Είκοσι πέντε χρόνια πριν εκοιμήθη ο αγιορείτης Γέροντας Παΐσιος. Το όνομά του, όμως, όχι μόνο δεν ξεχάστηκε, αλλά και συνεχίζει να φωτίζει τον δρόμο προς την πίστη πολλών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
Ο ανταποκριτής της ιστοσελίδας gr.pravoslavie.ru παρακάλεσε τους ιερείς π. Βαδίμ Λεόνοβ και π. Δημήτριο Φετίσοβ, καθώς και τον επίκουρο καθηγητή του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας, κ. Αθανάσιο Ζωιτάκη, να αναφερθούν στη σημασία του αγιορείτη Γέροντα και των διδαχών του, που έχουν μείνει ως παρακαταθήκη για την παγκόσμια Ορθοδοξία.
«Ο άγιος Παίσιος είναι ένας ξεχωριστός άγιος»
Ιερέας Δημήτριος Φετίσοφ, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Κρατικού Πανεπιστημίου Ριαζάν «Σεργκέι Γιεσένιν»:
- Σε όλους τους ανθρώπους που έρχονται στην εκκλησία και κάνουν διάφορες ερωτήσεις για την πνευματική ζωή, προτείνω σχεδόν πάντα να διαβάσουν τις ομιλίες του Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Μερικές φορές αποτολμώ να δώσω σε μερικούς μετανοούντες ένα επιτίμιο: να διαβάσουν αυτόν ή εκείνο τον τόμο με τις σκέψεις του μεγάλου Αββά. Και δεν θυμάμαι ούτε μία περίπτωση, που ο λόγος του, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, να μην είχε θετικό αντίκτυπο στην ψυχή ενός σύγχρονου ανθρώπου, έστω και αν αυτός είχε αποκοπεί και είχε φύγει μακριά από την Εκκλησία...
Κατά τη γνώμη μου, αυτό το μεγάλο όφελος από την ανάγνωση των διδαχών του Γέροντος οφείλεται σε διάφορους λόγους.
Πρώτον, ο Γέροντας Παΐσιος είναι ένας ξεχωριστός Άγιος, τον οποίο μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως «κοινωνικό» Άγιο, γιατί βρίσκεται πολύ κοντά στον απλό λαό. Υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα στην ιστορία της πατερικής γραπτής παραδόσεως: σχεδόν όλα τα κείμενα ασκητικού περιεχομένου δημιουργήθηκαν από μοναχούς και, το συνηθέστερο, προορίζονταν για μοναχούς, παρά το γεγονός ότι οι υποχρεώσεις και για τους μοναχούς και για τους λαϊκούς είναι, γενικά, κοινές. Παραδείγματος χάριν, ο Απόστολος Παύλος λέει: «Αδιαλείπτως προσεύχεσθε...» (1Θεσ. 5, 17). Αυτή η έκκληση απευθύνεται σε όλους τους χριστιανούς, όχι μόνο στους μοναχούς, αλλά πρέπει να έχουμε υπόψη ότι στον μαθητή της πρώτης τάξης δεν μπορούμε να δώσουμε αμέσως προβλήματα
ανώτερων μαθηματικών, πρώτα πρέπει να του εξηγήσουμε τους στοιχειώδεις κανόνες πρόσθεσης και αφαίρεσης.
Το πρόβλημα αυτό επιλύουν οι Άγιοι Γέροντες της Όπτινα με τον δικό τους τρόπο — και τι δεν περιέχουν οι απαντήσεις του Αγίου Αμβρόσιου της Όπτινα ή το χάρισμα επικοινωνίας του Αγίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, ο οποίος λάμβανε 20 έως 40 επιστολές την ημέρα!
Αλλά η απλότητα και η ευκολία κατανόησης των διδασκαλιών του Γέροντος Παϊσίου, καθώς και το εύρος των θεμάτων, με τα οποία καταπιάνεται (που είναι πολύ επίκαιρα και απασχολούν τον σύγχρονο λαϊκό) ίσως λύνουν αυτό το πρόβλημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και τον αναδείχνουν ως τον πιο «κοινωνικό» Άγιο.
Δεύτερον, είναι πολύ αποτελεσματική η «διακριτική» καλοσύνη και η εξαιρετική απλότητα του Αγιορείτου Γέροντος. Κάθε Άγιος έχει τον δικό του χαρακτήρα, ο οποίος είναι αποδεκτός από τον Θεό. Μερικοί από τους Αγίους Πατέρες είναι αυστηροί και σε ορισμένες περιπτώσεις οι θέσεις τους χαρακτηρίζονται από έντονο ορθολογισμό — και αυτή η αυστηρή στάση είναι έκφραση απέραντης αγάπης που βρίσκει τον «παραλήπτη» της (π.χ., παρατήρησα πολλές φορές ότι ο Άγιος Ιγνάτιος (Brianchaninov) είναι ιδιαίτερα αποδεκτός από ανθρώπους που αγαπούν και ασχολούνται με τεχνικά θέματα). Κάποιοι άλλοι από τους συγγραφείς-ασκητές έχουν έντονα ποιητικό λόγο και προκαλούν ειλικρινή ενθουσιασμό στους φιλολόγους και σε όσους ασχολούνται με θέματα της γλώσσας (π.χ., ο Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος).
Ο Γέροντας Παΐσιος είναι «καθολικός» και ταιριάζει απόλυτα σε όλους
Ο καλόκαρδος λόγος με το ευγενές χιούμορ του είναι ένα μοντέλο σύγχρονου κηρύγματος. Ο Γέροντας είναι όχι μόνο προσιτός και εξαιρετικά κατανοητός, αλλά (δεν φοβάμαι ότι θα παρεξηγηθώ σε αυτό το σημείο) είναι ασυνήθιστα τρυφερός και φιλόστοργος με τους ακροατές του. Φαίνεται καθαρά ότι εκ των προτέρων, συμπεριφέρεται στους συζητητές του που βρίσκονται μακριά από την τελειότητα, δηλαδή σ’εμάς, σαν να είμαστε πολύ καλοί άνθρωποι που όμως χαθήκαμε στον δρόμο όπως τα μικρά παιδιά και τώρα, έχοντας μάθει το σωστό μονοπάτι, σίγουρα θα το ακολουθήσουμε. Αυτό, άθελά μας, μας κάνει να ταπεινωθούμε και να ακούσουμε τα λόγια αυτού του μεγάλου συγχρόνου μας αγίου και να τον μιμηθούμε, όπως και αυτός μιμήθηκε τον Χριστό.
Ο ανταποκριτής της ιστοσελίδας gr.pravoslavie.ru παρακάλεσε τους ιερείς π. Βαδίμ Λεόνοβ και π. Δημήτριο Φετίσοβ, καθώς και τον επίκουρο καθηγητή του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας, κ. Αθανάσιο Ζωιτάκη, να αναφερθούν στη σημασία του αγιορείτη Γέροντα και των διδαχών του, που έχουν μείνει ως παρακαταθήκη για την παγκόσμια Ορθοδοξία.
«Ο άγιος Παίσιος είναι ένας ξεχωριστός άγιος»
Ιερέας Δημήτριος Φετίσοφ, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Κρατικού Πανεπιστημίου Ριαζάν «Σεργκέι Γιεσένιν»:
- Σε όλους τους ανθρώπους που έρχονται στην εκκλησία και κάνουν διάφορες ερωτήσεις για την πνευματική ζωή, προτείνω σχεδόν πάντα να διαβάσουν τις ομιλίες του Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Μερικές φορές αποτολμώ να δώσω σε μερικούς μετανοούντες ένα επιτίμιο: να διαβάσουν αυτόν ή εκείνο τον τόμο με τις σκέψεις του μεγάλου Αββά. Και δεν θυμάμαι ούτε μία περίπτωση, που ο λόγος του, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, να μην είχε θετικό αντίκτυπο στην ψυχή ενός σύγχρονου ανθρώπου, έστω και αν αυτός είχε αποκοπεί και είχε φύγει μακριά από την Εκκλησία...
Κατά τη γνώμη μου, αυτό το μεγάλο όφελος από την ανάγνωση των διδαχών του Γέροντος οφείλεται σε διάφορους λόγους.
Πρώτον, ο Γέροντας Παΐσιος είναι ένας ξεχωριστός Άγιος, τον οποίο μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως «κοινωνικό» Άγιο, γιατί βρίσκεται πολύ κοντά στον απλό λαό. Υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα στην ιστορία της πατερικής γραπτής παραδόσεως: σχεδόν όλα τα κείμενα ασκητικού περιεχομένου δημιουργήθηκαν από μοναχούς και, το συνηθέστερο, προορίζονταν για μοναχούς, παρά το γεγονός ότι οι υποχρεώσεις και για τους μοναχούς και για τους λαϊκούς είναι, γενικά, κοινές. Παραδείγματος χάριν, ο Απόστολος Παύλος λέει: «Αδιαλείπτως προσεύχεσθε...» (1Θεσ. 5, 17). Αυτή η έκκληση απευθύνεται σε όλους τους χριστιανούς, όχι μόνο στους μοναχούς, αλλά πρέπει να έχουμε υπόψη ότι στον μαθητή της πρώτης τάξης δεν μπορούμε να δώσουμε αμέσως προβλήματα
ανώτερων μαθηματικών, πρώτα πρέπει να του εξηγήσουμε τους στοιχειώδεις κανόνες πρόσθεσης και αφαίρεσης.
Το πρόβλημα αυτό επιλύουν οι Άγιοι Γέροντες της Όπτινα με τον δικό τους τρόπο — και τι δεν περιέχουν οι απαντήσεις του Αγίου Αμβρόσιου της Όπτινα ή το χάρισμα επικοινωνίας του Αγίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, ο οποίος λάμβανε 20 έως 40 επιστολές την ημέρα!
Αλλά η απλότητα και η ευκολία κατανόησης των διδασκαλιών του Γέροντος Παϊσίου, καθώς και το εύρος των θεμάτων, με τα οποία καταπιάνεται (που είναι πολύ επίκαιρα και απασχολούν τον σύγχρονο λαϊκό) ίσως λύνουν αυτό το πρόβλημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και τον αναδείχνουν ως τον πιο «κοινωνικό» Άγιο.
Δεύτερον, είναι πολύ αποτελεσματική η «διακριτική» καλοσύνη και η εξαιρετική απλότητα του Αγιορείτου Γέροντος. Κάθε Άγιος έχει τον δικό του χαρακτήρα, ο οποίος είναι αποδεκτός από τον Θεό. Μερικοί από τους Αγίους Πατέρες είναι αυστηροί και σε ορισμένες περιπτώσεις οι θέσεις τους χαρακτηρίζονται από έντονο ορθολογισμό — και αυτή η αυστηρή στάση είναι έκφραση απέραντης αγάπης που βρίσκει τον «παραλήπτη» της (π.χ., παρατήρησα πολλές φορές ότι ο Άγιος Ιγνάτιος (Brianchaninov) είναι ιδιαίτερα αποδεκτός από ανθρώπους που αγαπούν και ασχολούνται με τεχνικά θέματα). Κάποιοι άλλοι από τους συγγραφείς-ασκητές έχουν έντονα ποιητικό λόγο και προκαλούν ειλικρινή ενθουσιασμό στους φιλολόγους και σε όσους ασχολούνται με θέματα της γλώσσας (π.χ., ο Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος).
Ο Γέροντας Παΐσιος είναι «καθολικός» και ταιριάζει απόλυτα σε όλους
Ο καλόκαρδος λόγος με το ευγενές χιούμορ του είναι ένα μοντέλο σύγχρονου κηρύγματος. Ο Γέροντας είναι όχι μόνο προσιτός και εξαιρετικά κατανοητός, αλλά (δεν φοβάμαι ότι θα παρεξηγηθώ σε αυτό το σημείο) είναι ασυνήθιστα τρυφερός και φιλόστοργος με τους ακροατές του. Φαίνεται καθαρά ότι εκ των προτέρων, συμπεριφέρεται στους συζητητές του που βρίσκονται μακριά από την τελειότητα, δηλαδή σ’εμάς, σαν να είμαστε πολύ καλοί άνθρωποι που όμως χαθήκαμε στον δρόμο όπως τα μικρά παιδιά και τώρα, έχοντας μάθει το σωστό μονοπάτι, σίγουρα θα το ακολουθήσουμε. Αυτό, άθελά μας, μας κάνει να ταπεινωθούμε και να ακούσουμε τα λόγια αυτού του μεγάλου συγχρόνου μας αγίου και να τον μιμηθούμε, όπως και αυτός μιμήθηκε τον Χριστό.
Μετάφραση gr.pravoslavie.ru
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου