Η προδοσία και το τέλος του Καπετάν Σάφακα

 Στὰ 1828 λοιπόν, ἀπάνω κάτω ἐκεῖ κοντὰ στὸ τέλος τοῦ Αὐγούστου ὁ καπ. Σαφάκας βρέθηκε ριέμι τοῦ Κιουταχῆ στὰ Γιάννενα. Τὰ καθέκαστα τοῦ πηγαιμοῦ το ἱστορικῶς δὲ μπορεῖ νὰ τὰ ξεδιαλύνουμε.Μὲ τὸν ἐρχομὸ τοῦ Καποδίστρια ὅμως βρῆκε τρόπο κι ἔφυγε κρυφὰ ἀπ᾿ τὰ Γιάννενα μαζὶ μὲ τοὺς συντρόφους του, ἔχοντας σκοπὸ νὰ στρατολογήσῃ καὶ νὰ κινηθῇ πάλι κατὰ τοῦ ἐχτροῦ. 

 Περνῶντας ἀπ᾽ τὰ τουρκοπατημένα μέρη ἔπαιρνε μὲ τὸ μέρος του ὅσους μποροῦσε καὶ ζητοῦσε μυστικὰ τὴ συντρομὴ τῶν Ἑλλήνων γιὰ νὰ πετύχῃ τὸ σκοπό του.Τέλος ἔφτασε χωρὶς νὰ πάθῃ τίποτα στὰ σύνορα τῶν Ἀγράφων ἐκεῖ κατὰ τὸ Βάλτο. Νόμιζε πὼς θὰ βρῇ εἰλικρινῆ φιλοξενία καὶ ἀδερφικὴ συντρομὴ ἀπ᾿ τὸν παλιό του φίλο κι ἀδερφοποιτὸ Σωτήρη Στράτο ἢ Τουρκοσωτήρη. Ποῦ νὰ ξέρῃ ὁ δυστυχισμένος Σαφάκας πὼς ὁ φίλος του τὰ εἶχε ἕνα μὲ τοὺς Τούρκους καὶ βρισκόταν σὲ συνεννόηση μὲ τὸν Κιουταχῆ!

 Ἦρθε στὸ σπίτι τοῦ τάχα φίλου του κι ἔφαγε ἀπὸ τό δῆθεν φιλόξενο τραπέζι. Ὅταν ὅμως περνοῦσε τὸν Ἄσπρο μαζὶ μὲ τοὺς συντρόφους του ἐκεῖ κοντὰ στὴ
Μαρδάχα ποὺ εἶναι τὸ γεφύρι τῆς Τατάρνας, ὅπως λένε, βρῆκε τὸ θάνατό του. Ὁ Τουρκοσωτήρης ἔστειλε ἀπὸ πρωτύτερα δικούς του ἀνθρώπους καὶ δολοφόνησαν ἄναντρα καὶ τὸ Σαφάκα καὶ τοὺς συντρόφους του. Καὶ γιὰ νὰ δείξῃ πίστη κι ἀφοσίωση στοὺς Τούρκους ἔστειλε τὰ κεφάλια τους στὸν Κιουταχῆ. Ἔτσι, μὲ τέτοιον τρόπον ἄτιμο πῆρε τὸ καπετανλίκι τῶν Ἀγράφων. Τοῦ τὄδωκε ὁ ἀφέντης του ὁ Κιουταχῆς, ποὺ τόσο πιστὰ τὸν ὑπηρέτησε.

Ἡ δημοτικὴ ποίηση ἔπαιξε τὸ ρόλο της. Κεῖνα τὰ χρόνια δυὸ τραγούδια συνταιριάστηκαν καὶ τὰ τραγουδοῦσαν στὰ χωριὰ τῆς Ρούμελης. Μᾶς τὰ ἔσωσε ὁ Passow στὴ συλλογὴ τῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν ποὺ ἔκαμε.
Τὸ ἕνα λέει:
Τρεῖς περδικοῦλες κάθονταν ψηλὰ στὰ Λιθαρίτσια,
Ἡ μιὰ εἶχε παρδαλὰ φτερά, ἡ ἄλλη εἶχε γαλάζια·
Κι ἡ τρίτη ἡ κατάμαυρη μοιριολογάει καὶ λέγει.- Τ᾽ εἶν᾽ τὸ κακὸ ποὺ γίνηκε στὸν καπετὰν Σαφάκα!
Προψὲς ἀπὸ τὰ Γιάννενα μέσ᾽ ἀπ᾽ τὸ Κάστρο βγῆκε,
Καὶ πῆρε δίπλα τὰ βουνά, δίπλα τὰ κορφοβούνια.
Νύχτα καὶ μέρα περπατάει δρόμους καὶ μονοπάτια,
Μονάχος καταμόναχος γυμνὸς καὶ πεινασμένος·
Εἰς τὴν Τατάρνα ἔφτασε, στὴν ἐκκλησιὰ ἐμπῆκε,
Κι ἔταξε χρυσοκάντηλο νὰ φέρῃ νὰ κρεμάσῃ,
Ἂν φτάσῃ πέρα στ᾿ Ἄγραφα ποὺ εἶχε δικοὺς καὶ φίλους
Κι εἶχε καὶ φίλο γκαρδιακὸ τὸν καπετὰν Σωτήρη,
Φίλον ἀπὸ μικρὰ παιδιὰ καὶ βλάμην στὸ Βαγγέλιο.
Ἔφτασε καὶ τὸν εὕρηκε καὶ γλυκοφιληθήκαν·
Καὶ τὶ τὰ θέλει τὰ φιλιὰ καὶ τὰ γλυκὰ τὰ λόγια;
Τὴν ἄλλη μέρα πέσανε τρία πικρὰ ντουφέκια,
Ἐκεῖ ποὺ τρῶγαν κι ἔπιναν μὲ τὸ Σωτήρη Στράτο,
Ψηλὴ φωνίτσαν ἔβγαλε μὲ ματωμένη γλῶσσα;- Βλάμη, γιατὶ μὲ σκότωσες, μὲ πῆρες στὸ λαιμό σου;
Λόγγοι βαΐστε τὰ κλαριά, βουνά χαμηλωθῆτε Νὰ πάῃ στὴ μάννα μ' ἡ φωνή, στὴ δόλια μου γυναῖκα.
Καὶ σὺ ἀγέρα πάρε την, ν᾿ ἀκούσῃ ὁ κόσμος ὅλος,
Νὰ μάθῃ πὼς ἐγλύτωσα ἀπ᾽ τῶν Τουρκῶν τὰ νύχια,
Καὶ μ' ἔφαγεν ὁ βλάμης μου, ὁ ἄπιστος ὁ Στράτος.
(Passow 268. Ζαμπέλ. 671, 93).
Πηγή:http://www.pentalofo.gr/.../%CE%91%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE...     

 

                 

Δίσκος: "Πρώτος Δίσκος"(1996) Μουσική-Στίχοι: Ωχρά Σπειροχαίτη Πρώτη Εκτέλεση: Ωχρά Σπειροχαίτη Προψές από τα Γιάννενα μεσ’ απ’ το κάστρο βγήκε και πήρε δίπλα τα βουνά, δίπλα τα κορφοβούνια Νύχτα και μέρα περπατεί δρόμους και μονοπάτια μονάχος καταμόναχος γυμνός και πεινασμένος

Εις την Τατάρνα έφτασε, στην εκκλησιά εμπήκε, κι έταξε χρυσομάντηλο να φέρει να κρεμάσει αν φτάσει πέρα στ’ `Aγραφα που είχε δικούς και φίλους κι είχε φίλο γκαρδιακό τον καπετάν Σωτήρη

Φίλος από μικρά παιδιά και βλάμης το Βαγγέλιο έφτασε και τον εβρήκε και γλυκοφιληθήκαν και τι τα θέλει τα φιλιά και τα γλυκά τα λόγια

Την άλλη μέρα πέσανε τρία πικρά ντουφέκια Εκεί που τρώγαν κι έπιναν με τον Σωτήρη Στράτο Ψιλή φωνίτσαν έβγαλε με ματωμένη γλώσσα: "Βλάμη γιατί με σκότωσες, με πήρες στο λαιμό σου" Λόγγοι βαΐστε και κλαριά, βουνά χαμηλωθείτε Να πάει στη μάνα μ’ η φωνή, στη δόλια μου γυναίκα Και συ αγέρα πάρε την, ν’ ακούσει ο κόσμος όλος Να μάθει πως εγλύτωσα απ’ των Τούρκων τα νύχια Και μ’ έφαγεν ο βλάμης μου, ο άπιστος ο Στράτος