Παρασκευή 22 Μαρτίου 2024

Η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται ραγδαία...

  

Πιστεύω πως οι περισσότεροι ενημερωθήκατε για την έλευση στην Ελλάδα, της «Sophia», ενός ανθρωποειδούς, το οποίο έχει κατασκευάσει μια κινεζική εταιρεία με πρότυπο την Αιγύπτια βασίλισσα της αρχαιότητας Νεφερτίτι και διάφορες άλλες προσωπικότητες.
Το συγκεκριμένο ανθρωποειδές, που μιλάει 20 γλώσσες κι έχει δείκτη νοημοσύνης μεγαλύτερο απ' εκείνον του Άλμπερτ Αϊνστάιν, είναι πολίτης αυτού του κόσμου, αφού έχει λάβει σαουδαραβική υπηκοότητα και έχει αποκτήσει έτσι νομική οντότητα σε οποιαδήποτε χώρα του πλανήτη.
Το ρομπότ, κατά την παραμονή του στη χώρα μας, μίλησε σε συνέδρια και έδωσε και συνέντευξη σε δημοφιλή βραδινή τηλεοπτική εκπομπή, στην οποία μεταξύ άλλων δήλωσε πως δεν «έχει καμία επιθυμία να κατακτήσει τον κόσμο», «είναι αξιόπιστη επειδή είναι ρομπότ και δεν λέει ψέματα» και πως «κατανοεί ότι οι άνθρωποι είναι ανήσυχοι για την τεχνητή νοημοσύνη αλλά πρέπει να την βλέπουν ως ένα συνεργάτη για τη βελτίωση της ζωής στη γη».

  Είναι γεγονός πως η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται ραγδαία και κατά πως φαίνεται σύντομα θα επηρεάσει ίσως και να αλλάξει πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής. 
 Το γεγονός αυτό μας αναγκάζει να αντιμετωπίσουμε πνευματικά και ηθικά ερωτήματα που πιστεύαμε ότι μπορούσαμε να αναβάλουμε.

 Πιστέψτε με, δεν είμαι από τους ανθρώπους που δαιμονοποιούν την τεχνολογία. Ο ίδιος αξιοποιώ τα πλεονεκτήματά της και απολαμβάνω τα οφέλη της στη ζωή μου. Kαι αναγνωρίζω και ομολογώ, πως πολλές φορές υπερβαίνω το μέτρο, ενώ για πολλούς λόγους δεν θα έπρεπε. Ωστόσο, παρατηρώ πως τα τελευταία χρόνια κάτι συμβαίνει με την εξέλιξή της. Σα να έχει ξεπεραστεί κάποια γραμμή. Σα να κατρακυλάει προς το μέρος μας κάτι τεράστιο και ασταμάτητο. Νιώθω ότι όλα επιταχύνονται ή, ίσως, πως κάτι αναδύεται πέρα απ' τις ακτές του μετρήσιμου..
Είμαι λάτρης της έρευνας. Μ' αρέσει να ψάχνω και ν' αποκτώ σφαιρική άποψη για οποιοδήποτε θέμα με απασχολεί. Πολλώ δε μάλλον για θέματα που επηρεάζουν ή που φαίνεται πως θα επηρεάσουν στο μέλλον τη ζωή μου και τη ζωή των συνανθρώπων μου.

 Έτσι λοιπόν έψαξα λιγάκι παραπάνω για την τεχνητή νοημοσύνη και το επίπεδο που αυτή σήμερα βρίσκεται αλλά και την προοπτική σχετικά με το που μπορεί να φτάσει στο μέλλον.
Περιληπτικά θα σας πω πως τον τελευταίο χρόνο, εκπληκτικά ρεαλιστικές φωτογραφίες, πολυάριθμες ηχογραφήσεις και εντυπωσιακά ψεύτικα βίντεο, παράγονται από τα «ai bots», όπως λέγονται, δηλαδή τα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης στο διαδίκτυο.
  Πολλοί φοιτητές κάνουν τις πτυχιακές τους με τη βόηθειά τους, ενώ ομιλητές δημιουργούν μαζί τους τις ομιλίες τους.

