Η αφήγηση του πατρός Ευάγγελου Παπανικολάου ανασύρει από το περιθώριο του βίου μια μορφή που γίνεται θεολογικό σημείο, μια γυναίκα σεξεργάτρια, η οποία όμως μέσα από δύο πράξεις –την προστασία ενός παιδιού και τη δική της μετέπειτα μετάνοια– φανερώνει την αλήθεια της Εκκλησίας: ότι η Χάρη μπορεί να μεταπλάσει ακόμη και τον πιο σκοτεινό τόπο σε τόπο σωτηρίας.
Η πρώτη σκηνή είναι σχεδόν παραβολική. Ένα παιδί, οδηγημένο πριν χρόνια από τον αδελφό του σε οίκο ανοχής στην Αθήνα για να «γίνει άνδρας», αντιστέκεται με δάκρυα, διότι φέρει μέσα του τη μυστική κλήση του μοναχισμού και δεν θέλει να μολύνει την παρθενία του. Τότε η γυναίκα, η πόρνη, πράττει το παράδοξο: ψεύδεται, λέγοντας πως συνευρέθηκε με το παιδί, ώστε να το προστατεύσει και να του διαφυλάξει την καθαρότητα. Χρόνια αργότερα, όταν το παιδί ζητεί να εισέλθει στη μοναχική ζωή, απαιτείται η συμμαρτυρία αυτής της γυναίκας και εκείνη βεβαιώνει την αθωότητά του. Έτσι η σεξεργάτρια γίνεται μάρτυρας της παρθενίας, η «αμαρτωλή» σφραγίζει με το όνομά της την κλήση του άλλου.
Η θεολογική βαρύτητα του γεγονότος είναι συγκλονιστική. Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής σημειώνει: «Ἡ ἁμαρτία τήν φύσιν οὐκ ἐξέβαλεν, ἀλλά τήν χάριν ἀπέκρυψεν» (Ambigua, PG 91, 1084C).
Ακόμη και μέσα στη φθορά, η φύση διατηρεί την εσωτερική της δυνατότητα να αναδεχθεί την Χάρη. Η γυναίκα αυτή, αν και καταβυθισμένη στον βίο της σεξεργασίας, αποκαλύπτει μέσα στην πράξη της ένα ίχνος Χάριτος που λειτουργεί προληπτικά και γίνεται όργανο Θεού, όπως άλλοτε ο Κύριος χρησιμοποίησε ακόμη και τον Πιλάτο για να εκπληρωθεί η σωτηρία.
Ακολουθεί η δεύτερη σκηνή: η ίδια η γυναίκα μετανοεί, εγκαταλείπει τον παλαιό βίο και εισέρχεται στη μοναστική ζωή, λαμβάνοντας το όνομα «Μαγδαληνή». Το όνομα αυτό φέρει θεολογικό βάρος, διότι την εντάσσει στο χορό των μυροφόρων, εκείνων που έγιναν πρώτες μάρτυρες της Αναστάσεως. Η μεταστροφή της δεν είναι απλώς αλλαγή τρόπου ζωής, είναι Ανάσταση. Όπως λέγει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Μετάνοια ἐστίν ἡ τῶν δακρύων θυγάτηρ, καὶ συγγνώμης πρόξενος, συμφωνία Θεῷ περὶ βίου δευτέρου» (Κλίμαξ, Λόγος Ε΄). Η Μαγδαληνή εγκαινιάζει έναν δεύτερο βίο, όχι ως συνέχεια του παλαιού αλλά ως καινούργια δημιουργία.
Η Εκκλησία, διά του στόματος των Πατέρων, πάντοτε επέμενε ότι η μετάνοια είναι ατελεύτητη κίνηση προς τον Θεό. Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης σημειώνει: «Ἐν τῷ ἀνθρώπῳ ἡ κίνησις πρὸς τὸ ἀγαθὸν ἄπειρος· οὐκ ἔστι τέρμα τῆς ἀναβάσεως» (PG 44, 292D).
Η πορεία της Μαγδαληνής δεν ολοκληρώνεται με την είσοδό της στο μοναστήρι. Εκεί αρχίζει η άπειρη άνοδος προς το φως. Το ψεύδος που άλλοτε ελέγχθηκε από τον νόμο, εδώ μεταγράφεται σε μυστήριο σωτηρίας και η πράξη που φαινόταν δόλια, γίνεται εσχατολογική συμμαρτυρία.
Στο επίπεδο του μυστηρίου, η γυναίκα αυτή βιώνει το παράδοξο που εκφράζει ο απόστολος Παύλος: «Ὅπου ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις» (Ρωμ. 5, 20). Η περίσσεια της αμαρτίας γίνεται αφορμή για περίσσεια Χάριτος. Η Εκκλησία δεν αγνοεί το βάθος της πτώσης, αντιθέτως, εκεί ακριβώς φανερώνει τη δύναμη του Θεού να αναπλάθει τον άνθρωπο. Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος τονίζει: «Οὐχ ἡ ἁμαρτία ἡμᾶς καταστρέφει, ἀλλ’ ἡ ἀπόγνωσις» (PG 49, 293). Η Μαγδαληνή δεν παραδόθηκε στην απόγνωση αλλά μέσα στην πτώση της αναδύθηκε η αρχή του καινού.
Η διπλή της ιστορία —πρώτα μάρτυς της παρθενίας του άλλου, έπειτα μοναχή που εγκαινιάζει τη δική της παρθενία— φανερώνει τον ίδιο τον τρόπο της Εκκλησίας. Η σωτηρία ποτέ δεν είναι ατομική αφού περνά μέσα από τη μαρτυρία υπέρ του Άλλου και ολοκληρώνεται στη μετοχή του Σώματος. Η αμαρτωλή σώζει το παιδί, και μέσα από αυτήν την πράξη σώζει και τον εαυτό της. Έτσι, το τραύμα δεν εξαφανίζεται αλλά μένει ως πληγή δοξασμένη, όπως οι πληγές του Αναστάντος.
Σ’ έναν κόσμο που εγκλωβίζει την επιθυμία στην αγορά του σεξ, που κάνει το σώμα αντικείμενο κατανάλωσης στο Instagram , η Μαγδαληνή αποκαλύπτει το σκάνδαλο της Εκκλησίας: ότι το σώμα μπορεί να μεταμορφωθεί σε ναό, ότι η αμαρτία δεν είναι το τέλος αλλά η απαρχή, ότι η Ανάσταση δύναται να ανατείλει από τον ίδιο τον τάφο. Αυτό το σκάνδαλο είναι που συγκλονίζει: ότι εκεί όπου ο κόσμος βλέπει την κατάρα, η Εκκλησία βλέπει την αρχή της δόξας.
Έτσι η σεξεργάτρια που έγινε μοναχή Μαγδαληνή δεν είναι πια μνήμη αμαρτίας αλλά προαναγγελία Αναστάσεως, σημείο ότι η Χάρις του Θεού υπερβαίνει κάθε πτώση και ότι η σωτηρία δεν ανήκει στους καθαρούς, αλλά σε εκείνους που συντρίβονται και αφήνονται στο άπειρο έλεος του Θεού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου