ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ....ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ
αλλά "Τζίφος.Πάλι αλλάζει ο χρόνος και όχι ο κόσμος."
(Γ. Ποταμίτης)
Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2016
''...μετράω...μετράω...δίχως ποτέ μου να τελειώνω..!"
"Μετράω τα σφάλματα που έκανα, τις μάχες που έδωσα,
τις δίψες,τις παραχωρήσεις, μετράω τις κακίες μου,
τις καλοσύνες μου,μετράω...μετράω...δίχως ποτέ μου να τελειώνω..."
(Λειβαδίτης)
Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2016
Ο Μέγας Βασίλειος,οι νέοι και ο χρόνος
Ζούμε σε μια εποχή στην οποία δε θέλουμε πρότυπα. Αρκούμαστε στα όσα βλέπουμε στην τηλεόραση και στο Διαδίκτυο. Δεν είναι πολλοί οι νέοι οι οποίοι διαβάζουν, αισθάνονται ότι κάποιοι ήρωες από το παρελθόν, υπαρκτά ή λογοτεχνικά πρόσωπα, έχουν κάτι να τους πουν. Να τους εμπνεύσουν ώστε να έχουν μέσα τους τρόπους και πηγές δια των οποίων να διαχειριστούν τον χρόνο και τη ζωή τους. Όχι κατ’ ανάγκην αντιγράφοντας, αλλά προσαρμόζοντας τα στοιχεία που ταιριάζουν στον δικό τους χαρακτήρα και στον καιρό μας.
Η ελληνορθόδοξη παράδοση έχει πολλές τέτοιες μορφές. Ξεχωριστό είναι το πρόσωπο του Μεγάλου Βασιλείου. Δεν είναι ο ήρωας της διαφήμισης και των χριστουγεννιάτικων ταινιών. Είναι ο ασκητής άγιος, αυτός ο οποίος διέθεσε τη ζωή του, τα χαρίσματα, τον νου, την καρδιά του για να λάβουν οι άνθρωποι Πνεύμα. Ενέπνευσε φιλανθρωπία και αλληλεγγύη σε μία εποχή μεγάλων ανισοτήτων. Δεν περίμενε από το κράτος να συνδράμει τους φτωχούς, τους αρρώστους, τους ορφανούς, του κατατρεγμένους, αλλά έδειξε ότι η Εκκλησία μπορεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολλών, ακόμη κι εκείνων που φαίνονταν σκληρόκαρδοι.
Άγιος Νεομάρτυς Δοσίθεος μητροπολίτης Ζάγκρεμπ(+1945)
Κατόπιν εκδιώχθηκε για το Βελιγράδι. Από τις κακουχίες ασθένησε βαριά και εκοιμήθη στις 31 Δεκεμβρίου/13 Ιανουαρίου 1945 στη Μονή των Еισοδίων της Θεοτόκου στο Βαβεντένιε οπού και ετάφη.
Το τελευταίο άγιο Δωδεκαήμερο της Σμύρνης (1921-1922)
Η παραλία της Σμύρνης προ του 1922, με την Αγία Φωτεινή στα αριστερά
και τον Άγιο Γεώργιο στα δεξιά
Καμιά φορά, η αγαθή τύχη πρέπει να συνεργήσει καθοριστικά για να διασωθούν και διαδοθούν ιστορικές στιγμές, που υπό άλλες συνθήκες θα παρέμεναν παντελώς άγνωστες.
Εν προκειμένω, ο κληρωτός στρατιώτης της κλάσεως του 1922, Νικόλαος Ζευγαδάκης, είναι το πρόσωπο που κατέγραψε στο ημερολόγιό του με απαράμιλλη ακρίβεια, τις χριστιανικές εορτές και τελετές του τελευταίου έτους της Σμύρνης (1921-1922), στους μεγαλύτερους ναούς της οποίας εκκλησιάσθηκε κατά την εκεί παραμονή του αναμένοντας να προωθηθεί στο μικρασιατικό μέτωπο. Αυτές τις προσωπικές του εμπειρίες και εντυπώσεις τις δημοσίευσε για πρώτη φόρα το 1975*. Η δε συμβολή της αγαθής τύχης, έγκειται στην ιδιότητα του συγγραφέα ως θεολόγου, αλλά και ως βαθέος γνώστη, μέχρι και των λεπτομερειών, της τελετουργικής τάξης της Εκκλησίας, ως επίσης και της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής.
Μεταφερόμαστε στις 25 Δεκεμβρίου του 1921, Σάββατο, ανήμερα των Χριστουγέννων.
Στον ιστορικό Μητροπολιτικό Ναό της Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης, οι καμπάνες δηλώνουν την έναρξη του όρθρου στις 5 π.μ. και όχι τη συνήθη νυκτερινή ώρα (3ην μεταμεσονύκτιον) όπως παλαιότερα, για λόγους ασφαλείας:
«Ήτο νύκτα βαθεία ακόμη, όταν έφθασα εις την Αγίαν Φωτεινήν, ανεγινώσκετο δε τότε το Ευαγγέλιον του Όρθρου. Οι ψάλται, ρασοφορούντες, έψαλλον σεμνοπρεπώς και ευτάκτως. Ο ναός βαθμιαίως επληρούτο από τους συρρέοντας ευσεβείς Σμυρναίους.
Μετ’ ολίγον, υπό τον ήχον μιάς συντόμου κωδωνοκρουσίας, κατήλθε και εχοροστάτησεν ο αείμνηστος Εθνομάρτυς Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος Καλαφάτης, ιεράρχης λίαν ευπαρουσίαστος και επιβλητικώτατος. Ο αρχιερεύς εισήλθεν εις τον Ναόν, προπορευομένου, κατά την πατριαρχικήν τάξιν, του διβαμβούλου, το οποίον κατόπιν ετοποθετήθη προ του Θρόνου, ηυλόγησε δε, προ της χοροστασίας, δια σταυρού, τον οποίον έφερε προς τούτο εις τον διακόνων.
Η Θ΄ Ωδή και το Εξαποστειλάριον εψάλησαν, κατά την τάξιν υπό του χοροστατούντος αρχιερέως. Προ των πασαπνοαρίων εις κανονάρχης, στας απέναντι του αρχιερέως, τον προσεφώνησε δια του «Κέλευσον».
Αφού εψάλη, χωρίς προηγουμένως να απαγγελθή, ως πολλαχού γίνεται, το «Σήμερον ο Χριστός εν Βηθλεέμ γεννάται εκ Παρθένου» μέχρι του «βοώμεν», ήρχισεν ο Πρωτοψάλτης εις ήχον δεύτερον και σύντομον μέλος, αλλ’ εις πανηγυρικόν τόνον, την Δοξολογίαν αμέσως από του «Δόξα εν υψίστοις Θεώ».
Αι δύο Μικραί Συναπταί εν τη αρχή της Λειτουργίας απηγγέλθησαν υπό του β΄ διακόνου προ της Ωραίας Πύλης, του κλήρου απελθόντος εις το Ιερόν μετά την πρώτην. Εψάλη κατόπιν το «Η Γέννησίς Σου, Χριστέ ο Θεός ημών», εκ τρίτου και έγινεν η είσοδος του Ιερού Ευαγγελίου, καθ’ ήν ο αρχιερεύς ήλθεν εν τω μέσω του ναού. Τα του βήματος ακολούθως εψάλησαν υπό του αρχιερέως και του συλλειτουργούντος κλήρου. Κατά την εκφώνησιν «Ότι Άγιος ει ο Θεός ημών» ο αρχιερεύς είπε «και Σοι την δόξαν αναπέμπομεν». Σημειούται η τηρηθείσα τάξις και όπου αύτη δεν υπήρξεν αυστηρώς υποδειγματική.
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ-"Λόγος εν ταις Καλάνδαις "
" Λόγος εν ταις Καλάνδαις "( Απόσπασμα - PG 48, 955 - 956 )
Ο ευάρεστος κατά Θεόν εορτασμός της πρωτοχρονιάς και η πλάνη της εκ του πονηρού ευφροσύνης κατά τις ημέρες των εορτών
Θα σου πάει καλά όλη η χρονιά, όχι αν μεθάς την πρώτη του μηνός, αλλά αν και την πρώτη του μηνός και κάθε μέρα κάνεις αυτά που αρέσουν στον Θεό. Διότι η ημέρα γίνεται κακή ή καλή όχι από τη δική της φύση, αφού δε διαφέρει η μια μέρα από την άλλη, αλλά από τη δική μας επιμέλεια ή ραθυμία.
Αν κάνεις την αρετή, σου έγινε καλή η μέρα. Αν κάνεις την αμαρτία, έγινε κακή και γεμάτη κόλαση. Αν εμβαθύνεις σ' αυτά κι έχεις αυτές τις διαθέσεις, θα 'χεις καλή όλη τη χρονιά κάνοντας κάθε μέρα προσευχές, ελεημοσύνες. Αν όμως αμελείς την προσωπική σου αρετή κι εμπιστεύεσαι την ευφροσύνη της ψυχής σου στις αρχές των μηνών και στους αριθμούς των ημερών, θα ερημωθείς απ' όλα τα αγαθά σου.
Αυτό, λοιπόν, επειδή το αντιλήφθηκε ο διάβολος κι επειδή φροντίζει να καταλύσει τους κόπους μας για την αρετή και να σβήσει την προθυμία της ψυχής, μας έμαθε να βάζουμε στις μέρες την ετικέτα της ευτυχίας ή της δυστυχίας.
Ένας που έπεισε τον εαυτό του ότι η ημέρα είναι κακή ή καλή, ούτε στην κακή θα φροντίσει για καλά έργα, διότι τάχα άδικα τα κάνει όλα και χωρίς σε τίποτα να ωφελήσει, εξαιτίας της κακορίζικης ημέρας ' ούτε στην καλή πάλι θα το κάνει αυτό, διότι τάχα σε τίποτα δεν τον εμποδίζει η προσωπική του ραθυμία, εξαιτίας της καλορίζικης ημέρας, κι έτσι και από τις δύο πλευρές θα προδώσει τη σωτηρία του.
Κι άλλοτε μεν διότι δήθεν ανώφελα κοπιάζει, άλλοτε διότι δήθεν περιττά, θα ζήσει μέσα στην αργία και την πονηριά. Γνωρίζοντας λοιπόν αυτό, πρέπει να αποφεύγουμε τις μεθοδείες του διαβόλου και να βγάλουμε από το νου μας αυτήν την ιδέα και να μην προσέχουμε τις μέρες ούτε να μισούμε τη μία και ν' αγαπούμε την άλλη...
Ένας που έπεισε τον εαυτό του ότι η ημέρα είναι κακή ή καλή, ούτε στην κακή θα φροντίσει για καλά έργα, διότι τάχα άδικα τα κάνει όλα και χωρίς σε τίποτα να ωφελήσει, εξαιτίας της κακορίζικης ημέρας ' ούτε στην καλή πάλι θα το κάνει αυτό, διότι τάχα σε τίποτα δεν τον εμποδίζει η προσωπική του ραθυμία, εξαιτίας της καλορίζικης ημέρας, κι έτσι και από τις δύο πλευρές θα προδώσει τη σωτηρία του.
Κι άλλοτε μεν διότι δήθεν ανώφελα κοπιάζει, άλλοτε διότι δήθεν περιττά, θα ζήσει μέσα στην αργία και την πονηριά. Γνωρίζοντας λοιπόν αυτό, πρέπει να αποφεύγουμε τις μεθοδείες του διαβόλου και να βγάλουμε από το νου μας αυτήν την ιδέα και να μην προσέχουμε τις μέρες ούτε να μισούμε τη μία και ν' αγαπούμε την άλλη...
Ο χριστιανός δεν πρέπει να γιορτάζει μόνο μήνες ούτε πρωτομηνιές ούτε Κυριακές, αλλά σ' όλη του τη ζωή να έχει τη γιορτή που του πρέπει. Και ποια γιορτή του πρέπει; Ας ακούσουμε τον Παύλο που λέει«Ώστε εορτάζωμεν μη εν ζύμη παλαιά, μηδέ εν ζύμη κακίας και πονηρίας, αλλ' εν αζύμοις ειλικρινείας και αληθείας»(Α' Κορ 5,8).
Όταν λοιπόν έχεις καθαρή τη συνείδηση, έχεις πάντα γιορτή τρέφεσαι με καλές ελπίδες και εντρυφάς στην προσδοκία των μελλόντων αγαθών ' όπως, όταν δεν έχεις παρρησία κι έχεις πέσει σε πολλά αμαρτήματα, ακόμη κι αν είναι μύριες γιορτές και πανηγύρια δεν θα 'σαι σε καθόλου καλύτερη θέση από εκείνους που πενθούν. Διότι, τί όφελος έχω εγώ από τη λαμπρή μέρα, όταν τη ψυχή μου τη σκοτίζει η συνείδηση;
Αν λοιπόν θέλεις να 'χεις και κάποιο κέρδος από την πρωτομηνιά, κάνε το εξής :
Όταν βλέπεις ότι συμπληρώθηκε ο χρόνος, ευχαρίστησε τον Κύριο, διότι σ' έβαλε σ' αυτήν την περίοδο των ετών. Δημιούργησε κατάνυξη στην καρδιά σου, ξαναλογάριασε τον χρόνο της ζωής σου, πες στον εαυτόν σου :
Οι μέρες τρέχουν και περνούν, τα χρόνια συμπληρώνονται, πολύ μέρος του δρόμου προχωρήσαμε. Άραγε τί καλό κάναμε; Μήπως άραγε φύγουμε από δω άδειοι κι απογυμνωμένοι από κάθε αρετή; Το δικαστήριο είναι κοντά, η ζωή μας τρέχει προς το γήρας.
Όταν βλέπεις ότι συμπληρώθηκε ο χρόνος, ευχαρίστησε τον Κύριο, διότι σ' έβαλε σ' αυτήν την περίοδο των ετών. Δημιούργησε κατάνυξη στην καρδιά σου, ξαναλογάριασε τον χρόνο της ζωής σου, πες στον εαυτόν σου :
Οι μέρες τρέχουν και περνούν, τα χρόνια συμπληρώνονται, πολύ μέρος του δρόμου προχωρήσαμε. Άραγε τί καλό κάναμε; Μήπως άραγε φύγουμε από δω άδειοι κι απογυμνωμένοι από κάθε αρετή; Το δικαστήριο είναι κοντά, η ζωή μας τρέχει προς το γήρας.
Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016
Ο Χριστός αγαπάει, ο Ηρώδης μισεί
Σκέψεις στα μεθέορτα των Χριστουγέννων
Ο Ιησούς μπροστά στον Ηρώδη Αντίπα(Λουκ.23,8-11)
Εκεί, η συγκατάβαση του Θεού προς τον άνθρωπο. Μια συγκατάβαση, όχι στα λόγια, αλλά εδώ και τώρα! Συγκαταβαίνει ο Σωτήρας Χριστός στο γένος των ανθρώπων. Μας κάνει τη χάρη ενώ δεν την αξίζουμε. Και δεν την αξίζουμε γιατί -όπως φαίνεται- “κρατάμε” απ’ αυτήν, ένα μέρος, εκείνο που μας συμφέρει. Όταν καλούμαστε να μιμηθούμε αυτή τη συγκατάβαση “κάνουμε τους δύσκολους” κι όταν τα πράγματα στενεύουν δείχνουμε τον πραγματικό μας εαυτό…
Το ρήμα συγκαταβαίνω της μεγάλης μας γλώσσας προέρχεται από την συνάντηση τριών λέξεων: συν+ κατά+ βαίνω. Μέσα σ’ αυτές τις τρεις λέξεις του καθημερινού μας λεξιλογίου κρύβεται όλο το μεγαλείο της σάρκωσης του Θεού. Σαρκώνεται ο Χριστός να συναρμόσει τα πάντα. Κατέρχεται, κατεβαίνει, να συνάξει τα πάντα με τη φλόγα της Αγάπης Του, φλόγα που καίει εξίσου ό,τι εμποδίζει τη συμπόρευση των πάντων. Πλαστήκαμε απ’ τον Θεό και είμαστε παιδιά Του. Η μεταξύ μας ένωση – η “κοινωνία” όπως λεν’ οι θεολόγοι- είναι η φυσική μας κατάσταση. Γι’ αυτό περπατάει αναμεταξύ μας, βαίνει, ο Ιησούς Χριστός, τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, για να μας ξανακάνει παιδιά του Θεού, παιδιά και δικά Του αδέλφια, εκεί που το ‘χαμε ξεχάσει από δική μας επιλογή.
Το να είμαστε ενωμένοι είναι στοιχείο του “γονιδιακού” μας χάρτη. Γι’ αυτό λένε οι Πατέρες ότι να ομολογεί κανείς τον Χριστό και να ζει στην Εκκλησία Του είναι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου! Αφύσικο είναι ό, τι απομακρύνει από τον Θεό και την Εκκλησία Του… όχι ό, τι οδηγεί σ’ Αυτόν!
Η πρώτη Εκκλησία φάνηκε στη Βηθλεέμ, στο σπήλαιο της οποίας πήγε προσκυνητής όποιος μπόρεσε να ενωθεί με τον Χριστό ομολογώντας την Θεότητά Του. Όποιος δε μπόρεσε, έκατσε σπίτι του κι άρχισε να οργανώνει σκευωρίες. Η στάση του Ηρώδη είναι η πρώτη πράξη αποστασίας στην ιστορία των ανθρώπων απ’ τη στιγμή που ανακαινίστηκε ο χρόνος κι έπειτα. Κι οι σκευωρίες λαμβάνουν χώρα κρυφά και λαθραία. Έτσ’ είναι το σκοτάδι… Με τον Χριστό τα πάντα είναι ξεκάθαρα και φωτεινά, δε χωράνε σκευωρίες.
Ο Ηρώδης είμαι εγώ κι εσύ, που δεν θέλουμε τη συμπόρευση των πραγμάτων κι επιθυμούμε ν’ ακούμε το δικό μας θέλημα σφόδρα, να πορευόμαστε σα να ‘μαστε μόνοι πάνω στη γη. Αυτό σημαίνει ότι δεν δείχνουμε συγκατάβαση στον άλλον, μιμούμενοι τον Χριστό που έγινε συγκατάβαση ο ίδιος. Απέναντι από την μοναξιά του Ηρώδη, είναι η συγκατάβαση του Θεού. Ο Χριστός αγαπάει, ο Ηρώδης μισεί.
Το πρόβλημα μας κι εμάς ξενικά όταν αδυνατούμε ν’ αγαπήσουμε. Τότε, κατά της Αγάπης, διοργανώνουμε σκευωρίες, ίδιες και μάταιες με ‘κείνες του Ηρώδη…
Ιάσων Ιερομ.
Οἱ μάγοι ἔχουν κάτι σπουδαῖο νά μᾶς δείξουν μέ τήν ἐπιστροφή στήν πατρίδα τους ἀπό ἄλλο δρόμο.
Άγιος Γρηγόριος ὁ Διάλογος από τις Ὁμιλίες του στά Εὐαγγέλια
Πατρίδα μας εἶναι ὁ παράδεισος. Ὅταν γνωρίσουμε τό Χριστό, ὁ δρόμος γιά νά γυρίσουμε στόν παράδεισο ἀπό κεῖ πού ἤρθαμε εἶναι κλειστός.
Φύγαμε ἀπό τήν πατρίδα μας ἀκολουθώντας τό δρόμο τῆς ὑπερηφάνειας, τῆς παρακοῆς καί τῆς πρόληψης πρός τόν ἀόρατο κόσμο, ἀφοῦ δοκιμάσαμε τόν ἀπαγορευμένο καρπό.
Στό δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς πρέπει ν᾿ ἀκολουθήσουμε τό δρόμο τῶν δακρύων καί τῆς ὑπακοῆς, τῆς περιφρόνησης τῶν ἐγκοσμίων καί τῆς ἀποχῆς ἀπό τίς σωματικές ἐπιθυμίες».
Ἀπό τό βιβλίο:Αγ.Νικόλαος Βελιμίροβιτς “Θεός ἐπί γῆς, ἄνθρωπος ἐν οὐρανῷ”,Εκδόσεις Πέτρος Μπότσης,
H Μαντόνα του Στάλινγκραντ.
Για κοίτα αυτή την εικόνα.Κοίτα την καλά.Είναι μια αγιογραφία, η Παναγία που κρατά στην αγκαλιά της τον μικρό Χριστό.
Δεν είναι και πολύ σπουδαία έτσι? Από τεχνικής πλευράς μιλώντας τουλάχιστον. Μάλλον ένα σχετικά πρόχειρο σχέδιο με κάρβουνο. Η αλήθεια είναι ότι στο παρελθόν, μεγάλοι καλλιτέχνες έχουν διαπραγματευτεί αυτό το θέμα πολύ καλύτερα, ο Parmigianino ας πούμε ή ο Rublev. Ένα ερώτημα πάντα βέβαια είναι το κατά πόσο το εννοιολογικό πλαίσιο πίσω από την εικόνα, επηρεάζει την οπτική μας γι’ αυτή. Πολλές φορές αυτά τα δύο είναι αλληλένδετα, και δεν υπάρχει απαραίτητα κάτι κακό σε αυτό.
Ας γυρίσουμε όμως λίγο πίσω…
Τα Χριστούγεννα του 1942 δεν ήταν ευχάριστα για κανένα. Για τους ανθρώπους όμως που πολεμούσαν στη μάχη του Στάλινγκραντ είτε αυτοί ήταν Γερμανοί είτε Ρώσοι, αυτά τα Χριστούγεννα ήταν κάτι που δεν θα ξεχνούσαν ποτέ, όσοι τουλάχιστον βγήκαν ζωντανοί από αυτή την κόλαση.
Η κατάσταση τους τρομακτική, και οι μεν και οι δε, να πολεμούν μέσα στα χαλάσματα μιας ερειπωμένης πόλης, ρακένδυτοι και πεινασμένοι, για κάθε μέτρο, για κάθε σπίτι με τη θερμοκρασία στους -25ο C.
Η εντολή από «επάνω» ήταν σαφής, μέχρι τελικής πτώσης. Βέβαια, τα Χριστούγεννα του 1942 τα πράγματα είχαν σχεδόν κριθεί. Οι Σοβιετικοί είχαν ανακόψει την επίθεση του Χίτλερ και είχαν εγκλωβίσει 250.000 Γερμανούς στρατιώτες σ’ ένα μικρό κομμάτι γης, λίγων τετραγωνικών χιλιομέτρων, το kessel, όπως το έλεγαν. Η μετάφραση της λέξης (kessel σημαίνει καζάνι στα γερμανικά) αποδίδει σχεδόν την πραγματικότητα.
Η Γέννηση του Χριστού στην Ορθόδοξη Ρωσική τέχνη
Πολλές από τις εικόνες αυτές επαναλαμβάνουν βυζαντινά πρότυπα Γεννήσεων, ενώ άλλες έχουν μια δική τους πρωτοτυπία και πολύ ενδιαφέρον στη σύνθεση.
Ειδικά αυτές που παρουσιάζουν τις διαφορετικές σκηνές των γεγονότων της ιστορίας της Γέννησης πάνω στην ίδια εικόνα, συνδέοντας με αυτόν τον τρόπο μεταξύ τους τις φάσεις του χρόνου και αποδίδοντας το συνολικό νόημα της αφήγησης με οπτικές παραθέσεις.
Οπωσδήποτε, μια γενική γνώση της ιστορικής εξέλιξης της ρωσικής θρησκευτικής ζωγραφικής, είναι αναγκαία, ώστε να αποκτήσει κάποιος ολοκληρωμένη αντίληψη επί του θέματος.
Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2016
Ο Χριστός και ο Μίσα!
Στο ορφανοτροφείο, λοιπόν, αυτό, πήγε παραμονές Χριστουγέννων ένας καθηγητής να μιλήσει στα παιδιά για τη μεγάλη αυτή γιορτή. Τα περισσότερα άπ’ αυτά άκουαν για πρώτη φορά για το Χριστό και για τη Γέννηση του. Ένα αγοράκι έξι χρονών, ο Μίσα, άκουε με ιδιαίτερη προσοχή τα λόγια του καθηγητή. Στη συνέχεια δόθηκαν στα παιδιά υλικά για να φτιάξουν τη σπηλιά, τη φάτνη και όλα τα σχετικά.
Παρακολουθώντας ο καθηγητής τα χειροτεχνήματα των παιδιών, πρόσεξε κάτι πού του έκαμε εντύπωση σε εκείνο του Μίσα. Μέσα στη φάτνη τοποθέτησε δύο μωρά.
- Ο ένας είναι ο Χριστός, του είπε ο καθηγητής. Ποιό είναι το άλλο παιδάκι στην κούνια;
Τότε ο μικρός Μίσα άρχισε να του λέγει την ιστορία της Γέννησης του Χριστού πού πριν λίγο είχε ακούσει από το στόμα του καθηγητή, προσθέτοντας, όμως, και κάτι δικό του. Όταν έφτασε στο σημείο όπου η Θεοτόκος τοποθέτησε το βρέφος στη φάτνη συνέχισε με αυτά τα λόγια:
Παρακολουθώντας ο καθηγητής τα χειροτεχνήματα των παιδιών, πρόσεξε κάτι πού του έκαμε εντύπωση σε εκείνο του Μίσα. Μέσα στη φάτνη τοποθέτησε δύο μωρά.
- Ο ένας είναι ο Χριστός, του είπε ο καθηγητής. Ποιό είναι το άλλο παιδάκι στην κούνια;
Τότε ο μικρός Μίσα άρχισε να του λέγει την ιστορία της Γέννησης του Χριστού πού πριν λίγο είχε ακούσει από το στόμα του καθηγητή, προσθέτοντας, όμως, και κάτι δικό του. Όταν έφτασε στο σημείο όπου η Θεοτόκος τοποθέτησε το βρέφος στη φάτνη συνέχισε με αυτά τα λόγια:
«Τότε ο μικρός Χριστός γύρισε, με κοίταξε και με ρώτησε αν είχα ένα μέρος να μείνω. Εγώ του είπα ότι δεν έχω ούτε μητέρα, ούτε πατέρα, ούτε πουθενά για να μείνω. Τότε ο Χριστός μου είπε να μείνω μαζί του.
Εγώ τότε σκέφτηκα πώς δεν είχα κανένα δώρο να του δώσω, όπως οι άλλοι. Πώς θα με κρατούσε μαζί του;
Το μόνο δώρο πού μπορούσα να του προσφέρω ήταν να τον κρατήσω ζεστό. Γι΄ αυτό τον ρώτησα:
- Αν σε κρατάω ζεστό, είναι για σένα αυτό ένα καλό δώρο; Ο Ιησούς μου απάντησε:
- Αν με κρατήσεις ζεστό, αυτό θα είναι το καλύτερο δώρο πού μου έχει δώσει κανείς ποτέ.
Έτσι μπήκα στη μικρή κούνια, κι αφού γύρισε και με κοίταξε ο Ιησούς μου είπε ότι μπορούσα να μείνω μαζί του για πάντα».
Εγώ τότε σκέφτηκα πώς δεν είχα κανένα δώρο να του δώσω, όπως οι άλλοι. Πώς θα με κρατούσε μαζί του;
Το μόνο δώρο πού μπορούσα να του προσφέρω ήταν να τον κρατήσω ζεστό. Γι΄ αυτό τον ρώτησα:
- Αν σε κρατάω ζεστό, είναι για σένα αυτό ένα καλό δώρο; Ο Ιησούς μου απάντησε:
- Αν με κρατήσεις ζεστό, αυτό θα είναι το καλύτερο δώρο πού μου έχει δώσει κανείς ποτέ.
Έτσι μπήκα στη μικρή κούνια, κι αφού γύρισε και με κοίταξε ο Ιησούς μου είπε ότι μπορούσα να μείνω μαζί του για πάντα».
Όταν τέλειωσε την ιστορία ο μικρός Μίσα τα μάτια του ήταν γεμάτα δάκρυα πού έτρεχαν ασυγκράτητα στα μαγουλάκια του. Έσκυψε πάνω στο τραπέζι, κάλυψε το πρόσωπο με το χέρι κι έκλαιγε γοερά. Το μικρό ορφανό είχε βρει, επί τέλους, κάποιον πού δε θα τον εγκατέλειπε ποτέ, πού δε θα τον κακοποιούσε. Κάποιον πού θα του έλεγε να μείνει μαζί του για πάντα.
Το δώρο του Μίσα, σελ. 57-59, σελ. 241-242, Περιοδικό «Παρά την Λίμνην», Μηνιαία έκδοση Εκκλησίας Αγίου Δημητρίου Παραλιμνίου, περίοδος β΄, έτος ιη΄, αρ. 12, Δεκέμβριος 2008
ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ
Βλέποντας αυτό ένας ελεήμων άνθρωπος τα λυπήθηκε κι άρχισε να κατευθύνει τα χελιδόνια στο νότο,σε πιο ζεστά μέρη.
Έδινε σημάδια,τα δελέαζε με την τροφή προς το νότο αλλά δεν τον καταλάβαιναν.
Τα φόβιζε,τα έδιωχνε,αλλά τίποτα.Τότε αυτός προσευχήθηκε στον Θεό,Να τον μεταμορφώσει σε χελιδόνι.
Και ο Θεός τον άκουσε.Τον έκανε χελιδόνι το οποίο μπορούσε να σκέφτεται και να αισθάνεται όπως ο άνθρωπος.
Τότε ο άνθρωπος-χελιδόνι εύκολα συνεννοήθηκε με τα υπόλοιπα χελιδόνια και τα οδήγησε σε ποιο ζεστά μέρη.
Ο Θεός μας μιλούσε μα δεν τον καταλαβαίναμε.Μας άγγιζε και τον διώχναμε.
«Φύγε εσύ είσαι κακός,δεν ξέρουμε τι λες»Ο Θεός τόσο πολύ μας αγαπούσε
που ντύθηκε την ανθρώπινη σάρκα,Ο Λόγος σαρκώθηκε.Έγινε άνθρωπος!
Και από τότε μας λέει τα ίδια.
«Έλα να μην κρυώνεις.
Σ΄αγαπώ.Σ΄αγαπώ.Σε συγχωρώ.Έλα να σε πάρω σε ζεστά μέρη να μην ξεπαγιάζεις στην αμαρτία,στη μοναξιά»
Τότε ο άνθρωπος-χελιδόνι εύκολα συνεννοήθηκε με τα υπόλοιπα χελιδόνια και τα οδήγησε σε ποιο ζεστά μέρη.
«Φύγε εσύ είσαι κακός,δεν ξέρουμε τι λες»Ο Θεός τόσο πολύ μας αγαπούσε
που ντύθηκε την ανθρώπινη σάρκα,Ο Λόγος σαρκώθηκε.Έγινε άνθρωπος!
Και από τότε μας λέει τα ίδια.
«Έλα να μην κρυώνεις.
Σ΄αγαπώ.Σ΄αγαπώ.Σε συγχωρώ.Έλα να σε πάρω σε ζεστά μέρη να μην ξεπαγιάζεις στην αμαρτία,στη μοναξιά»
Απόσπασμα από το βιβλίο του Αγ.Νικολάου Βελιμίροβιτς
«Δρόμος δίχως Θεό δεν αντέχεται»
Μία ηρωική χριστουγεννιάτικη ιστορία από την Χειμάρρα
Γράφει ο Δημήτρης Περδίκης
Τότε παρουσίασαν στον διοικητή μια λεβέντισσα Κηπαριώτισσα που είχε έλθει κρυφά από το Κηπαρό και ζητούσε να τον δει.
«Μπορώ να σας περάσω από ένα μονοπάτι πίσω από τις γραμμές των Ιταλών» του λέει. Ο διοικητής την κοίταξε στην αρχή με καχυποψία, μπορεί να είναι παγίδα, σκέφτηκε. Όμως κάτι μέσα του, του έλεγε πως μπορούσε να εμπιστευθεί την γυναίκα αυτή. Διέταξε τότε μια διμοιρία να ετοιμαστεί και όταν πέσει το σκοτάδι να ακολουθήσει την γυναίκα. Στην αρχή οι στρατιώτες με την γυναίκα μπροστά, κατευθύνθηκαν μέσα από τον πυκνό ελαιώνα προς την παραλία όπου η απόκρημνη ακτογραμμή εμπόδιζε την ορατότητα των Ιταλών. Έτσι βαδίζοντας ακροβολιζόμενοι συνέχεια παραλιακά από το Πρωτοπάπι του Κηπαρού, φθάσανε σε ένα σημείο από όπου αρχίσανε να ανεβαίνουν μέσα από ένα δύσβατο μονοπάτι.
Ο στίχος «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς» στη λατρεία. Η θεολογική ερμηνεία και η χρήση του.
Γεωργίου Ζαραβέλα-Θεολόγου,ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ
Ο στίχος «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἡμᾶς» συνιστά μία από τις πλέον αγαπητές και λαοφιλείς εκφράσεις τιμής και δέησης προς τη Θεοτόκο. Η γένεσή του δεν μπορεί να αναχθεί χρονικά σε συγκεκριμένη περίοδο.
Η αρχαιότερη μαρτυρία ύπαρξής του απαντάται τον ΙΔ’ αι., στον κώδικα Αθηνών 2062, φ. 95. Η απουσία του σε αρχαιότερες πηγές δεν δηλώνει την προγενέστερη ανυπαρξία του, τουλάχιστον, όμως, μαρτυρά ότι δεν βρισκόταν σε λειτουργική χρήση, παρά μόνο ως στοιχείο της λαϊκής θρησκευτικότητας και λατρείας.
Η θεολογική σημασία του στίχου έχει δεχθεί διαχρονικά ποικίλη κριτική, η οποία μπορεί να περιγραφεί πλήρως στις ακόλουθες δύο θέσεις:
α) Ο στίχος «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἡμᾶς» δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός, αφού ενέχει δογματική κακοδοξία. Η σωτηρία του ανθρώπου είναι αποκλειστικά έργο του Θεού και αντικείμενο του σχεδίου της Θείας Οικονομίας, μέσω της ενανθρώπησης και του απολυτρωτικού έργου του Υιού και Λόγου του Θεού, του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδας, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Ο Θεός είναι ο μόνος που μπορεί να σώσει τον άνθρωπο και κανείς άλλος δεν έχει αντίστοιχη δύναμη, όπως μαρτυρά και ο προφήτης Ησαΐας: «δίκαιος καὶ σωτήρ οὐκ ἔστι πάρεξ ἐμοῦ» (Ησ. με’, 22). Η θέση αυτή είναι δογματικά ορθή, αλλά απόλυτη, αφού:
β) Ο στίχος αυτός δεν πρέπει να ερμηνεύεται στο πλαίσιο της οντολογικής σωτηρίας του ανθρώπου, αλλά η έννοια της σωτηρίας πρέπει να αποδίδεται ως συμβολή των δημιουργημάτων στη σωτηρία, την οποία ενεργεί ο Θεός. Ο άνθρωπος είναι όργανο και συνεργός του Θεού στο έργο της σωτηρίας, μέσα από το λόγο και την προσευχή-δέηση προς Εκείνον. Οι πιστοί, επιπλέον, ως ζώντα μέλη της Εκκλησίας οικοδομούν και στηρίζουν ο ένας τον άλλο, βοηθώντας τους αδελφούς τους στην πορεία προς τη σωτηρία. Υπό την έννοια αυτή, η ανωτέρω θεομητορική φράση δεν αντιβαίνει στη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας, αφού η Θεοτόκος συνεργεί στη σωτηρία του ανθρώπου, χωρίς να έχει τη δύναμη να την ενεργήσει εκείνη.
Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2016
27 Δεκεμβρίου 537. Θυρανοίξια του ναού της Αγίας του Θεού Σοφίας
Ιουστινιανός: «Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντί με τοιούτον έργον επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολομών!»,
27 Δεκεμβρίου 537. Θυρανοίξια του ναού της Αγίας του Θεού Σοφίας.
Σφαγή τῶν νηπίων: συνεχίζεται ἀκόμη;
Του Αθανασίου Μουστάκη
Ὁ Ἡρώδης ἦταν μία περίεργη μορφή τῆς βιβλικῆς ἐποχής. Ἰδουμαίος, δηλαδή Ἄραβας καί όχι Ἑβραῖος, στήν καταγωγή, έξυπνος, δραστήριος, σχεδίαζε κάθε κίνησή του μέ προοπτική τό προσωπικό του όφελος, συνεργάτης των Ρωμαίων, οἱ ὁποίοι τήν περίοδο ἀπό τό 64 π.Χ. καί ἑξής ἀνασχεδίασαν τά κράτη καί τά βασίλεια τῆς Ἀνατολῆς ὥστε νά τά ἐλέγχουν καί νά ἐξυπηρετοῦν τούς στόχους τους στήν περιοχή. Μετά ἀπό προσπάθειες πολλῶν ἐτῶν, πού εἶχαν ξεκινήσει ἀπό τόν πατέρα του, Ἀντίπατρο, κατώρθωσε νά πάρει τό χρίσμα τῆς ἐξουσίας ἀπό τούς Ρωμαίους ἐπικυρίαρχους καί νά στήσει τή δική του δυναστεία.
Πολεμώντας ... τα Χριστούγεννα
Του Μανώλη Βολουδάκη
Διάβασα και μεταφέρω διορθωμένη μια κακογραμμένη μεν, αλλά σημαντική ωστόσο ιστορική αναφορά που αφορά στον εορτασμό των Χριστουγέννων. Το 1950 ήταν μία από τις πρώτες χρονιές του Ψυχρού Πολέμου όπου ο ανταγωνισμός μεταξύ των υπερδυνάμεων ήταν μεγάλος και άνευ κανόνων. Μία τέτοια περίπτωση ήταν η είδηση πως η κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας σκόπευε να αντικαταστήσει τη γιορτή των Χριστουγέννων με τον εορτασμό των γενεθλίων του Stalin. Η είδηση αυτή, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε σάλο στην Ευρώπη του 1950.
Σύμφωνα με τα τότε δημοσιεύματα, τα μέσα ενημέρωσης της Ανατολικής Γερμανίας προσπαθούσαν να πείσουν τον λαό μέσα από μεθοδευμένη προπαγάνδα, ότι η γιορτή των Χριστουγέννων ήταν πια ξεπερασμένη. Η κομμουνιστική νεολαία στα σχολεία και στα Πανεπιστήμια τόνιζε το γεγονός ότι η Ανατολική Γερμανία έπρεπε να περάσει «σε ένα στάδιο εκσυγχρονισμού και αποτίναξης του θρησκευτικού σκοταδισμού». Έτσι, μαζί με την κυβέρνηση πρότειναν ο Δεκέμβριος να γίνει ο μήνας του εορτασμού των γενεθλίων του "πατερούλη". Παράλληλα, πρότειναν ο Δεκέμβριος να γίνει και ο μήνας που θα ήταν αφιερωμένος στη Γερμανο-Σοβιετική φιλία. Τα επιτεύγματα του Stalin προβάλλονταν συνεχώς, ενώ ο Τύπος προσπαθούσε να κατασκευάσει την "εικόνα" του ως του δημιουργού και του πατέρα της ΕΣΣΔ. Για το κομμουνιστικό καθεστώς η θρησκεία ήταν "αντίπαλος".
Ωστόσο, η γιορτή των Χριστουγέννων δεν καταργήθηκε, αλλά απλά αγνοήθηκε. Τα σχολικά βιβλία ξαναγράφτηκαν χωρίς να έχουν αναφορές στην γέννηση του Χριστού. Άλλαξαν ακόμα και οι αναφορές στις χρονολογίες καθώς καταργήθηκε ο υπολογισμός με την ορολογία «προ Χριστού» και «μετά Χριστόν». Τα εργοστάσια έπαψαν να κατασκευάζουν χριστουγεννιάτικα στολίδια που παρέπεμπαν σε θρησκευτικά σύμβολα, όπως αγγελάκια, φάτνες ή άλλες φιγούρες.
Πολλοί ήταν αυτοί που τόνιζαν πως και στην ναζιστική Γερμανία τα Χριστούγεννα δεν ήταν αρεστά στο καθεστώς του Hitler. Στις 21 και 22 Δεκεμβρίου ο Χίτλερ είχε καθιερώσει τη μεγάλη γιορτή του Ναζιστικού Κόμματος για να συμπίπτει με το χειμερινό ηλιοστάσιο. Με την κίνηση αυτή τόνιζε τον παγανιστικό χαρακτήρα του κόμματος. Διοργανώνονταν γιορτές με φωτιές, πανηγυρισμοί και πομπώδεις εκδηλώσεις. Όλα αυτά στην χώρα που γεννήθηκε ο Λούθηρος και η κριτική ενάντια στον παπισμό, που τελικά οδήγησε στον Προτεσταντισμό!
Μόνο εγώ βλέπω ομοιότητες με την σημερινή πραγματικότητα στην πατρίδα μας; Μπορεί να μην φθάσαμε, ακόμα, στην ακρότητα των Σοβιετικών ή των ναζιστών Γερμανών, αλλά σκεφτήκατε ποτέ πόσο κοντά ήμαστε στην νοοτροπία τους; Αποδεικνύεται για ακόμα μια φορά πως και οι σημερινοί "προοδευτικοί" δεν είναι πρωτοπόροι στις ιδέες τους, ούτε εισάγουν κάτι νέο. Επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη που έχουν κάνει μέχρι σήμερα όλοι οι πολέμιοι της Αληθείας, που δεν κατάφεραν ποτέ -και δεν πρόκειται να καταφέρουν- να ξαναγράψουν την ιστορία όπως τους συμφέρει.
Ο Χριστός γεννήθηκε και δίχασε την ιστορία στο πριν και στο μετά την Γέννησή Του, κάτι που είναι πλέον αναντίρρητο σημείο αναφοράς. Όλα τα υπόλοιπα είναι λόγια του αέρα που έχουν την δύναμη να σαγηνεύουν μονάχα τους ανιστόρητους ή ... τους ανόητους!
Δευτέρα 26 Δεκεμβρίου 2016
Η ''Γέννηση του Χριστού'', από τα εικονογραφημένα χειρόγραφα του Αγίου Όρους
Η ''Γέννηση του Χριστού'', από τα εικονογραφημένα χειρόγραφα του Αγίου Όρους, έξοχο δείγμα του βυζαντινού πολιτισμού.
Μονή Διονυσίου
Μονή Διονυσίου
Η απεικόνιση της Παναγίας στην παράσταση της Γεννήσεως του Χριστού στην Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Τέχνη
Η απεικόνιση της Παναγίας στην παράσταση της Γεννήσεως του Χριστού στην Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Τέχνη
Πρεσβυτέρας Μαρίας Τοτού Αγιογράφου-Μέλους Ε.Ε.Τ.Ε.
Τελειόφοιτης φοιτήτριας Σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας
 |
| Εικ. 1 "Η Γέννηση του Χριστού". Τμήμα τοιχογραφίας έργο Μαρίας Τοτού, Ασπροκκλησιά Καστοριάς 2011 |
Η απεικόνιση της Παναγίας στην παράσταση της Γεννήσεως του Χριστού απαντάται σε τέσσερις εικονογραφικούς τύπους. [1]
Στον πρώτο εικονογραφικό τύπο η Θεοτόκος ιστορείται καθισμένη προ της φάτνης (εικ.2) εκφράζοντας έτσι τη θεολογική ιδέα της εκ Παρθένου ανώδυνης γεννήσεως του Χριστού[2].
 |
| Εικ. 2 "Η Γέννηση του Χριστού", ψηφιδωτό α΄ μισό του 11ου αι. Ιερά Μονή Οσίου Λουκά, Καθολικό, Βοιωτία. |
Η Θεοτόκος απεικονίζεται συνήθως να αγκαλιάζει το Θείο Βρέφος (εικ.2 και 3) και σπανιότερα να το ασπάζεται (εικ.4)
 |
| Εικ. 3 "Η Γέννηση του Χριστού, ψηφιδωτό, περ. 1143, Σικελία, Παλέρμο, Capella Palatina |
 |
| Εικ. 4 "Η Γέννηση του Χριστού" Τοιχογραφία απο το Πρωτάτο Αγίου Όρους, 13ος αι. |
Δεύτερος εικονογραφικός τύπος και πιο διαδεδομένος στην Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Τέχνη είναι η απεικόνιση της Θεοτόκου ανακαθισμένης[3] ή ημιανακαθισμένης επί διαγωνίως ανακεκλιμένης κλίνης, στην κορυφή όρους το οποίο διαμορφώνεται προ του σπηλαίου (εικ.1). Πρόκειται για συμβολική απεικόνιση της Παρθενίας της Θεοτόκου, διότι εκείνη είναι το όρος το αλατόμητον όπως γράφει ο ιερός υμνογράφος στο τροπάριο της ε΄ Ωδής του Κανόνος του Ακαθίστου Ύμνου:[4]
Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2016
Η Σύναξις της Υπεραγίας Θεοτόκου
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
Σύναξις της Θεοτόκου, Ιερά Μονή Αγίου Θεράποντος,Λευκή Λίμνη Ρωσίας
Δεύτερον, για να κλείσει κάθε στόμα αιρετικών. Διότι αν δεν είχε φύγει, θα συλλαμβανόταν το βρέφος. Κι αν μεν φονευόταν, θα εμποδιζόταν η σωτηρία των ανθρώπων. Αν δε δεν φονευόταν, ή με ξίφος ή με άλλη τιμωρία, προκειμένου να εκπληρωνόταν το σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία, θα μπορούσε να θεωρηθεί από πολλούς ότι ήλθε κατά φαντασία και δεν έγινε αληθινά πραγματικός άνθρωπος. Διότι αν ήταν αληθινός άνθρωπος, θα σφαζόταν από το σπαθί του τυράννου, κάτι που και χωρίς να υπάρχει πρόφαση, τόλμησαν οι άθεοι αιρετικοί να το πουν, ότι δηλαδή γεννήθηκε κατά φαντασία. Γι’ αυτό λοιπόν φεύγει στην Αίγυπτο, και για να συντρίψει τα εκεί είδωλα και για να σώσει όλη την οικουμένη κατά τον καιρό της σωτήριας Σταύρωσης».
Η Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου θα πρέπει καταρχάς να θυμίσουμε ότι στοιχεί στην παράδοση της Εκκλησίας, να εορτάζεται μετά από ένα μεγάλο γεγονός του ερχομού του Θεού στον κόσμο για τη σωτηρία του ανθρώπου, το πρόσωπο που πρωταγωνίστησε σ’ αυτό. Έτσι μετά τη Γέννηση του Κυρίου έχουμε τη Σύναξη της Θεοτόκου, Εκείνης που έγινε η«γέφυρα δι’ ης κατέβη ο Θεός», όπως και μετά τη Βάπτισή Του έχουμε τη Σύναξη του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού. Είναι περιττό βεβαίως να πούμε ότι το ίδιο το γεγονός, η καθαυτό εορτή, βρίσκεται σε άμεση σχέση με το πρωταγωνιστούν πρόσωπο, με άλλα λόγια η εκάστοτε Σύναξη αποτελεί την προέκταση της εορτής, τονίζοντας και επαναλαμβάνοντας το ίδιο νόημά της, σε μεγάλο βαθμό δε και τους ίδιους τους ύμνους της.
Η Σύναξη της Θεοτόκου λοιπόν τονίζει και πάλι τη Γέννηση του Κυρίου, με ιδιαίτερη επιμονή στην πραγματικότητα της Σάρκωσής Του.
Το στοιχείο αυτό ίσως δεν γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτό σήμερα, μετά από τόσους αιώνες εξαγγελίας και βίωσης από την Εκκλησία της θεολογικής σημασίας της.
Στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και αιώνες όμως ήταν ό,τι πιο καίριο και σημαντικό, δεδομένου ότι αμφισβητείτο από αιρετικούς η πραγματικότητα της ενσάρκωσης, οι οποίοι «έφριτταν» στη σκέψη ότι ο Θεός πήρε πραγματική ανθρώπινη σάρκα, προσέλαβε δηλαδή την ύλη του κόσμου τούτου.
Τι κρυβόταν πίσω από την άρνησή τους αυτή; Η πεποίθηση ότι ο κόσμος αυτός είναι κόσμος κακός, δημιούργημα άλλου, μη καλού Θεού, συνεπώς φανέρωναν τον μη χριστιανικό προβληματισμό τους, μάλλον την με επίφαση του χριστιανισμού δήλωση των ανατολίτικων δυαλιστικών περί Θεού δοξασιών τους. Θέλουμε να πούμε ότι οι αιρετικοί αυτοί στην πραγματικότητα ήταν οπαδοί του ιρανικού λεγόμενου παρσισμού, κατά τον οποίο υπάρχουν δύο θεοί, ο θεός του καλού και ο θεός του κακού, ο οποίος θεός του κακού είναι και ο δημιουργός του κόσμου.
Πώς λοιπόν η κακή ύλη του κακού θεού μπορούσε να προσληφθεί από τον καλό Θεό, που ερχόταν να σώσει την ψυχή – όχι ασφαλώς και το σώμα – του ανθρώπου;
Η Εκκλησία μας λοιπόν αντέδρασε σθεναρά, διότι επικράτηση αυτών των αντιλήψεων (κατά δόκηση ή φαντασία εμφάνιση του Υιού του Θεού) θα σήμαινε πλήρη διαστροφή της αλήθειας της και άρνηση του πραγματικού Χριστού. Με ένταση λοιπόν τόνισε ότι ο Χριστός, ο Υιός και Λόγος του Θεού, έλαβε πραγματική και όχι κατά φαντασία την ανθρώπινη φύση, το σώμα και την ψυχή, ώστε ενσωματώνοντάς τα στον Εαυτό Του να σώσει τον άνθρωπο και δι’ αυτού και όλη τη δημιουργία. Και αιτία γι’ αυτό βεβαίως ήταν το γεγονός ότι ο κόσμος όλος, η ύλη και το σώμα του ανθρώπου, αποτελούν δημιουργήματα του ενός Θεού, του φύσει αγαθού Θεού, που είναι και ο Δημιουργός βεβαίως του κόσμου.
Ήταν τόσο σημαντική η αλήθεια αυτή, ώστε ήδη από την Καινή Διαθήκη ο άγιος Ιωάννης ο θεολόγος να τονίζει ότι από την αποδοχή ή όχι της αληθινότητας της σάρκωσης του Θεού φανερώνεται κανείς ως χριστιανός ή όχι.
«Πας ος μη ομολογεί Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα εκ του Θεού ουκ έστι», και «πας ος ομολογεί Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα εκ του Θεού εστι».
Πάνω στην αλήθεια αυτή δηλαδή κρινόταν η αλήθεια από την αίρεση.
Κι αυτό τονίζει ιδιαιτέρως σήμερα η Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου, που προεκτείνει, όπως είπαμε, τη Γέννηση του Κυρίου.
«Ο γαρ ην διέμεινε, Θεός ων αληθινός, και ο ουκ ην προσέλαβεν, άνθρωπος γενόμενος διά φιλανθρωπίαν». (Αυτό που ήταν ο Υιός και Λόγος του Θεού το κράτησε, δηλαδή ότι είναι Θεός αληθινός, και αυτό που δεν ήταν το προσέλαβε κι έγινε άνθρωπος από φιλανθρωπία).
Ο προβληματισμός της Υπεραγίας Θεοτόκου στον οίκο του κοντακίου της σημερινής εορτής το διακηρύσσει επίσης έντονα: «Την γαρ σφραγίδα της Παρθενίας μου ορώσα ακατάλυτον, κηρύττω σε άτρεπτον Λόγον, σάρκα γενόμενον» (Βλέποντας τη σφραγίδα της παρθενίας μου να μένει χωρίς να χαλάσει, σε κηρύσσω αληθινό Λόγο του Θεού, που πήρες την ανθρώπινη σάρκα).
Και βεβαίως η σημερινή εορτή της Σύναξης υπενθυμίζει πάλι ότι μπροστά στο πανθαύμαστο γεγονός του ερχομού του Θεού στον κόσμο ως ανθρώπου, όλη η δημιουργία ανταποκρίνεται με ευχαριστία, προσφέροντας τα δώρα της, το καλύτερο όμως όλων των δώρων ήταν του ίδιου του ανθρώπου. Διότι ακριβώς πρόσφερε ό,τι ωραιότερο και ανώτερο μπορούσε ποτέ να φανεί ως κτίση: την Παναγία Παρθένο.
«Έκαστον των υπό σου γενομένων κτισμάτων την ευχαριστίαν σοι προσάγει∙ οι άγγελοι τον ύμνον∙ οι ουρανοί τον αστέρα∙ οι μάγοι τα δώρα∙ οι ποιμένες το θαύμα∙ η γη το σπήλαιον∙ η έρημος την φάτνην∙ ημείς δε Μητέρα Παρθένον» (Καθένα από τα δημιουργήματά Σου, Κύριε, σου προσφέρει την ευχαριστία του: οι άγγελοι τον ύμνον, οι ουρανοί το αστέρι, οι μάγοι τα δώρα, οι ποιμένες τον θαυμασμό τους, η γη το σπήλαιο, η έρημος τη φάτνη, εμείς όμως Μητέρα Παρθένο).
Μη ξεχνάμε: η Παναγία είναι ο εκπρόσωπός μας στον Ουρανό, Εκείνη που έδωσε το αίμα και τη σάρκα της προκειμένου να γίνει άνθρωπος ο ίδιος ο Θεός, συνιστά την «αξιοπρέπειά» μας, αποτελεί πάντοτε την παρηγοριά και την ελπίδα μας. Προς χάρη Της η όποια προσευχή μας γίνεται εισακουστή από τον Θεό, αφού Εκείνος θέλησε να γίνει σαν κι εμάς μέσα από Εκείνην.
Η αρχαιότερη απεικόνιση των Τριών Μάγων
Η αρχαιότερη απεικόνιση των Τριών Μάγων και της προσκύνησής τους. Μέσα 3ου αιώνα. Κατακόμβη της Αγίας Πρίσκιλλα στη Ρώμη
Διαβάστε και
Η προσκύνηση των Τριών Μάγων στην ορθόδοξη εικονογραφία
Διαβάστε και
Η προσκύνηση των Τριών Μάγων στην ορθόδοξη εικονογραφία
Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2016
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΜΕ ΡΩΜΑΝΟ ΤΟ ΜΕΛΩΔΟ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ
Ποιος ορθόδοξος Έλληνας δεν έχει ακούσει ή και δεν έχει σιγοψάλλει τον υπέροχο Χριστουγεννιάτικο ύμνο: «Η Παρθένος σήμερον τον Υπερούσιον τίκτει,- -και η γη το σπήλαιον τω Απροσίτω προσάγει.- -Άγγελοι μετά ποιμένων δοξολογούσι,- -μάγοι δε μετά αστέρος οδοιπορούσι.- -Δι’ ημάς γαρ εγεννήθη- -παιδίον νέον, ο προ αιώνων Θεός». Έναν ύμνο που σε έξι στίχους μας δίνει μια πανοραμική αποτύπωση-σπηλιά, άγγελοι, ποιμένες, αστέρι, μάγοι-του πιο μεγάλου γεγονότος της ανθρώπινης ιστορίας, της Γέννησης του Χριστού. Επίσης, διακριτικά και λιτά, πλην με απόλυτη πληρότητα, τη θεία φύση-Υπερούσιος, Απρόσιτος, προ αιώνων Θεός-του σαρκούμενου και ως ανθρώπου από την Παρθένο Μητέρα Λόγου του Θεού. Στον πέμπτο στίχο και την αποστολή του-«Δι ημάς γαρ εγεννήθη»-που θα πει για τη σωτηρία μας, ενώ με τον έκτο-«Παιδίον νέον ο προαιώνων Θεός»-που επαναλαμβάνεται ως Εφύμνιο-ακροτελεύτιος- σε όλους τους Οίκους-τροπάρια-συμπτύσσει σε τέσσερις λέξεις την κορυφαία Αλήθεια που μπορεί να κρατήσει ο πιστός στην ψυχή του. Το νέο αυτό παιδί είναι και ως πραγματικός άνθρωπος ο προαιώνιος Θεός !
Δεν ξέρω, βέβαια, πόσοι γνωρίζουν ότι αυτό είναι μόνο το Προοίμιο του περίφημου Κοντακίου στη «Γέννηση του Χριστού»Οσίου Ρωμανού του Μελωδού, ότι, δηλαδή, το ακολουθούν άλλαεικοσιτέσσερα Τροπάρια-οι Οίκοι. Που σημαίνει ότι είναι ένα μεγάλο μελοποιημένο από τον ίδιο ποίημα, του οποίου όμως σήμερα ψάλλουμε μόνο το ανωτέρω Προοίμιο, και κανέναν από τους εικοσιτέσσερις Οίκους που το απαρτίζουν, σχηματίζοντας στο πρωτότυπο με το πρώτο γράμμα της πρώτης λέξης κάθε Οίκου την Ακροστιχίδα, «Του ταπεινού Ρωμανού Ύμνος».
Το Κοντάκιο αυτό είναι το πρώτο που συνέθεσε ο Όσιος Υμνογράφος,«ο Πίνδαρος της χριστιανικής ποίησης, ο πρώτος των μελωδών, που τα έργα του παρουσιάζουν το λειτουργικό ύμνο ή μάλλον το θρησκευτικό δράμα στην τελειότητά του»-Ε. Μπουβύ-μόλις μια νύχτα των Χριστουγέννων τον ευλόγησε ή Παναγία με ποιητικό χάρισμα, αποτελείτο δικό του ευχαριστήριο αντίδωρο στη Χάρη της. Που, τον ανέδειξε «ως τον υπέρτερο από όλους τους μελωδούς στην ποιητική ευρηματικότητα, τη φλόγα του ενθουσιασμού, το βάθος του αισθήματος, και τη μεγαλοπρέπεια της γλώσσας»-Κ. Κρουμβάχερ.
Το θέμα του βασίζεται στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο-2,1-12-το οποίο μεταπλάθει με ποιητική ελευθερία και το αναπτύσσει σε μια ευλαβική φαντασμαγορική ιστορία. Αποτελεί μια από τις πιο ωραίες συνθέσεις του, διακρινόμενη για τον άμεσο και ζωντανό διάλογο, τον ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο προβληματισμό, την παραστατικότητα της εικόνας, και τη σκηνική δομή. Πρόκειται για μια «ποιητική σύνθεση υπό μορφήν δράματος μετά σκηνών εναλλασσομένων και διαδεχομένων αλλήλας»-Π. Ν. Τρεμπέλας. Μέχρι το 12ο αιώνα ψαλλόταν στη Λειτουργία των Χριστουγέννων, και επαναλαμβανόταν στο επίσημο εορταστικό γεύμα στα ανάκτορα, από ενωμένους σε έναν τους δυο χορούς ψαλτών, του ναού της του Θεού Σοφίας-«Αγιοσοφίτες»- και εκείνου των Αγίων Αποστόλων-«Αποστολίτες».
«Όταν γεννήθηκε ο Ιησούς στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, στα χρόνια του βασιλιά Ηρώδη, έφτασαν στα Ιεροσόλυμα σοφοί μάγοι από την Ανατολή και ρωτούσαν. «Πού είναι ο νεογέννητος βασιλιάς των Ιουδαίων. Είδαμε να ανατέλλει το άστρο του και ήρθαμε να τον προσκυνήσουμε». Όταν έμαθε το νέο ο Ηρώδη ταράχτηκε, και μαζί του όλοι οι κάτοικοι των Ιεροσολύμων. Φώναξε, λοιπόν όλους στους αρχιερείς και τους γραμματείς του λαού και ζήτησε να τον πληροφορήσουν πού θα γεννηθεί ο Μεσσίας. Κι αυτοί του είπαν. «Στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, γιατί έτσι γράφει ο προφήτης… Ο Ηρώδης κάλεσε τότε κρυφά του μάγους, κι έμαθε απ’ αυτούς από πότε ακριβώς φάνηκε το άστρο. Έπειτα τους έστειλε στη Βηθλεέμ λέγοντάς τους. Πηγαίνετε και ψάξτε καλά για το παιδί, και μόλις το βρείτε να με ειδοποιήσετε για να έρθω κι εγώ να το προσκυνήσω». Οι μάγοι άκουσαν το βασιλιά κι έφυγαν. Μόλις ξεκίνησαν, ξαναφάνηκε το άστρο που είχαν δει ν’ ανατέλλει με τη γέννηση του παιδιού, και προχωρούσε μπροστά τους. Τελικά ήρθε και στάθηκε πάνω από τον τόπο όπου βρισκόταν το παιδί. Χάρηκαν πάρα πολύ που είδαν ξανά το αστέρι. Όταν μπήκαν στο σπίτι, είδαν το παιδί με τη μητέρα του, κι έπεσαν στη γη και το προσκύνησαν. Ύστερα άνοιξαν τους θησαυρούς τους και του πρόσφεραν δώρα, χρυσάφι, λιβάνι και σμύρνα. Ο Θεός όμως τους πρόσταξε στο όνειρό τους να μην ξαναγυρίσουν στον Ηρώδη, γι αυτό έφυγαν για την πατρίδα τους από άλλο δρόμο».
Ματθαίου 2,1-12.
α. Π ρ ο ο ί μ ι ο.
Η Παναγία Παρθένος σήμερα τον Υπερούσιο γεννά,- -και η γη προσφέρει για κατάλυμα στον Απρόσιτο τη σπηλιά.- -Οι άγγελοι με τους ποιμένες δοξολογούν το γεγονός- -και οι Μάγοι οδοιπορούν με το άστρο οδηγό.- -Καθώς για χάρη μας γεννήθηκε,- -νέο Παιδί, ο προαιώνιος Θεός.
H Γέννηση-Τάσος Λειβαδίτης
«Ένα άλλο βράδυ τον άκουσα να κλαίει δίπλα.
Χτύπησα την πόρτα και μπήκα.
Μου ‘δειξε πάνω στο κομοδίνο ένα μικρό ξύλινο σταυρό.
“Είδες – μου λέει – γεννήθηκε η ευσπλαχνία”.
Έσκυψα τότε το κεφάλι κι έκλαψα κι εγώ.
Γιατί θα περνούσαν αιώνες και αιώνες
και δε θα ‘χαμε να πούμε τίποτα ωραιότερο απ’ αυτό.»…
Από τη συλλογή "Ο αδελφός Ιησούς"
Συλλογή ηχογραφημένων ομιλιών γύρω από τα Χριστούγεννα και το Δωδεκάορτο.
Συλλογή ηχογραφημένων ομιλιών γύρω από τα Χριστούγεννα και το Δωδεκάορτο.
Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος
Δικαίος Εφραίμ
Σκήτη Αποστόλου Ανδρέα – Καρυές – Άγιο Όρος
Σκήτη Αποστόλου Ανδρέα – Καρυές – Άγιο Όρος
Διάφοροι Ομιλητές
4026 Η Ενανθρώπιση του Χριστού
Μητροπολίτης Σιατίστης Παύλος Ιωάννου στον Ιερό Ναό
Μητροπολίτης Σιατίστης Παύλος Ιωάννου στον Ιερό Ναό
Αποστόλου Ανδρέα Πλατύ Αγλαντζιάς Κύπρου.
4060 Περί των Χριστουγέννων.
Πατήρ Ζαχαρίας – Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Essex Αγγλίας. Ομιλία στον
Πατήρ Ζαχαρίας – Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Essex Αγγλίας. Ομιλία στον
Ιερό Ναό Αποστόλου Ανδρέα, Πλατύ Αγλαντζιάς Κύπρου
4071 Ο Εθελοντισμός
Μοναχή Γαβριηλία. Ομιλία στο Κέντρο Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου στην Κύπρο.
Μοναχή Γαβριηλία. Ομιλία στο Κέντρο Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου στην Κύπρο.
4091 Το μήνυμα των Χριστουγέννων
Μητροπολίτης Σιατίστης Παύλος Ιωάννου. Ομιλία σε ραδιοφωνική εκπομπή
Μητροπολίτης Σιατίστης Παύλος Ιωάννου. Ομιλία σε ραδιοφωνική εκπομπή
4100 Χριστούγεννα
Πατήρ Ζαχαρίας εκ της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Essex Αγγλίας.
Πατήρ Ζαχαρίας εκ της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Essex Αγγλίας.
Ομιλία στον Ιερό Ναό Αποστόλου
Ανδρέα στο Πλατύ Αγλαντζιάς Κύπρου
+Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης
+Αρχιμ. Αθανάσιος Μυτιληναίος
Αρχιμ. Ανδρέας Κονάνος
Οι ομιλίες φιλοξενούνται στην ιστοσελίδα Παντοκράτορας./ αντιγραφή