τον προϋπαντήσει μετά τη νίκη του, ήταν η κόρη του!
Διάφορες σκέψεις επί του θέματος
Η θυσία του Ιεφθάε ανήκει στη μοναδική θυσία την οποία υποσχέθηκε να πράξει ένας λάτρης του Θεού σε όλη την Παλαιά Διαθήκη. Ο Θεός, μέσω του Μωσαϊκού νόμου, απαγόρευε τις ανθρωποθυσίες και για αυτό στο Δευτερονόμιο λέει το εξής για τους λαούς εκείνους που αποφάσισε να θανατωθούν: «Επειδή και τους γιους τους και τις κόρες τους καίνε στη φωτιά προς τους θεούς τους». (Δευτερονόμιο 12:30 – 31).
Ο Θεός αποδοκίμαζε τις ανθρωποθυσίες και δε δέχτηκε ποτέ θυσία ανθρώπου για την τέρψη Θεού.
Καταρχάς, στο κείμενο των Κριτών υπάρχει η φράση «και αυτή δεν εγνώρισε άνδρα» η οποία αναφέρεται στην κόρη του Ιεφθάε. Υπάρχουν μελετητές οι οποίοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως η κόρη του Ιεφθάε δε θυσιάστηκε, αλλά κράτησε την παρθενία της για όλη της τη ζωή, γεγονός που τότε θεωρούταν θυσία, διότι υπήρχε η προσμονή του Μεσσία και η κάθε γυναίκα ήθελε και προσδοκούσε να επιλεγεί εκείνη. Ο Ιεφθάε δεν κράτησε τη γαμήλια συνήθεια της εποχής εκείνης και η κόρη του ενδέχεται να παρέμεινε αγνή για όσο ζούσε, δεδομένου του γεγονότος ότι ο Μωσαϊκός νόμος υπήρχε ήδη και οι ανθρωποθυσίες απαγορευόντουσαν.
Επομένως, αυτή η θυσία, είτε έγινε με τον κανονικό τρόπο είτε με την αιώνια διατήρηση της παρθενίας, δεν ήταν ευθύνη του Θεού, αλλά του ίδιου του Ιεφθάε.
Ο Ιεφθάε έπεσε στο λάθος να τάξει το πρώτο πρόσωπο που θα έβλεπε μετά τη νίκη του, δίχως να σκεφτεί τις συνέπειες. Αυτό λοιπόν ήταν λάθος του ίδιου, διότι πίστεψε πως ο Θεός θέλει ανταλλαγή και μάλιστα θυσία ενός ανθρώπου για να του κάνει τη χάρη, αλλά και γιατί υποσχέθηκε κάτι τελείως στα τυφλά.
Και πράγματι, η αναφορά αυτή στον Ιεφθάε μπορεί να επιτράπηκε για να παιδαγωγήσει τον αναγνώστη και να του δείξει δύο πράγματα: α) πρώτον, ότι ο Θεός δε χρειάζεται τάμα για να σού πραγματοποιήσει ένα αίτημά σου, και β) ότι δεν μπορείς να τάζεις οτιδήποτε δίχως να το φιλτράρεις πρώτα στο μυαλό σου με ορθό τρόπο. Ο Ιεφθάε υπέπεσε στα δύο αυτά λάθη και έταξε κάτι που απαγόρευε ο τότε Μωσαϊκός νόμος, αλλά είναι εμφανές πως συγχωρέθηκε αφού αναφέρεται και στους ήρωες της πίστεως (Εβραίους 11:32).
Ο Θεός δεν ευθύνεται για το λάθος και την παρόρμηση ενός ανθρώπου, αλλά η Παλαιά Διαθήκη αναδεικνύει τα λάθη ακόμα και των ηρώων της με σκοπό να διαπαιδαγωγήσει και να μας τελειοποιήσει εμάς ηθικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου