Ποιό χωριό της Ηπείρου έκανε την καλύτερη υποδοχή στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και ποιό την χειρότερη;

''Όποιος εσάς δέχεται, Εμένα δέχεται και όποιος δέχεται Εμένα δέχεται Αυτόν που με έστειλε". 

Αυτά τα λόγια του Χριστού ειπώθηκαν όχι μόνο για τους Δώδεκα Αποστόλους, αλλά και όσους θα απέστειλε Αυτός ανά τους αιώνες να κηρύξουν το Ευαγγέλιο Του.
Μια τέτοια Θεία Αποστολή είχε και ο εορταζόμενος Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ο οποίος δίκαια ονομάστηκε Ισαπόστολος διότι είχε όλα τα γνωρίσματα αλλά και το μαρτυρικό τέλος των Αγίων Αποστόλων.

  Ένα ισχνό κατά το σώμα γεροντάκι, αλλά "ζέων κατά το πνεύμα" πέρασε πόλεις και χωριά, βουνά και λαγκάδια με τα αδύναμα πόδια του κηρύττοντας μετάνοια και επιστροφή στο Θεό σε μια πολύ δύσκολη εποχή εξισλαμισμού των Χριστιανών.
Ξύπνησε συνειδήσεις, θρησκευτικές και εθνικές και έκανε ένα έργο το οποίο δύσκολα μπορεί να φέρει σε πέρας ένας απλός άνθρωπος. Νομίζω ότι εάν δεν είχε προηγηθεί αυτό το γεροντάκι ούτε το 1821 θα υπήρχε.
Το πιο θαυμαστό όμως είναι οι προφητείες του οι οποίες επαληθεύτηκαν και επαληθεύονται καθημερινά. Λόγος απλός, κατανοητός και από τους αγράμματους ο οποίος έφερνε έλεγχο, δάκρυα, μετάνοια, φόβο Θεού αλλά και θάρρος και ελπίδα.
Πόση πίστη άραγε χρειάζεται ένας άνθρωπος για να δεχθεί έναν τέτοιο φτωχό, γέρο καλόγερο ως απεσταλμένο από τον Χριστό; Δεν ξέρω αν και η δική μου καρδιά, στη δική του εποχή, τον έβλεπε ως Άγιο ή ως κάποιον ιδιόρρυθμο καλόγερο.
Πολλοί λοιπόν τον υποδέχθηκαν με μεγάλο σεβασμό και τον άκουσαν και τον φιλοξένησαν σαν να είχαν τον Ίδιο τον Χριστό ανάμεσα τους. Αυτή ήταν και η πλειοψηφία.

  Ιστορικά στην Ήπειρο ξεχωρίζει ως η πιο θερμή υποδοχή του, στους Φιλιάτες Θεσπρωτίας. Ακόμη και οι Τούρκοι αγάδες της περιοχής συγκεντρώθηκαν για να τον υποδεχθούν και ξενύχτησαν μαζί του, ζητώντας την ευχή του "από την καρδιά του και όχι μόνο από τα χείλη του". Μάλιστα κατά την πέμπτη ώρα της νύχτας είδαν Τούρκοι και Έλληνες φως στον τόπο όπου βρισκόταν ο Άγιος.
Ήταν τέτοια η αγάπη τους που τον ανάγκασε να τους ξαναεπισκεφθεί.

  Στο Γηρομέρι, ένα χωριό απέναντι από τους Φιλιάτες, συγκεντρώθηκαν 11.000 άτομα για να τον ακούσουν
"1777 Απριλίου 16. Ήρθεν ένας Άγιος και δίδαχνε τον κόσμο και δεν εξεύραμεν πούθεν ήταν. Και ως τόσος κόσμος εσυνάχθηκαν στο Γηρομέρι χιλιάδες ια' (11). Και το όνομα του Κοσμάς Ιερομόναχος. Άλλοι έλεγαν ότι είναι ο Προφήτης Ηλίας και άλλοι ο Δίκαιος Ενώχ. Και τότες έκοψεν την υπερηφάνεια του κόσμου...."

 Κάποιοι όμως οι οποίοι δεν τον είδαν με τα μάτια της πίστης, όχι μόνο δεν τον άκουσαν αλλά τον χλεύαζαν και περιέπαιζαν μαζί του σαν εκείνοι οι Ρωμαίοι στρατιώτες οι οποίοι στην δίψα του Χριστού επί του Σταυρού του πρόσφεραν ξύδι.
Για την ηπειρώτικη ιστορία ένα τέτοιο χωριό στο οποίο αντί ζεστού ροφήματος που ζήτησε το ασθενικό γεροντάκι του πρόσφεραν ούρα, ήταν το ορεινό χωριό Λουψίστα ή Λειψό Άρτας.
Το σημερινό Αθαμάνιο, το χωριό του πρώην Πρωθυπουργού κ. Τσίπρα, από το οποίο φεύγοντας τίναξε και την σκόνη από τα τσαρούχια του και τους είπε "Λειψοί είστε και λειψοί να μείνετε"

πηγή