«Ἀπό ὑαλί χρωματιστό»(Κ.Καβάφη)

Το εξαιρετικό ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Ἀπό ὑαλί χρωματιστό», βασίστηκε στη συγκινητική περιγραφή του Βυζαντινού συγγραφέα Νικηφόρου Γρηγορά της αυτοκρατορικής στέψης - αναγκαστικά με ψεύτικα στολίδια («μπιχλιμπίδια») - του Ιωάννη Καντακουζηνού και της Ειρήνης Ανδρονίκου Ασάν, στις 13 Μαΐου 1347.

 Για την απελπιστική κατάσταση των οικονομικών της Αυτοκρατορίας, η οποία περιτριγυρίζονταν από πολλούς εχθρούς που την επιβουλεύονταν, ο Γρηγοράς γράφει πως όταν μετά τον εξάχρονο εμφύλιο (1341-1347) που προηγήθηκε της στέψης κι επικράτησε ο Καντακουζηνός, στα θησαυροφυλάκια «δε βρήκε παρεκτός σκόνη, αέρα … και τα άτομα του Επικούρου!» Με ευθύνη μιας «ξένης». Της Άννας της Σαβοΐας, χήρας του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Γ', που αφού πρώτα άδειασε τα αυτοκρατορικά ταμεία για τις ανάγκες του εμφυλίου, κατόπιν ξεπούλησε τα πολύτιμα κειμήλια και έφτασε στο σημείο να βάλει τα κοσμήματα του στέμματος ενέχυρο στη Βενετία αντί του εξευτελιστικού τιμήματος των 30.000 δουκάτων. (Έκτοτε, παρέμειναν στο θησαυρό του Αγίου Μάρκου).

 Βρισκόμαστε ήδη σε μια ιστορική περίοδο που η εν γένει κατάσταση της πάλαι ποτέ κραταιάς Αυτοκρατορίας ήταν τραγική και χαοτική και η Ιστορία είχε ήδη πάρει το καθοδικό ρεύμα για την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αλλά και που φάνηκε «άδικη» για τον ικανότατο, σοφό, έντιμο, μεγάλο διπλωμάτη, οργανωτικό, γενναιόψυχο και μεγάλο «άτυχο» της Ιστορίας, Ιωάννη Καντακουζηνο (Ιωάννη ΣΤ'). Η «Πτώση» της Πόλης, την επέτειο της οποίας έχουμε σε λίγες μέρες, ήταν πλέον αναπότρεπτη πριν εμφανιστούν έξω από τα τείχη της οι ορδές του «Πορθητή» της, έναν αιώνα μετά.

πηγή