H εκκλησία του Αγίου Λέοντος που γιορτάζει σήμερα,στο ομώνυμο χωριό της Ζακύνθου!

  Οι απελεύθεροι από Κατάνης (Liberi da Catania), [ανατολική Σικελία, σχεδόν απέναντι από την Ζάκυνθο] όταν αποβιβάστηκαν στη Ζάκυνθο [τότε βενετσιάνικη] πήραν εντολή από τους βενετούς να κατευθυνθούν στο μεγάλο βουνό (το Βραχίωνα).

  Ανέβηκαν μόνοι τους εκεί (χωρίς συνοδεία) και εγκαταστάθηκαν στο μέσο της οροσειράς, όπου έκτισαν τα σπίτια τους και εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Λέοντα, τον επίσκοπο και μετέπειτα προστάτη άγιο της Κατάνης.Το χωριό δεν πήρε εξ αρχής «επίσημη» ονομασία, αφού εστήθηκε χωρίς την παρουσία βενετού και τη σύνταξη κτηματολογίου (όπως φαίνεται και από τα γεγονότα που επακολούθησαν).

 Οι Βενετοί εσημείωσαν αρχικά ότι στην περιοχή έστειλαν τους Liberi da Catania, προσδιορίζοντας και το χώρο και όταν αργότερα επενέβησαν για να τακτοποιήσουν τα πράγματα, εδέχθηκαν την ονομασία Άγιος Λέων, κατ’ επίκληση των εποίκων. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι οι έποικοι αυτοί πήραν και διατήρησαν το διπλό επώνυμο Λιβέρης-Κατσάνιας, [Liberi – Catania] από τη νέα νομική κατάσταση του απελεύθερου και τον τόπο καταγωγής τους, αφού πριν σαν δουλοπάροικοι δεν είχαν επώνυμα.

 Οπως προειπώθηκε οι Βενετοί έστειλαν πρώην δουλοπάροικους της Κατάνης στα βουνά και δεν τους εμέτρησαν (από την αρχή) την έκταση της δικαιοδοσίας τους. Στο επόμενο διάστημα εσυνέχισαν να πέμπουν εποίκους στην περιοχή. Και η σημαντικότερη αποστολή φαίνεται να ήταν η πολυπληθής ομάδα από το μεσσηνιακό χωριό Μπάστα, μετά την πτώση του κάστρου της Κορώνης το 1534.[H Κορώνη υπήρξε κτήση των Βενετσιάνων και αναδείχθηκε σε μεγάλο οικονομικό και πνευματικό κέντρο. Μετά την πτώση της στους Τούρκους κάτοικοί της κατέφυγαν στην Ζάκυνθο, που τότε ήταν Βενετία].Η εγκατάσταση των από Μπάστα είχε βέβαια σαν συνέπεια τη σμίκρυνση του κλήρου των πρώτων εποίκων. Γεγονός που προκάλεσε αντιδικίες μεταξύ παλιών και νέων οικιστών και τη δημιουργία δύο στρατοπέδων, των Λιβέρη και των Μπάστα.

  Όταν οι έριδες μεταξύ των δύο ομάδων πήραν οξύτατη μορφή (πολεμική), οι Βενετοί επενέβησαν για την αραίωση του πληθυσμού και έστειλαν από τους Λιβέρη προς τη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού (Αγαλά και Κερί) και από τους Μπάστα προς την αντίθετη κατεύθυνση, τη βοριοανατολική (Πλάνο, Τσιλιβί). Οι Μπάστα μετακινούνται προοδευτικά σε Μπόχαλη-Ακρωτήρι και φτάνουν μέχρι το Κρυονέρι (στις παρυφές της πόλης), όπου χτίζουν και την εκκλησία του Αγίου Πέτρου, προστάτη αγίου της οικογένειας. Οι Μπάστα του Αη-Ληού, αφού δεν μπορούσαν να χρησιμοποιούν την εκκλησία του Αγίου Λέοντος (ιδιοκτησία των Λιβέρη), αναγκάστηκαν να κτίσουν άλλη, τον «Άγιο Πέτρο εις το χόρτον», οπότε και πήραν το παρεπώνυμο «αγιοπετρίτες».

Μετά τη βενετική επέμβαση-διευθέτηση, εδημιουργήθηκαν στο χωριό δύο γειτονιές, τα Λιβερέικα και Μπαστέικα, διαρκώς αλληλοϋποβλεπόμενες δε. Και η αγάρα (έχθρα) εσυνεχίστηκε, μέχρι την τελευταία δεκαετία του εικοστού αιώνα, οπότε έκλεισε και τυπικά με τη συγχώνευση των δυο δημοτικών σχολείων, αφού υπήρχε από ένα σε κάθε γειτονιά και λειτουργούσαν με ελάχιστους μαθητές.

ΠΗΓΗ