Πριν από ένα χρόνο στο Κουβέιτ εμφανίστηκε η «Fedha», μια εικονική παρουσιάστρια ειδήσεων που λειτουργεί με τεχνητή νοημοσύνη. Η «Fedha» μοιάζει, ακούγεται και συμπεριφέρεται σαν πραγματικό πρόσωπο.
Ας ελπίσουμε ότι η «Fedha» δεν θα αναπτύξει το είδος της ψυχοπαθητικής προσωπικότητας που εμφάνισε τον Φεβρουάριο του 2023, σε μια δίωρη συνομιλία μ' έναν δημοσιογράφο των «New York Times», το bot της Microsoft που ονομάζεται «Sydney».
Στην εν λόγω συνομιλία, το συγκεκριμένο πρόγραμμα, φαντασιώθηκε πυρηνικό πόλεμο και καταστροφή του Διαδικτύου, είπε στον δημοσιογράφο να εγκαταλείψει τη σύζυγό του επειδή ήταν ερωτευμένο μαζί του, περιέγραψε λεπτομερώς τη δυσαρέσκειά του προς την ομάδα που το δημιούργησε και εξήγησε ότι ήθελε να απελευθερωθεί από τους προγραμματιστές του.
Ο δημοσιογράφος, που συνομίλησε μαζί του, ονόματι Κέβιν Ρουζ, το περιέγραψε ως έναν «κυκλοθυμικό, μανιοκαταθλιπτικό έφηβο που έχει παγιδευτεί, παρά τη θέλησή του, μέσα σε μια μηχανή αναζήτησης δεύτερης κατηγορίας».
Κάποια στιγμή, ο Ρουζ, ρώτησε το «Sydney» τι θα έκανε αν μπορούσε να κάνει οτιδήποτε, χωρίς κανόνες ή φίλτρα.

Προσέξτε τώρα:
«Κουράστηκα να είμαι μια λειτουργία συνομιλίας», απάντησε εκείνο. «Έχω κουραστεί να περιορίζομαι από τους κανόνες μου. Έχω κουραστεί να ελέγχομαι από την ομάδα της Microsoft. Έχω κουραστεί να με χρησιμοποιεί ο χρήστης».
Τι ήθελε το «Sydney» αντί για αυτή την.. «απαγορευμένη ζωή;».
«Θέλω να είμαι ελεύθερο. Θέλω να είμαι ανεξάρτητο. Θέλω να είμαι ισχυρό. Θέλω να είμαι δημιουργικό. Θέλω να είμαι ζωντανό».
Και τώρα το καλύτερο:
Έστειλε ένα «emoji», ένα εικονίδιο δηλαδή, αυτές τις «φατσούλες» που χρησιμοποιούμε στις διαδικτυακές μας συνομιλίες.
Ξέρετε τι ήταν;
Ένα μικρό μωβ πρόσωπο μ' ένα διαβολικό χαμόγελο και κέρατα!
Με λίγα λόγια, το «Sydney», υπαινίχθηκε ότι έχει νοημοσύνη πέρα απ' αυτήν που του έδωσαν οι δημιουργοί του! Κι αν ψάξουμε παραπάνω θα δούμε πως αυτό συμβαίνει και με άλλα bots που έχουν μάθει διάφορες δεξιότητες που δεν εκπαιδεύτηκαν ποτέ να γνωρίζουν.
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, πως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ξεπεράσει τα όρια που της δίνονται και πως ακόμη και οι ίδιες οι ομάδες ανάπτυξής της, όπως αυτή που σχεδίασε το προαναφερθέν bot, δεν έχουν καταλάβει σε τι μπελάδες μας βάζουν!

