Ο π.Αλύπιοςτής Μονής τών Σπηλαίων στό Πσκωφ και η γενναία αντίστασή του στις κομμουνιστικές αυθαιρεσίες

*Ὅλην συλλεξάμενοι, ποιμαντικὴν ἐπιστήμην, καὶ θυμὸν κινήσαντες, νῦν τὸν δικαιότατον ἐνδικώτατα, τοὺς βαρεῖς ἤλασαν, καὶ λυμώδεις λύκους, τῇ σφενδόνῃ τῇ τοῦ Πνεύματος, ἐκσφενδονήσαντες, τοῦ τῆς Ἐκκλησίας πληρώματος, πεσόντας ὡς πρὸς θάνατον, καὶ ὡς ἀνιάτως νοσήσαντας, οἱ θεῖοι Ποιμένες, ὡς δοῦλοι γνησιώτατοι Χριστοῦ, καὶ τοῦ ἐνθέου κηρύγματος, μύσται Ἱερώτατοι. (Ἦχος πλ. β’ Ὅλην ἀποθέμενοι , Αἴνοι τῆς ἐορτῆς τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α´ Οικουμενικῆς Συνόδου).

π. Αλύπιος Βόρονοφ,
ό Μέγας Προεστώς τής Μονής τών Σπηλαίων στό Πσκωφ
Από το βιβλίο του π. Τύχωνα Σεβκούνωφ, Σχεδόν Άγιοι. Πνευματικές αφηγήσεις από τη Ρωσία του χθες και του σήμερα. Ἐκδόσεις Ἐν πλῷ

1)Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 όλοι οι κάτοικοι της Σοβιετικής Ένωσης ήταν υποχρεωμένοι να συμμετέχουν στις εκλογές. Την κάλπη για την ψηφοφορία την έφερναν στην τράπεζα του μοναστηριού, όπου μετά το μεσημεριανό γεύμα η αδελφότητα, υπό την εποπτεία του προεστώτα, απέδιδε με απροθυμία και δυσαρέσκεια τα του Καίσαρος τω Καίσαρι.

Όμως κάποτε ο γενικός γραμματέας της περιφερειακής επιτροπής του ΚΚΣΕ το πήρε χαμπάρι: για κάποιους εκεί αγράμματους μοναχούς είχε καθιερωθεί το παράλογο προνόμιο να ψηφίζουν για τον αδιάσπαστο συνασπισμό κομμουνιστών και ανεξάρτητων, στο δικό τους απαρχαιωμένο αιωνόβιο μοναστήρι, και όχι στο εκλογικό τμήμα. Ο γενικός γραμματέας αγανάκτησε με την κατάσταση και μάλωσε αυστηρά τους υφισταμένους του για την ανοχή αυτού του παρασιτικού στοιχείου. Χωρίς καθυστέρηση εξέδωσε διαταγή: Από τις προκείμενες εκλογές για το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ και εφεξής (και ες αεί), οι μοναχοί θα προσέρχονται να ψηφίσουν, όπως όλοι οι κάτοικοι της Ένωσης, στα εκλογικά τμήματα του τόπου κατοικίας τους!

Πράγματι την ημέρα των εκλογών (ήταν Κυριακή), μετά την εορταστική λειτουργία στο μοναστήρι, βγήκε από τις πύλες της μονής επίσημη λιτανεία.
Οι μοναχοί μπήκαν στη σειρά ανά δύο, σε μεγάλη γραμμή, και παρέλασαν ψάλλοντας εν χορώ, διασχίζοντας την πόλη ως το εκλογικό τμήμα. Πάνω από τα κεφάλια τους ανέμιζαν βαριά λάβαρα, ενώ, κατά τη συνήθεια, κρατούσαν μπροστά τους σταυρούς και παλαιές εικόνες. Δεν ήταν όμως μόνο αυτό. Ως είθισται πριν από κάθε σημαντικό έργο, οι καλόγεροι άρχισαν να τελούν μέσα στο εκλογικό τμήμα δεήσεις. Οι υπάλληλοι, τρομαγμένοι μέχρι θανάτου, προσπάθησαν να αντιδράσουν, αλλά ο ηγούμενος τους επιτίμησε αυστηρά ότι εμποδίζουν τάχα τους πολίτες να εκτελέσουν το συνταγματικό τους καθήκον, όπως συνηθίζεται στους μοναχούς. Αφού ψήφισε η αδελφότητα, με την ίδια λιτανεία επέστρεψε στην αγία μονή.
Περιττό να ειπωθεί ότι στις επόμενες εκλογές η κάλπη περίμενε από νωρίς το πρωί τους μοναχούς στην τράπεζα της μονής…

***
2)Ένα χειμωνιάτικο απόγευμα στό γραφείο του π. Αλυπίου μπήκαν μερικοί άνδρες μέ πολιτικά ρούχα καί επέδωσαν ένα διάταγμα: το μοναστήρι των Σπηλαίων του Πσκωφ παύει να λειτουργεί και ορίστηκε ο ίδιος ο προεστώς να ανακοινώσει στους μοναχούς τη διάλυση της μονής. Ο π. Αλύπιος αφού διάβασε τα έγγραφα, τα πέταξε χωρίς να διστάσει στο τζάκι, μπροστά στα μάτια των έκπληκτων αξιωματούχων. Κατόπιν, διευκρίνησε ήρεμα: «Καλύτερα νά μαρτυρήσω καί νά πεθάνω, παρά νά κλείσω τήν μονή».

Παρεπιπτόντως, η διαταγή πού ρίχτηκε στό τζάκι ήταν απόφαση της κυβέρνησης της ΕΣΣΔ καί έφερε τήν υπογραφή τού Νικήτα Χρουστσόφ.
Αυτή την ιστορία την εξιστόρησε αυτόπτης μάρτυρας του περιστατικού, ο αφοσιωμένος μαθητής του Μεγάλου Προεστώτα, αρχιμανδρίτης Ναθαναήλ.
Παρόλο τόν πραγματισμό καί τόν έντονο ρεαλισμό τού π. Αλυπίου, παρά τό δυνατό πρακτικό του μυαλό, τό σπινθηροβόλο, οξύτατο συχνά πνεύμα του και τη θαυμάσια ετοιμολογία του, πολλοί σύγχρονοί του, μεταξύ αυτών και μοναχοί ακραίας ασκητικότητας, τον τιμούσαν ως άγιο.
Ό αρχιμανδρίτης Σεραφείμ, που είχε στο μοναστήρι αναντίρρητο κύρος, ήδη μετά τον θάνατο του π. Αλυπίου, πραγματικά απορούσε με τους μοναχούς που ονειρεύονταν μακρινά προσκυνήματα σε τόπους άσκησης μεγάλων αγίων : «Γιατί να πάτε μακριά;», τους έλεγε με απορία. «Πηγαίνετε στα σπήλαια , εκεί είναι τα άγια λείψανα του π. Αλυπίου».

Ό Κύριος δέν αγαπά τούς δειλούς. Αυτόν τόν πνευματικό νόμο μού τόν φανέρωσε κάποτε ό π. Ραφαήλ. Και σε εκείνον τον είχε αποκαλύψει ό π. Αλύπιος, ό οποίος είχε διηγηθεί κάποια φορά σε ένα από τα κηρύγματά του το εξής:
«Κάποιοι, στόν πόλεμο, θυμάμαι, αντί νά πολεμούν τόν εχθρό φορτώνονταν σακίδια μέ παξιμάδια γιά νά σώσουν τή ζωή τους χωρίς νά πολεμήσουν. Σάς διαβεβαιώ ώς αυτόπτης μάρτυρας: οί άνθρωποι αυτοί χάνονταν μαζί μέ τά παξιμάδια τους, δε ζούσαν πολλές μέρες. Ενώ, εκείνοι πού έβγαζαν τά αμπέχωνά τους καί ξεχύνονταν στή μάχη μέ τόν εχθρό, παρέμεναν ζωντανοί».
Όταν ήρθαν κάποτε να κάνουν κατάσχεση των κλειδιών, των μοναστικών σπηλαίων, ο π. Αλύπιος διέταξε τον διακονητή γιά το κελί του:
«Πατέρ Κορνήλιε, φέρε δώ ένα τσεκούρι, θα πάρουμε κεφάλια σήμερα! »
Οί δημόσιοι υπάλληλοι τό ΄βαλαν στα πόδια! Σου λέει: ποιός ξέρει τί έχουν στο μυαλό τους τούτοι οι φανατικοί σκοταδιστές…

