Ο σταυρός, πέρα από σύμβολο νίκης πάνω στον θάνατο,αποτελεί και σύμβολο νίκης πάνω στην αμέλεια, τη ραθυμία, την αδιαφορία,

Του Ηλία Λιαμή

  Βρισκόμαστε στο μέσον της Σαρακοστής και ο Σταυρός, που θα υψωθεί στους ναούς μας την Κυριακή, έρχεται να μας ενισχύσει και να μας προειδοποιήσει.

Να μας ενισχύσει σε έναν δρόμο δύσκολο, δρόμο εγκράτειας και περισυλλογής, όπου το σώμα απαιτεί τα δικαιώματά του. Και το σώμα αυτό, με το αλαζονικό του θέλημα, δεν υποτάσσεται εύκολα, σε καιρούς μάλιστα που οι άνθρωποι έχουν αυτό και τις ανάγκες του ως το υπέρτατο αγαθό και τον απόλυτο στόχο.

 Και να μας προειδοποιήσει, πως αυτός ο Σταυρός, ένα απλό σημείο, δυο κάθετες μεταξύ τους γραμμές, έρχεται να φανερώσει την απόλυτη, τη μετωπική σύγκρουση με τον κόσμο.

 Είναι πολλές φορές, που ο Χριστιανισμός έχει κατηγορηθεί για παθητικότητα, ακόμη και για ηττοπάθεια. Λίγοι είναι εκείνοι, που τον περιλαμβάνουν στις πιθανές λύσεις της σημερινής κρίσης.

Η αιτία είναι διπλή:
 Πρώτα, το πνεύμα των καιρών, το πνεύμα της δύναμης, της επιβολής και της αποθέωσης του ισχυρότερου. Σε ένα κόσμο αρπακτικών, τι θέση μπορεί να κατέχει ένας Θεός εκούσια απογυμνωμένος από το κύρος και τη δύναμή του; Ποιος τολμά να μιλήσει για ταπείνωση, υποχωρητικότητα και συγχωρητικότητα σε μια κοινωνία, που καθημερινά δικαιώνει τον Δαρβινικό νόμο του ισχυροτέρου; Ποιος να ψελλίσει τη λέξη αγάπη, όταν η οργή ξεχειλίζει από την αδικία;

Υπάρχει όμως και κάτι δεύτερο, που έχει να κάνει με την στάση εκείνων, που ακολουθούν τον Θεό της σταυρωμένης αγάπης. Στάση αποχής από την αγωνία και τον αγώνα των λαών για μια καλύτερη μοίρα. Στάση αμηχανίας, μπροστά σ’ έναν κόσμο που αλλάζει με ρυθμούς ραγδαίους. Στάση ακόμη απομόνωσης σε πνευματικές και υπερβατικές αναζητήσεις, που θα χάσουν δήθεν την γνησιότητά τους, αν νοθευτούν από τις έννοιες και τις αγωνίες των πολλών.

Ίσως εμείς να είμαστε οι κύριοι υπεύθυνοι για την περιθωριοποίηση του μηνύματος του Σταυρού. Κρατήσαμε εύκολα το προφανές: Την υπομονή του Χριστού πάνω στον Σταυρό, τη σιωπή Του, την ανεξικακία Του, τη μοναξιά και τους αβάσταχτους πόνους Του. Οι μέρες που έρχονται, αφήνουμε να μας προετοιμάσουν μόνο για μια λύπη, ένα θάνατο. Θεωρούμε, πως το πνεύμα των ημερών επιβάλλει μόνον περισυλλογή και προσδοκία μιας ανάστασης ενός Θεού, που υπέμεινε τα πάνδεινα.

  Δεν είναι όμως μόνον αυτό το μήνυμα του Σταυρού. Πρέπει να ενεργοποιήσουμε και το δυναμικό του μήνυμα: Το πνεύμα της θυσίας, που πρώτος δίδαξε ο Χριστός και που αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της χριστιανικής πνευματικότητας, δεν αποτελεί καρπό μόνον μιας παθητικής αγάπης, αλλά μιας ενεργητικής ευθύνης.
  Ο Σταυρός στον ώμο του Θεανθρώπου, δεν προήρθε μόνο από την άρνησή του να συγκρούεται, αλλά και από την επιθυμία Του να ολοκληρώσει την ευθύνη που ανέλαβε, για χάρη της πεσμένης ανθρώπινης φύσης. Σωστά, ολόσωστα μιμούμαστε – ή προσπαθούμε να μιμηθούμε – την υπομονή, την ανεξικακία και τη μακροθυμία Του. Ο ίδιος Θεός όμως είναι Θεός προσήλωσης σε ένα πανανθρώπινο σκοπό, Θεός ευθύνης λυτρωτικής, Θεός αταλάντευτης και επίμονης δράσης, για να επιτύχει τον σωτηριώδη σκοπό Του.

  Ο σταυρός, πέρα από σύμβολο νίκης πάνω στον Θάνατο, αποτελεί και σύμβολο νίκης πάνω στην αμέλεια, τη ραθυμία, την αδιαφορία, τον ατομισμό, τη διάσπαση στα μικρά και ασήμαντα, τη ροπή προς τις δηλητηριώδεις …γλύκες και την πικρή δόξα αυτού του κόσμου. 
Σταυρός είναι το σύμβολο της ανάληψης της υπέρτατης ευθύνης, της ευθύνης που αναλαμβάνει η αγάπη. Διότι, χωρίς ανάληψη ευθύνης και ετοιμασία όλων των δυνάμεων σώματος και ψυχής για ενεργοποίησή της, η αγάπη παραμένει έρμαιο των περιστάσεων, έτοιμη να σκορπίσει, με την πρώτη δυσκολία στους πέντε ανέμους.

Αυτή την αγαπητική ευθύνη έχει να προσφέρει ο Χριστιανισμός στον σύγχρονο κόσμο.

 Δυστυχώς για τα νέα παιδιά μας, δεν υπάρχει χώρος, όπου να διδάσκεται η αγαπητική ευθύνη. Όντως δεν λείπουν οι καλές προθέσεις, ούτε και οι εντυπωσιακές δράσεις. Πόσο συγκινητική δεν ήταν πρόσφατα η προσφορά των παιδιών στην Πάτρα, να διαθέτουν τα χρήματα της εκδρομής τους, για να εγχειριστεί ο άρρωστος συμμαθητής τους! Πού πάνε αυτοί οι θησαυροί της ψυχής των παιδιών, των νέων, όταν περάσουν τα χρόνια και γίνουν κι αυτοί γρανάζια της απανθρωπιάς του κόσμου των ενηλίκων!

Τολμώ μια απάντηση και σου την καταθέτω στην κρίση και την αγάπη σου:
Δε βγαίνει η ζωή χωρίς διαρκή τροφοδοσία αγάπης, βγαλμένης από τον Σταυρό της σταυρωμένης αγάπης, το σταυρό της αγαπητικής ευθύνης.

Γνωρίζω και γνωρίζεις σχολεία ή οικογένειες ή άλλους κοινωνικούς χώρους, όπου καλλιεργείται η υπευθυνότητα και η πειθαρχία. Συνήθως όμως δεν υπάρχει πίστη και αγάπη χριστιανική, οπότε η υπευθυνότητα καταλήγει να είναι ένα ακόμη καθήκον, καταδικασμένο να μαραθεί με τον καιρό. Αντίθετα, σε πολλούς θρησκευτικούς χώρους, η πνευματική ζωή, κλεισμένη συνηθέστατα σε μια διάσταση ατομικής σωτηρίας, βάζει σε δεύτερη μοίρα την κοινωνική – γιατί όχι, εκκλησιαστική – ευθύνη, οπότε η αγάπη ευτελίζεται σε γλυκερό συναισθηματισμό με νοοτροπία κλειστού πνευματικού club, χωρίς τον δυναμισμό της κοινωνικής αποστολής και την ανάληψη προσωπικής ευθύνης.

Να γιατί ο όλος Χριστός, με την πληρότητα της αγάπης Του και την πληρότητα της ευθύνης Του, δεν έχει «που την κεφαλήν κλίνη» (Μτθ. 8, 20)

Κι όμως, ίσως να βρίσκει τελικά. Εκεί, που κάποιοι άνθρωποι κάνουν την αγάπη και την ευθύνη να συναντώνται αρμονικότατα, με αποτελέσματα, βγαλμένα, λες, από ένα επίγειο παράδεισο. Ανθρώπων, που παίρνουν επάνω τους την αποτυχία των καιρών και αποφασίζουν, αντί να καταθλίβονται, να στηρίζουν, αντί να ρημάζουν ό,τι απέμεινε, να χτίσουν, αντί να κραυγάζουν, να αναλάβουν σιωπηλά το όποιο μερίδιο ευθύνης τους αναλογεί. Και όταν οι δυνάμεις εξασθενούν, ένας σταυρός, όχι πια ξύλινος, αλλά σχηματισμένος από την κίνηση τριών ενωμένων δάχτυλων σε όλο το κορμί, αρκεί για να αποδείξει, πως το εργαλείο τού πιο ατιμωτικού θανάτου μπορεί να γίνει ο φύλαξ πάσης της οικουμένης.

Εσύ; Τους έχεις συναντήσει ποτέ; Μπορεί να βρίσκονται στη διπλανή σου ενορία. Στο κοντινό σου ίδρυμα. Ή να είναι από εκείνους, που, όπου σταθούν κι όπου βρεθούν, σκορπίζουν γύρω τους άφεση, συμφιλίωση, υπομονή, κουράγιο και αισιοδοξία, παρά και τα δικά τους προβλήματα.
Αυτοί είναι οι άνθρωποι, που φανερώνουν τη μετωπική, όπως σου είπα, σύγκρουση του Σταυρού με τον κόσμο.

Σ’ έναν κόσμο, όπου κανείς δεν είναι απόλυτα αθώος και κανείς απόλυτα ένοχος, αυτό που φαίνεται να μας λείπει τραγικά είναι η ανάληψη της προσωπικής αγαπητικής ευθύνης μας. Όταν μια ολόκληρη κοινωνία ξέρει να ενεργοποιεί αυτοματισμούς, για να υποδείξει μονίμως τον «άλλον» ως πηγή όλων των δεινών, αλλά στερείται και την παραμικρή ικανότητα αυτομεμψίας, είναι σχεδόν μοιραίο να προετοιμάζει τους νέους ανθρώπους για μια ζωή χωρίς ελπίδα προσωπικής αλλαγής. Κάθε τέτοια απόπειρα έχει πάντα ως αφετηρία το «φταίω» και τέλος διαδρομής το «ήμαρτον».

Ανάμεσα στις δύο αυτές λέξεις, ο Σταυρός. στο κέντρο ακριβώς της Σαρακοστής, η μέρα της Σταυροπροσκύνησης. Ημέρα κουράγιου, δύναμης, παρηγοριάς, ανανέωσης προσανατολισμού και συνειδητοποίησης του τι μας διαφοροποιεί από τον κόσμο. Σκέφτομαι πολλές φορές, πώς γίνεται, μια από τις απλούστερες ανθρώπινες κατασκευές, δυο ξύλα, το ένα κάθετο με το άλλο, ένα σύμβολο δύο γραμμών με το μολύβι, να συμπυκνώνει τόσα νοήματα και τόσες ρήξεις.

πηγή