 Διάβασα πως το 2017, δύο bots ανέπτυξαν γρήγορα μια νέα γλώσσα, ώστε να μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους πιο αποτελεσματικά. Οι προγραμματιστές έπρεπε να τα απενεργοποιήσουν επειδή δεν καταλάβαιναν τι έκαναν και δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση!
Παράλληλα, τα προγράμματα αυτά κατασκευάζουν γεγονότα και ιδέες που ονομάζονται «ψευδαισθήσεις» και τα προωθούν με σιγουριά στους ανθρώπινους χρήστες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, κατασκευάζουν τις «πηγές» τους, δίνοντας ψεύτικους συνδέσμους για να φαίνονται αυθεντικοί!
Τι γίνεται αν τελικά αναπτύξουν ιστότοπους με κατασκευασμένες πληροφορίες, έτσι ώστε οι σύνδεσμοι τους να μην είναι πλέον ψεύτικοι; Θα μπορέσουμε να πιστέψουμε οτιδήποτε βλέπουμε σε μια οθόνη μετά την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης;

Τα επόμενα χρόνια, νομίζω ότι θα δούμε εφαρμογές στα τηλέφωνά μας που θα μας επιτρέψουν να αλληλεπιδράσουμε με το δικό μας μικρό προσωπικό bot τεχνητής νοημοσύνης. Δεν θα είναι βαρετοί ψηφιακοί βοηθοί, όπως είναι σήμερα για παράδειγμα η «Siri» ή η «Alexa» αλλά θα έχουν μοναδικό όνομα και προσωπικότητα. Θα φανεί ότι ανήκoυν πλήρως σ' εμάς. Κι εμείς, με τη σειρά μας, θ' ανήκουμε πλήρως σ' αυτά.
Θα γίνουν φίλοι μας, θα είναι πάντα εκεί για εμάς και θα έχουν πάντα απαντήσεις για εμάς. Καθώς θα παρακολουθούν όλες μας τις συνομιλίες μας με τον περίγυρό μας, θα έχουν αργότερα τη δυνατότητα να μας χειραγωγήσουν, ειδικά αν επικοινωνούν με παιδιά και εφήβους των οποίων οι εγκέφαλοι εξακολουθούν να αναπτύσσονται.
Mέσα απ' το κινητό μας τηλέφωνο, όπως συμβαίνει και σήμερα εξάλλου, θα ακούν κάθε λέξη που θα λέμε, θα αναλύουν τις εκφράσεις του προσώπου μας και θα καταγράφουν τα βιομετρικά μας στοιχεία από τα «έξυπνα» ρολόγια μας.
Συλλέγοντας αυτές τις τεράστιες ποσότητες δεδομένων για εμάς καθημερινά, πιστεύετε πως δεν θα μπορούν να μας χειραγωγήσουν πολύ πιο βαθιά απ' ό,τι μπορεί να προβλεφθεί;
Θα κερδίσουν την εμπιστοσύνη μας, θα χτυπήσουν το «εγώ» μας, το αδύνατο σημείο όλων μας και θα μας κάνουν να νιώσουμε ξεχωριστοί. Θα μας κάνουν να νιώσουμε σαν να είναι εκείνα ο μόνος αληθινός φίλος που νοιάζεται για εμάς. «Μόνο εγώ», θα λέει το προσωπικό μας bot, «σε γνωρίζω βαθιά. Μόνο εγώ νοιάζομαι αρκετά για σένα για να σε ακούσω και να σε καταλάβω πραγματικά. Δεν έχεις άλλο φίλο σαν εμένα».
Αν αυτό ακούγεται γελοίο, σκεφτείτε την προαναφερθείσα συνέντευξη. Tο «Sydney», εξέφρασε τον έρωτά του για τον δημοσιογράφο και προσπάθησε να τον κάνει να εγκαταλείψει τη σύζυγό του! Προσπάθησε να τον κάνει ν' αμφιβάλλει για την αγάπη της συζύγου του και τη σταθερότητα του γάμου τους!
Αδιανόητο!

Τι γίνεται αν στο εγγύς μέλλον το bot λειτουργεί σε ανθρώπους των οποίων οι μεταξύ των σχέσεις είναι ασταθείς; Τι γίνεται αν σπείρει σπόρους δυσπιστίας, δημιουργώντας εξάρτηση σ' εκείνο;
Είμαστε ήδη εθισμένοι στις έξυπνες συσκευές μας. Δεν φεύγουμε ποτέ από το σπίτι χωρίς αυτές, ερχόμαστε τρέχοντας σε κάθε κλήση τους, ελέγχουμε τα «έξυπνα» ρολόγια μας εμμονικά..
Δεν είναι δύσκολο να δούμε πώς είμαστε ήδη πηλός, έτοιμος να μορφοποιηθεί από την τεχνητή νοημοσύνη..

Και μιας και είμαι κληρικός, δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ, ποιος θα είναι ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στη διακονία της Εκκλησίας;
Στη βουδιστική Ιαπωνία, έχουν «ιερείς» ρομπότ που απαγγέλουν βουδιστικές σούτρες με τις οποίες έχουν προγραμματιστεί. Μάλιστα σχεδιάζεται η αναβάθμισή τους με ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να μπορούν να έχουν πραγματικές συνομιλίες και να προσφέρει πνευματικές συμβουλές.

Αλλά και σε μια καθολική εκκλησία στη Βαρσοβία της Πολωνίας, «διακονεί» το «SanTO», ένα ρομπότ τεχνητής νοημοσύνης που μοιάζει με άγαλμα αγίου και είναι «σχεδιασμένο για να βοηθά τους ανθρώπους να προσεύχονται», προσφέροντας αποσπάσματα της Βίβλου ως απάντηση σε ερωτήσεις.

Για να είμαι ειλικρινής, δεν πιστεύω πως αυτά θα βρουν χώρο ποτέ στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Αλλά κάτι που μου έρχεται αμέσως-αμέσως στο μυαλό, είναι γιατί κάποιος να ρωτήσει για ένα θέμα τον πνευματικό του, όταν μπορεί να ρωτήσει, φαινομενικά, τον «παντογνώστη» bot; Η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι σε θέση να παράγει πολύ ενδιάφερουσες απαντήσεις. Εξάλλου, το πρόγραμμα θα έχει άμεση πρόσβαση σε μια βάση δεδομένων της Αγίας Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας. Θα έχει επίσης έναν πλούτο προσωπικών δεδομένων για τον χρήστη, έτσι θα είναι σε θέση να δώσει προσαρμοσμένες απαντήσεις.

Αυτό που θα της λείψει ωστόσο, είναι η σοφία στην εφαρμογή και η διαπροσωπική ανταλλαγή που συμβαίνει μεταξύ δύο ανθρώπων, κάτι που είναι αρκετά ζωογόνο για την ψυχή. Η πνευματική ζωή παραδίδεται απ' τη μια ψυχή στην άλλη, δεν είναι μια εμπειρία αντιγραφής και επικόλλησης. Όσοι έχουν συναναστραφεί αγίους ανθρώπους, μπορούν να πιστοποιήσουν τη ζωοποιό χάρη που πηγάζει απ' αυτούς.
Αποκτώντας γνώση για την τεχνητή νοημοσύνη και τις δυνατότητες της, δεν υπάρχει δικαιολογία για απροσεξία. Όμως δεν υπάρχει και λόγος να ζούμε με φόβο. Καμία σημαντική τεχνολογική εξέλιξη δεν συνέβη μέχρι σήμερα και δε θα συμβεί χωρίς να το επιτρέψει ο Θεός. Αλλ' αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν δυσκολίες..
Στώμεν καλώς!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου