Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο

H φράση του Ντοστογιέφσκι ουδόλως ταιριάζει με την εποχή μας. Όλοένα καί πιο πλαστική καί τυποποιημένη, ή ομορφιά χάνεται τόσο από τον έσω άνθρωπο όσο καί από τον κόσμο μας. Ή εικόνα της μεγαλούπολης, με τα αυτοκίνητα καί τους αγχωμένους άνθρώπους να προσπαθούν να μην σταματήσουν στον κόκκινο σηματοδότη καί τους όγκους από μπετόν ολοένα καί πιο ακαλαίσθητους, ό κατακλυσμός της τηλεόρασης από εικόνες, όπου ωραίο θεωρείται ό,τι πιο άχρωμο καί απρόσωπο, ό,τι καταναλώνεται καί όχι ό,τι μιλά στην καρδιά μας, αλλά καί ή συνήθεια μας να θεωρούμε ωραίο το πρακτικό, το γρήγορο, το πρόχειρο, από φαγητό μέχρι αισθήματα, μαρτυρούν έναν κόσμο πού έχει θέσει την ομορφιά στο περιθώριο.
Το χειρότερο είναι ότι έχουμε προσανατολίσει το ενδιαφέρον μας για το περιβάλλον μόνο σε ό,τι άφορα την οικολογική του διάσταση. Καί ή ακαλαισθησία; Συνηθίζουμε να ζούμε σέ χώρους πού δεν έχουν προσωπικό στοιχείο, αλλά διακοσμούνται κατ' έπιταγήν της εποχής. Δεν μας ενοχλεί το να πετούμε τα αποτσίγαρα στους δρόμους, καί μάλιστα με το αυτοκίνητο εν κινήσει.
Δεν μας ενοχλεί να διαβάζουμε μυθιστορήματα πού προσβάλλουν καί τη νοημοσύνη μας, αλλά καί την αισθητική μας, μόνο καί μόνο επειδή κάποιοι κριτικοί ή το σύστημα των best sellers έχουν επιλέξει να μας τα επιβάλουν. Δεν μας ενοχλεί ή φωτορύπανση πού δεν μας αφήνει να δούμε τον ουρανό καί να ταξιδέψουμε στις γωνιές του σύμπαντος καί των άστρων.

Το κακό επεκτείνεται ακόμη καί στις θρησκευτικές συνήθειες. Ηχεία καί μικρόφωνα σε υψηλή ένταση, ηλεκτρικά φώτα πού δεν αφήνουν περιθώριο κατάνυξης, τυποποιημένες αγιογραφίες, συναισθηματικά κηρύγματα με πολλά γλωσσικά λάθη, κεριά με πολλή παραφίνη για λόγους οικονομίας, πρόσωπα γερασμένα από το συμβιβασμό, λίγη χαρά καί πολλά «πρέπει», άγνωστες μορφές στους ναούς μας, χωρίς ευκαιρία κοινωνίας. Γνώμονας ή ποσότητα καί όχι ή σχέση με Θεό καί ανθρώπους.
Καί όλα αυτά να πηγάζουν από την αμαύρωση της εικόνας του Θεού στην ύπαρξη του καθενός.
Διότι ή αμαρτία δεν είναι τίποτε άλλο παρά πνευματική ακαλαισθησία, πού καθιστά τον άνθρωπο δούλο των παθών του, τον βολεύει στη νοοτροπία του να ζεί με κέντρο καί γνώμονα μόνο τον εαυτό του καί τίς επιθυμίες του, του να κλείνει τ' αυτιά του στη φωνή της μετανοίας, αλλά καί να επιλέγει ό,τι πομπώδες καί εντυπωσιακό για να ξεχωρίσει, τόσο ό ϊδιος όσο καί τα έργα του.
Γι' αυτό καί οι Πατέρες μας μίλησαν, βίωσαν καί έγραψαν τη Φιλοκαλία, γιατί ήξεραν πώς όταν ό άνθρωπος αγωνιστεί εναντίον της αμαρτίας, θα αφήσει στην ύπαρξη του χώρο για το Θεό, πού είναι ό Ίδιος Αύτοκάλλος.

