ΤΩΝ ΑΝΔΡΟΥΤΣΑΙΩΝ (ΠΟΙΟΣ ΕΙΔΕ ΤΕΤΟΙΟ ΘΙΑΜΑΣΜΑ) - ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΕΡΕΤΗΣ

                        

   Χαρακτηριστικό των δημοτικών μας τραγουδιών είναι ότι τα βουνά σε αυτά «κουβεντιάζουν» η μαλώνουν. Τo μεγαλειώδες μάλωμά τους αποβλέπει εις την ποιητική εξύμνηση της κλεφτουριάς.

 Παράδειγμα (Ο Όλυμπος κι ο Κίσσαβος τα δυο βουνά μαλώνουν) Εδώ τα ψηλότερα βουνά της Ρούμελης (η Λιάκουρα (Παρνασσός), η Γκιώνα, τα Βαρδούσια και η Καταβόθρα (Οίτη)  (κουβεντιάζουν) και η κουβέντα τους είναι για τους κλέφτες Ανδρουτσαίους, που έλειψαν από τα βουνά.

  Προφανώς το τραγούδι αναφέρεται στο χρόνο όπου ο πολέμαρχος της Στερεάς Ελλάδας Ανδρίτζος, ο πατέρας του Οδυσσέα, εγκατέλειψε τα ορεινά σκηνώματα και αφού ενώθηκε με τον Λάμπρο Κατσώνη πολεμούσε κατά θάλασσαν μέχρι της παρά το Ταίναρο ήττης των (1792). 

Εκτός του ολιγόστιχου αυτού τραγουδιού παραθέτουμε παραλλαγή πλησιέστερη, η οποία διακρίνεται δια την αδρά ποιητική έμπνευση.

 Α. Ποιος είδε τέτοιο θάμασμα παράξενο μεγάλο (άι Δροσούλα μ’ άι) να κουβεντιάζουν τα βουνά με τις κοντοραχούλες! Η Λιακούρα της Λιβαδειάς (ετούτος ο ντουνιάς δεν είναι για τ’ εμάς) κ’ η Γκιώνα των Σαλώνων, και τα Βαρδούσια τα ψηλά κ’ η παλιο-Καταβόθρα, που σώσανε την κλεφτουριά, τους δόλιους Ανδρουτσαίους, το Δρόσο τον περήφανο…

 (Μερλιέ, σ. 8 = Ελλ .Δημ. Τραγ., τ. Α’, σ. 195 Βα.) 

 B. Κλαίνε τα μαύρα τα βουνά, παρηγοριά δεν έχουν δεν κλαίνε για το ψήλωμα, δεν κλαίνε για τα χιόνια, η κλεφτουριά τ’ αρνήθηκε και ροβολάει στους κάμπους. 

Η Γκιώνα λέει της Λιάκουρας , κι η Λιάκουρα της Γκιώνας:

 -Βουνό μου, πού ΄σαι πιο ψηλά και πιο ψηλά αγναντεύεις, πού να ΄ναι, τι να γίνονται, οι κλέφτες Ανδρουτσαίοι; Σαν πού να ψένουν τα σφαχτά, να ρίχνουν στο σημάδι; Ποιούς κάμπους να στολίζουνε με τούρκικα κεφάλια;

 -Τι να σου πω, βρε Λιάκουρα, τι να σου πω, βουνό μου, την κλεφτουριά την χαίρονται οι ψωριασμένοι κάμποι. Η Λιάκουρα σαν τα’ άκουσε, πολύ τής κακοφάνη. Τηράει δεξά, τηράει ζερβά, τηράει κατά τον κάμπο.

 -Βρε κάμπε, αρρωστιάρικε, βρε κάμπε, μαραζιάρη, με τη δική μου λεβεντιά να στολιστείς γυρεύεις; Για βγάλε τα στολίδια μου, δώσ’ μου τη λεβεντιά μου, μη λιώσω όλα τα χιόνια μου και θάλασσα σε κάμω! 

(Ακαδημίας Α’, σ. 195 (Εβδομάς, ετ.6 αριθ. 30, σ. 3) Έπαιξαν οι μουσικοί : Κλαρίνο : Βασίλης Σκαλιώτης Σαντούρι : Αριστείδης Μόσχος Βιολί : Ιάκωβος Ηλίας Λαούτο : Σταύρος Κουλουριώτης