Τα νομίσματα «μιλούν» για 39 ελληνικές αποικίες

Αργυρή δραχμή από το Εμπόριον, την πρώτη πόλη της Ιβηρικής Χερσονήσου που έκοψε νόμισμα κατά το πρώτο τέταρτο του 5ου αιώνα π.Χ. Στην οπίσθια όψη ο Πήγασος, τύπος κορινθιακός, μαζί με το εθνικό Εμποριτών.

Σπάνια νομίσματα από τις ελληνικές αποικίες των αρχαίων Ελλήνων παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό, από τη συλλογή της ALPHA Bank.

Η έκθεση με τίτλο «Η Ευρώπη της Ελλάδος. Αποικίες και νομίσματα από τη συλλογή της ALPHA Bank» εγκαινιάζεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, όπου και θα παραμείνει για έναν χρόνο, ενώ διοργανώνεται στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στους χώρους του μουσείου παρουσιάζονται 121 νομίσματα των ελληνικών αποικιών, από τα οποία τα 116 ανήκουν στη συλλογή της τράπεζας, τρία στο Νομισματικό Μουσείο Αθηνών και δύο σε ιδιωτική συλλογή.

Παράλληλα, και για την καλύτερη κατανόηση της ιστορικής πορείας και ανάπτυξης των αποικιών, τα νομίσματα πλαισιώνονται από 61 μοναδικά αρχαία αντικείμενα, προϊόντα τοπικών εργαστηρίων, που προέρχονται από τα σημαντικότερα μουσεία της χώρας, καθώς επίσης από τρία της Ιταλίας και δύο της Ισπανίας.

«Είναι η δεύτερη φορά που συνεργαζόμαστε με την ALPHA Bank και μετά την επιτυχία της έκθεσης για τα μακεδονικά νομίσματα το 2009 φιλοξενούμε με μεγάλη χαρά τούτη εδώ με νομίσματα και αντικείμενα από 39 ελληνικές αποικίες. Παρουσιάζουμε κυρίως τις αποικίες που είναι ακόμη ζώσες κοινότητες και έκοψαν δικό τους νόμισμα», ανέφερε η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Πολυξένη Βελένη.

Χρυσός στατήρας από τον Τάραντα της Κάτω Ιταλίας. Χρονολογείται στο 333/331 π.Χ. 
και εικονίζει τον Απόλλωνα ιππέα.

Η έκθεση διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες και, σύμφωνα με τη διευθύντρια της νομισματικής συλλογής της ALPHA Bank, Δήμητρα Τσαγκάρη, «παρουσιάζει τον ελληνικό αποικισμό στην Ευρώπη, καθώς και τη διάδοση και χρήση του νομίσματος ως βασικού συναλλακτικού μέσου. Οι ελληνικές αποικίες, που ιδρύθηκαν κατά τον Β' Αποικισμό (8ος αι. π.Χ.) στις σημερινές χώρες Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Αλβανία, Ουκρανία, Ρουμανία και Βουλγαρία, διαμόρφωσαν τον πολιτισμό της Ευρώπης και διέδωσαν τη χρήση του νομίσματος, το οποίο κυρίως στον ελλαδικό χώρο χρησιμοποιούνταν ήδη από τις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ.».

Στην εισαγωγική ενότητα με τίτλο «Ο Αποικισμός: περιπέτεια και πρόκληση, ταυτότητα και νόστος» δίνεται το περίγραμμα του ρόλου της θάλασσας ως ζωτικής δύναμης του ελληνικού πολιτισμού, των μύθων, των ηρώων που πλάστηκαν με αφετηρία τις θαλασσινές περιπλανήσεις.

Αργυρό δεκάδραχμο από τις Συρακούσες, περίπου 400 π.Χ. Κεφαλή Αρέθουσας στεφανωμένη με καλάμια και περιτριγυρισμένη από τέσσερα δελφίνια.

Στην ενότητα, «Νέες πατρίδες από τον Εύξεινο Πόντο ως τις Ηράκλειες Στήλες», παρουσιάζονται 39 αποικίες, οι πιο αντιπροσωπευτικές στην Κάτω Ιταλία και Σικελία, στη Νότια Γαλλία, στην Ισπανία, στις Ιλλυρικές ακτές και στον Εύξεινο Πόντο. Η τελευταία ενότητα «Οι Έλληνες και οι Άλλοι» αφιερώνεται στις σχέσεις που αναπτύχθηκαν ανάμεσα στους Ελληνες και τους γείτονες λαούς των περιοχών, όπου εγκαθιδρύθηκαν αποικίες.

«Πρόκειται για μια κοινή προσπάθεια της τράπεζας και του Αρχαιολογικού Μουσείου που έχει στόχο να παρουσιάσει την ίδρυση και την ανάπτυξη των αποικιών, εκεί όπου σφυρηλατήθηκε η ελληνική συνείδηση ανά τους αιώνες», δήλωσε η κ. Τσαγκάρη.

Η αρχή έγινε στην Αίγινα

Με περισσότερα από 11.000 νομίσματα, η συλλογή της ALPHA Bank είναι σήμερα μία από τις μεγαλύτερες πανελλαδικά και τις σημαντικότερες διεθνώς και αποτελεί καύχημα του Ιωάννη Κωστόπουλου, ο οποίος και θα κάνει σήμερα τα εγκαίνια της πολύ ενδιαφέρουσας έκθεσης. Μεταξύ των νομισμάτων ξεχωρίζουν κάποια πολύ σπάνια κομμάτια, μοναδικά δείγματα της αρχαίας σφραγιστικής. Τα χρονικά όριά της εκτείνονται από τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. και την εφεύρεση του νομίσματος έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. και τη λήξη των «ελληνορωμαϊκών» κοπών, ενώ περιλαμβάνει μεμονωμένα και κάποια ρωμαϊκά και βυζαντινά νομίσματα.

6ος αι. π.Χ.

Τα πρώτα νομίσματα κόπηκαν στην Αίγινα, κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. Στην εμπρόσθια όψη απεικονίζεται η θαλάσσια χελώνα, έμβλημα του νησιού, και στην οπίσθια όψη υπάρχει ένα έγκοιλο τετράγωνο, διαιρούμενο με κεραίες σε τεταρτημόρια. Ο οπισθότυπος αυτών των πρώτων ελληνικών νομισμάτων έγινε το έμβλημα της ALPHA Bank, η διοίκηση της οποίας παρακολουθεί στενά όλες τις δημοπρασίες και έχει συμβάλει στον επαναπατρισμό σημαντικών κομματιών από την Ευρώπη και την Αμερική.

Μ. Ριτζαλέου, Έθνος/ Αντιγραφή