Ο ίδιος ο προεστώς ήξερε ότι δεν έδινε τέτοιες εντολές στον αέρα. Τήν επόμενη φορά που ήλθαν να απαιτήσουν το κλείσιμο της μονής, ο π. Αλύπιος ξεκαθάρισε χωρίς περιστροφές: «Η μισή αδελφότητα εδώ είναι βετεράνοι. Είμαστε οπλισμένοι. Θά πολεμήσουμε μέχρι τέλους. Ρίξτε μιά ματιά στο μοναστήρι – δείτε τήν τοποθεσία και το χώρο. Τανκς δέν θά προελάσουν. Μόνο από αέρος θα μπορέσετε νά μάς χτυπήσετε, με αεροπλάνα. Αλλά με το πρώτο και μόνο αεροπλάνο που θα εμφανιστεί πάνω από τη μονή, το γεγονός θα διαδοθεί σε μερικά λεπτά σε όλο τον κόσμο μέ τήν ”Φωνή της Αμερικής”. Σκεφτείτε το και μόνοι σας! »

Δεν μπορώ να ξέρω τι οπλοστάσιο διέθετε η μονή. Πιθανόν όλο αυτό να ήταν ένα στρατιωτικό τέχνασμα του Μεγάλου Προεστώτος, ένα ακόμη τρομακτικό του αστείο. Αλλά, όπως λένε, σε κάθε αστείο υπάρχει και ένα μερίδιο από αλήθεια. Χωρίς αμφιβολία εκείνα τα χρόνια, η αδελφότητα της μονής παρουσίαζε ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό – περισσότεροι από τους μισούς μοναχούς ήταν αξιωματικοί και βετεράνοι του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου και κάποιοι μάλιστα και παρασημοφορεμένοι. Άλλοι, όχι λίγοι κι αυτοί, είχαν περάσει από τα σταλινικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κι άλλοι πάλι είχαν περάσει και από τα δύο.
«Νικά αυτός πού περνά στήν επίθεση», έλεγε ό π. Αλύπιος, και ο ίδιος ακολουθούσε πιστά αυτή τη στρατηγική….

Αλλά το μεγάλο κατόρθωμα τού π. Αλυπίου ήταν η εγκατάσταση τών πνευματικών γερόντων στό μοναστήρι τών Σπηλαίων τού Πσκώφ…. Σαν ανεκτίμητο θησαυρό φύλαγε και πλήθυνε τους πνευματικούς γέροντες στο μοναστήρι του.
***

3)Οί αρχές έκαναν ό,τι περνά από το χέρι τους για να καταστρέψουν το μοναστήρι, με διάφορους τρόπους. Κάποτε, με απόφαση του Συμβουλίου του Πετσόρι, έκαναν κατάσχεση μέσα σε μία μέρα όλων των γεωργικών εκτάσεων της μονής, συμπεριλαμβανομένων και των βοσκοτόπων. Ήταν αρχή του καλοκαιριού. Οι αγελάδες μόλις είχαν βγει για βοσκή. Αλλά τώρα τα δύστυχα ζωντανά έπρεπε και πάλι να γυρίσουν στο παχνί τους.

Εκείνες τις μέρες, στελέχοι της τοπικής επιτροπής είχαν φέρει στη μονή, με διαταγή από τη Μόσχα, μια μεγάλη αποστολή με εκπροσώπους των αδελφών κομμουνιστικών κομμάτων της Ευρώπης. Ήθελαν να τους φιλοξενήσουν, όπως είπαν, παραδοσιακά. Στην αρχή όλα κυλούσαν ήσυχα. Κάποια στιγμή όμως, εκεί που τα «παιδιά άλλων λαών», τριγύριζαν ανάμεσα στα παρτέρια με τα ανθισμένα τριαντάφυλλα, συνεπαρμένα από τη ησυχία και την ομορφιά της μονής, άνοιξαν ξαφνικά με θόρυβο οι πόρτες των βουστασίων και ξεχύθηκαν από μέσα φρενιασμένες και οι τριάντα αγελάδες του μοναστηριού μαζί με ένα τεράστιο ταύρο, ( ο πατέρας Αλύπιος έδωσε την εντολή γιά αυτή την οργανωμένη επιχείρηση).

Τα ζωντανά, τρελαμμένα γιά ελευθερία, όρμησαν μουγκανίζοντας στα παρτέρια, και με σηκωμμένες τις ουρές τους, άρχισαν να καταβροχθίζουν το γρασίδι και τα λουλούδια. Οι εκπρόσωποι του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, λούφαξαν όπου βρήκαν, τσιρίζοντας σε διάφορες γλώσσες. Οι υπεύθυνοι έτρεξαν στον πατέρα Αλύπιο.

«Μην το ψάχνετε», τους είπε ο Προεστώς αναστενάζοντας. 

– Κρίμα, τα έρμα τα ζωντανά …! Δεν έχουμε βοσκοτόπια πλέον, γι΄αυτό αναγκόμαστε να τα βόσκουμε μέσα στο μοναστήρι».
Την ίδια μέρα, όλα τα βοσκοτόπια επιστράφηκαν στο μοναστήρι.
Ό πατήρ Ναθαναήλ θυμάται πως μιά από τις πιο βαριές δοκιμασίες ήταν εκείνο το διάταγμα, που απαγόρευε την τέλεση ακολουθιών στα Σπήλαια. Αυτό σήμαινε ουσιαστικά παύση της εισόδου στα Σπήλαια, και κλείσιμο κατόπιν της μονής. Το διάταγμα είχε υπογραφεί από τον επίσκοπο του Πσκωφ. Εντούτοις, ο πατήρ Αλύπιος έδωσε εντολή να συνεχίζονται οι ακολουθίες όπως πριν.
Όταν οι αρχές της πόλης έμαθαν για αυτό, έσπευσαν στο μοναστήρι και ζήτησαν να μάθουν αν ο πατήρ Αλύπιος είχε λάβει τη διάταγμα του επισκόπου του. Ο π. Αλύπιος απάντησε καταφατικά.

«Και γιατί λοιπόν δεν την εκτελείτε;» ρώτησαν αγανακτισμένοι οι απεσταλμένοι.
Ό πατήρ Αλύπιος απάντησε ότι η διαταγή είχε γραφτεί υπό πίεση και με αδύναμο πνεύμα. «Κι εγώ σε αδύναμα πνεύματα δεν υπακούω», είπε, « υπακούω μόνο στα δυνατά». Και έτσι η τέλεση των ακολουθιών στα Σπήλαια δεν σταμάτησε ποτέ.
***