Χρειάζεται, λοιπόν, πνευματική παιδεία καί αγώνας για να αποκτήσουμε καλαισθησία. Να μάθουμε να εκτιμούμε κάθε τί το μικρό ή το μεγάλο πού είναι όμορφο. Να δοξάζουμε το Θεό καί να Τον ευχαριστούμε για το ότι μας έδωσε την ευκαιρία να ζούμε σ' έναν κόσμο πού φανερώνει τον Ίδιο στα απλά καί τα σύνθετα φαινόμενα του.
Να προσλάβουμε το χρόνο ως αφορμή να βρούμε τα εσώτερα νήματα πού κινούν τη ζωή, να χαρούμε με τη φωνή της συνείδησης μας πού μας υπενθυμίζει την παρουσία του Θεού, να αρνηθούμε την παράδοση στην αμαρτία καί να βρούμε στις ευλογημένες εκείνες συνήθειες πού λέγονται προσευχή, νηστεία, Θεία Λειτουργία, ελεημοσύνη, τη χαμένη αρχοντιά της φιλοκαλίας.
Να δούμε τον άλλον κατά πρόσωπον, γιατί εκεί αποτυπώνεται ή καρδιά του, καί όχι με τη συμφεροντολογική ή ηδονιστική οπτική, πού κρύβει την οποία ομορφιά του. Να συμφιλιωθούμε με την εργασία, τη σπουδή, τη μάθηση, για να αγαπήσουμε ό,τι όμορφο μας προσφέρουν.
Να μη δεχτούμε τη νίκη πού δεν έχει ομορφιά, αλλά να προτιμήσουμε τον αγώνα αφήνοντας στα χέρια του Θεοϋ το αποτέλεσμα.
Ή παιδεία αυτή συνήθως δεν διδάσκεται στο σχολείο. Θέλει υπακοή στα προστάγματα του Θεοϋ καί μάθηση των δικαιωμάτων Του. Θέλει μία ή πολλές στάσεις στον καθημερινό αγώνα για να ακούσουμε της φωνής Του. Θέλει να βλέπουμε σε κάθε τί το όποιο δημιουργούμε το σπέρμα των χαρισμάτων πού Αυτός μας έδωσε. Καί δεν θα μπορούμε τότε να είμαστε ακαλαίσθητοι καί μισόκαλοι, γιατί κάθε δραστηριότητα μας θα ξεκινά με το σημείο του Σταυροϋ, θα πηγάζει από την ευλογία της πίστης, θα μαρτυρεί την αντίσταση σε ό,τι πρόχειρο καί παροδικό.
Ή ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο. «Ό ωραίος κάλλει παρά πάντας βροτούς» μας δίδαξε ότι όταν χαιρόμαστε τη ζωή μας γιατί είναι δικό Του δώρο, όταν ζητούμε τη βασιλεία καί τη δικαιοσύνη μέσα από τη σχέση μας μαζί Του, όταν βιώνουμε την πρόνοια του Θεού στα κρίνα καί τα άνθη του αγρού, στον κόκκο του σιναπιού, αλλά καί στη ζωή των πετεινών του ουρανού, αποκτούμε την ομορφιά της δοξολογίας καί της ελπίδας. Νικούμε το «μισόκαλο» διάβολο καί δεν ανεχόμαστε καμία κίνηση πού καταστρέφει τη φιλοκαλία.
Οϋτε εντός μας ούτε εκτός μας, Καί τότε μπορούμε να εκτιμήσουμε την αγάπη, αλλά καί να βρούμε νόημα στη ζωή μας.

πρωτοπρεσβύτερου ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ ΜΟΥΡΤΖΑΝΟΥ