Τετάρτη 11 Ιουνίου 2025

Εντυπωσιάζει στο τροπάριο αυτό η σύνδεση φωτιάς - φωτός - δροσιάς - νερού!


Πυκνά είναι τα νοήματα σε ένα τροπάριο της αρχής του Όρθρου της Κυριακής της Πεντηκοστής, το οποίο επαναλαμβάνεται και στον Όρθρο της Δευτέρας του Αγ. Πνεύματος.
 Εντυπωσιάζει στο τροπάριο αυτό η σύνδεση φωτιάς - φωτός - δροσιάς - νερού!
 Μια τέτοια σύνδεση, βέβαια, μόνο άγνωστη δεν είναι στη ζωή της Εκκλησίας, αφού η είσοδος στη ζωή αυτή, η εκ νέου γέννηση του ανθρώπου, γίνεται με το Βάπτισμα, "ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος" ("ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ" [Ιωάν. 3:5], σύμφωνα με την απάντηση που έδωσε ο Ιησούς στον Νικόδημο).
Το τροπάριο αυτό έχει ως εξής:
" Ἡ τοῦ Πνεύματος πηγή, ἐπιδημοῦσα τοῖς ἐν γῇ, εἰς πυρφόρους
ποταμοὺς μεριζομένη νοητῶς, τοὺς Ἀποστόλους ἐδρόσιζε φωταγωγοῦσα, καὶ γέγονεν αὐτοῖς νέφος δροσῶδες τὸ πῦρ, φωτίζουσα αὐτούς, καὶ ὑετίζουσα φλόξ, δι' ὧν ἡμεῖς ἐλάβομεν τὴν χάριν, διὰ πυρός τε καὶ ὕδατος. Τὸ φῶς ἐπέστη τοῦ Παρακλήτου καὶ τόν κόσμον ἐφώτισε".
Ας δούμε ποιες λέξεις εδώ σχετίζονται με το νερό, και τη δροσιά που αυτό φέρει: "πηγή", "ποταμούς" (οι οποίοι όμως είναι "πυρφόροι", δηλ. γεμάτοι φωτιά!), "ἐδρόσιζε", "νέφος δροσῶδες", "ὑετίζουσα φλόξ" ("ὑετὸς" είναι η βροχή, ιδίως η έντονη και συνεχής βροχή, εδώ όμως συνδυάζεται με "φλόγα"!), "διὰ [...] ὕδατος".
Ακολουθούν λέξεις του τροπαρίου που σχετίζονται με τη φωτιά: "πυρφόρους (ποταμούς)", "τὸ πῦρ", "φλόξ" ( = "φλόγα"), "διὰ πυρός".

Τέλος, έχουμε και τις εξής λέξεις σχετικά με το φως: "φωταγωγοῦσα", "φωτίζουσα", όπως και όλη την τελευταία πρόταση, που, ως τέτοια, δίνει και την έμφαση στο όλο κείμενο: "Τὸ φῶς ἐπέστη τοῦ Παρακλήτου καὶ τόν κόσμον ἐφώτισε".

Μετά τον σύντομο αυτό "υπομνηματισμό", το τροπάριο θα μπορούσε να αποδοθεί ως εξής:
"Η πηγή του Πνεύματος, ερχόμενη στους ανθρώπους με τη μορφή ποταμών γεμάτων φωτιά, διαμοιραζόμενη με νοητό τρόπο δρόσιζε τους Αποστόλους φωτίζοντάς τους, και έγινε γι' αυτούς σύννεφο γεμάτο δροσιά η φωτιά, έγινε φλόγα που τους φώτιζε, και τους πότιζε όπως η βροχή. Μέσω αυτών (δηλ. των Αποστόλων) λάβαμε εμείς τη χάρη, μέσω φωτιάς και νερού. Το φως του Παρακλήτου ήρθε και εγκαταστάθηκε, φωτίζοντας τον κόσμο".

 Andreas Moratos

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου