Άγιος Σωφρόνιος ο Διδάσκαλος Επίσκοπος Βράτσης της Βουλγαρίας

Ο άγιος Σωφρόνιος —κατά κόσμον Στόικο Βλαντισλάβωφ— γεννήθηκε το 1739 στην βουλγαρική πόλη Κότελ. Ορφανός από μικρός, σε ηλικία εννέα ετών εισήλθε στην εκκλησιαστική σχολή, όπου έμαθε την σλαβονική και ελληνική γλώσσα. Μετά την αποφοίτηση του νυμφεύθηκε και χειροτονήθηκε ιερεύς (1762) της γενέτειρας του. Το έργο του ήταν το κήρυγμα τοΰ θείου λόγου στην απλή βουλγαρική, ή μετάφρασις των βίων των αγίων από τα ελληνικά και σλαβονικά στα βουλγαρικά και ή διδασκαλία θρησκευτικών μαθημάτων στους μαθητάς της εκκλησιαστικής σχολής. Ή μεγάλη αυτή ποιμαντική δραστηριότης του προκάλεσε τον φθόνο άλλων Βουλγάρων ιερέων, οι οποιοι συχνά με ραδιουργίες προσπαθούσαν να τον βλάψουν αλλά και από τους Τούρκους πολλές φορές μαστιγώθηκε και φυλακίσθηκε. Αναγκασμένος να άπομακρυνθή από την πατρίδα του, κατέφυγε στο Βιδίνιο, όπου ό μητροπολίτης τον διόρισε σε μια ενορία. Και εκεί όμως εκινδύνευσε να άπαγχονισθή από κάποιον Τούρκο, επειδή προστάτευσε νεαρή χριστιανή από τους ασελγείς σκοπούς του.

Μετά τον θάνατο της συζύγου του έκάρη μοναχός σε μοναστήρι του Τιρνόβου και αργότερα, το 1794, εξελέγη επίσκοπος Βράτσας. Στην θέσι αυτή υπέστη τα πάνδεινα από τις τουρκικές ληστοσυμμορίες των Κυρτζαλήδων και Χαϊδούκων του Πασβάνογλου, πού διέτρεχαν την επισκοπή του ερήμωσαν την επαρχία του, κατέκαυσαν τα χωριά, κατέστρεψαν τους ναούς. Ό λαός διασκορπίσθηκε στην Βλαχία και τις γειτονικές χώρες.Καταδιωκόμενος και ό άγιος από αυτούς, αναγκαζόταν να φεύγη άπό πόλι σε πόλι,να κρύβεται στα δάση και να μένη επί ήμερες τελείως νηστικός, έως ότου κατόρθωσε να φθάση στο Βουκουρέστι (1803). 

Με την συγκατάθεσι του μητροπολίτου Ούγγροβλαχίας Δοσιθέου, υπηρέτησε την τοπική Εκκλησία και συνέχισε το έργο του για την πνευματική οικοδομή τοϋ λαού.Έκανε και το πρώτο αντίγραφο της περίφημης "Σλαβοβουλγαρικής Ιστορίας" του Παϊσίου Χιλανδαρινού που διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην εθνική αναγέννηση της Βουλγαρίας, στην περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας.Να πώς ο διευθυντής του Εθνικού Εκκλησιαστικού Ιστορικού και Αρχαιολογικού Μουσείου της Σόφιας, Νικολάι Χατζίεφ, περιγράφει τον Σωφρόνιο Βράτσας: "Αγάπη, αφοσίωση και αυτοθυσία για την πατρίδα και το Γένος – αυτή είναι η ζωή του. Σε ηλικία μόλις τριών ετών έμεινε ορφανός από μητέρα και στα 11 του χρόνια ορφάνεψε και από πατέρα.

Οι προύχοντες του Κότελ, που πρόσεξαν τα προσόντα και το ενδιαφέρον του για τα πνευματικά, τον παρότρυναν να παντρευτεί σε ηλικία μόλις 18 ετών και στη συνέχεια να ιερωθεί, και τον επέλεξαν για εφημέριο του ναού. Ήταν καλός και προσεκτικός, καλλιεργημένος και έτοιμος να βοηθήσει τους πάντες σε όλα. Σε μια περιοδεία του στη χώρα μας, ο Παΐσιος Χιλανδαρινός μετέφερε το χειρόγραφο της "Σλαβοβουλγαρικής Ιστορίας" του στο Κότελ και το εμπιστεύθηκε στο νεαρό ιερέα Στόικο Βλαντισλάβωβ, ο οποίος με ιδιαίτερη προσοχή και ενδιαφέρον έκανε το πρώτο αντίγραφο.Ήταν πάρα πολύ εντυπωσιασμένος από το περιεχόμενο του βιβλιαρίου αυτού. Από εκείνη τη στιγμή, ο Σωφρόνιος αφοσιώθηκε στη διακονία του λαού με όλη την καρδιά του. Δίδασκε τα παιδιά, κήρυττε το λόγο του Θεού και μάλιστα έλαβε μέρος στις απελευθερωτικές προσπάθειες των Βουλγάρων".

  Ο Σωφρόνιος, επίσκοπος της Βράτσας, συγγράφει και άλλα έργα, όμως αυτό είναι το βασικό. Η προσωπικότητά του εκφράζει την βουλγαρική αυτοσυνείδηση της τότε εποχής και τη συμμετοχή στο Γένος. Έζησε σε πολλές δύσκολες συνθήκες. Πράγματι έπαθε πολλά, γι’ αυτό και ονόμασε το έργο του "Βίος και παθήματα του αμαρτωλού Σωφρονίου" που είναι σημαντική μαρτυρία για την κατάσταση των Βουλγάρων στα τέλη του 18ου αιώνα, μια εξομολόγηση του σκλαβωμένου υπόδουλου Γένους. Ο άγιος Σωφρόνιος υπήρξε κάτοχος της ελληνικής γλώσσας και έκανε μεταφράσεις πολλών ιερών συγγραμμάτων. Παράλληλα, ήταν και πολύ καλός ζωγράφος, φιλοτέχνησε όλα τα βιβλία που συνέγραψε, με ζωγραφιές της φύσης, πορτραίτα μορφών της Βουλγάρικης Αναγέννησης, καθώς και αυτοπορτραίτο. Το 1812 ένας άγνωστος για μας ζωγράφος τον ζωγράφισε και είναι το μοναδικό γνήσιο πορτρέτο του που έχουμε σήμερα. Φυλάσσεται στο Εθνικό Εκκλησιαστικό Ιστορικό και Αρχαιολογικό Μουσείο της Σόφιας".

-

Μετέφρασε στα βουλγαρικά και εξέδωσε πολλά βιβλία, μεταξύ των οποίων μία κατήχησι και το Κυριακοδρόμιο του Νικηφόρου Θεοτόκη, το πρώτο βουλγαρικό βιβλίο πού τυπώθηκε σε λαϊκή γλώσσα. Συνέγραψε επίσης και την αυτοβιογραφία του με τίτλο: «Βίος και παθήματα του αμαρτωλού Σωφρονίου», όπου εξιστορεί τον δοκιμασμένο του βίο και ζητά ταπεινά συγχώρηση άπό όλους.Εκοιμήθη έν ειρήνη το 1813 και ενταφιάσθηκε σε μονή του Βουκουρεστίου, στην οποία εχρημάτισε ηγούμενος κατά τα τελευταία έτη της ζωής του.Η μνήμη του τιμάται στις 11 Μαρτίου

πηγή 1-πηγή 2