4)Ό πόλεμος εναντίον της μονής δέν έπαψε ούτε μια μέρα. Ό συγγραφέας από τό Πσκωφ Βαλεντίν Κουρμπάτοφ θυμάται∙
«Κατά την άφιξη τής επόμενης κρατικής επιτροπής για το κλείσιμο της μονής , ό αρχιμανδρίτης Αλύπιος ανάρτησε στις ιερές πύλες ειδοποίηση ότι είχε πέσει πανούκλα στο μοναστήρι και γι’ αυτό το λόγο δεν μπορούσε να επιτρέψει την είσοδο της επιτροπής. Επικεφαλής των απεσταλμένων ήταν η πρόεδρος της επαρχιακής επιτροπής πολιτισμού Άννα Ιβάνοβνα Μεντβέντεβα. Καί ειδικά σε αυτήν απευθύνθηκε ό π. Αλύπιος: «Τους μοναχούς μου, τους βλάκες, να με συμπαθάτε, αλλά δεν τους λυπάμαι- αυτοί έχουν πάρει εισιτήριο για τη Βασιλεία των Ουρανών. Αλλά σε εσάς, Άννα Ιβάνοβνα, και στους προϊσταμένους σας δεν μπορώ να επιτρέψω την είσοδο στη μονή. Διότι, αν το κάνω, δε θα έχω λόγια να απολογηθώ κατά την ημέρα της φοβερής κρίσεως . Γι’ αυτό να με συμπαθάτε, αλλά δεν ανοίγω τις πύλες”.

Και μπήκε πάλι ο ίδιος για άλλη μια φορά στο αεροπλάνο για τη Μόσχα. Και χτύπησε όλες τις πόρτες και για άλλη μια φορά νίκησε».
Όπως ό πραγματικός πολεμιστής αντιμετωπίζει πάντοτε αλάνθαστα τους εχθρούς, έτσι και ο π. Αλύπιος ήταν αδιάλλακτος με όσους κατέστρεφαν ενσυνείδητα. Αλλά στους απλούς ανθρώπους συμπεριφερόταν τελείως διαφορετικά, ακόμα κι όταν εκείνοι ήταν απερίσκεπτοι και δεν καταλάβαιναν τι έκαναν.
Έπειτα από όλες αυτές τις ιστορίες που παρουσιάστηκαν εδώ, ίσως ακουστεί περίεργο, αλλά το βασικό γνώρισμα της ζωής του π. Αλύπιου, όπως έλεγε ο ίδιος ήταν η αγάπη. Αυτό ακριβώς ήταν το ανίκητο και ακατανόητο, για τον κόσμο, όπλο του.

«Η αγάπη», έλεγε ο Μέγας Προεστώς, «είναι η ύψιστη προσευχή. Αν η προσευχή είναι η βασίλισσα των αρετών, τότε η χριστιανική αγάπη είναι ο Θεός, διότι ο Θεός είναι Αγάπη… Κοιτάξτε τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της αγάπης και όλα τα προβλήματά σας θα εξαφανιστούν, μέσα σας θα δείτε τη Βασιλεία των Ουρανών, στον άνθρωπο την εικόνα, στην επίγεια ομορφιά τη σκιά της παραδείσιας ζωής. Θα μου πείτε ότι είναι αδύνατο να αγαπήσει κανείς τους εχθρούς του. Θυμηθείτε ότι ο Ιησούς Χριστός μας είπε: “Όλα όσα κάνετε εσείς στους ανθρώπους τα κάνετε σε Εμένα”. Σημειώστε αυτά τα λόγια με χρυσά γράμματα στα φύλλα της καρδιάς σας, σημειώστε τα και κρεμάστε τα δίπλα στην εικόνα για να τα διαβάζατε κάθε μέρα»…

Ο πατήρ Αλύπιος, για τον οποίον γίνεται μνεία εδώ ήταν ο Μέγας Προεστώς της Μονής των Σπηλαίων στο Πσκωφ και απεβίωσε στις 12 Μαρτίου 1975. Πριν γίνει μοναχός ονομαζόταν Ιβάν Μιχαήλοβιτς Βόρονοφ. Πολέμησε με τον Κόκκινο Στρατό επί τέσσερα χρόνια και προέλασε από τη Μόσχα στο Βερολίνο. Η λιονταρίσια καρδιά του δεν έπαψε να χτυπά στον ρυθμό του πολέμου ακόμα και την περίοδο της «ειρήνης» – όταν οι κομμουνιστές που κατείχαν την πατρίδα του προσπαθούσαν να κλείσουν τις εκκλησίες, τα μοναστήρια, να ξεριζώσουν την πίστη από τις καρδιές των πιστών.

πηγή