Όταν ο άνθρωπος αρχίζει να νομίζει ότι κάτι είναι ή κάτι κάνει...

"Όταν ο άνθρωπος αρχίζει να νομίζει ότι κάτι είναι ή κάτι κάνει, άρχισε να χαλάει συχνότητα μέσα.

Αυτή τη συχνότητα την επαναφέρουμε (οι άνθρωποι) πάλι με την αυτομεμψία, με το να κατακρίνει κανείς τον εαυτόν του. 

Και πώς να μην κατακρίνει ο άνθρωπος τον εαυτόν του; Και ιδιαίτερα ο μοναχός, που μόνος προς μόνον, ενώπιος ενωπίω, δεν συγκρίνει τον εαυτό του με τους άλλους που είναι προς τα κάτω, αλλά συγκρίνει τον εαυτό του με τον Θεόν, και κυρίως με εκείνους που προηγούνται στο δρόμο ανακαινιζόμενοι. Και έτσι, αφού είναι τελευταίος από όλους αυτούς, θεωρεί τον εαυτό του έσχατο. Όλοι οι άγιοι τον περνούν, τον προσπερνούν. Όσο βλέπει προς τα επάνω είναι έσχατος.

Το κακό, το μέγα λάθος θα είναι αν στρίψει προς τα κάτω, να δει τους άλλους που είναι παρακάτω, και τότε θα νομίζει ότι είναι πρώτος, οπότε γίνεται φαρισαίος. Ενώ είναι τελώνης όταν βλέπει προς τα πάνω, γίνεται φαρισαίος όταν γυρίσει προς τα κάτω. Τι να δώσει, τι παράδειγμα να δώσει, όταν το καλό δεν το κάνει ο ίδιος; Και το καλό δεν είναι το να αδολεσχεί κανείς στη διάνοιά του, το καλό είναι να γίνεται μια βιωματική κατάσταση."

Μοναχός Λουκάς Φιλοθεΐτης