Η προσευχή του Οσίου Εφραίμ-1)ΠΝΕΥΜΑ ΑΡΓΙΑΣ
Ό Μέγας Βασίλειος χαρακτηριστικά την παρουσιάζει ως αίτια κάθε κακουργίας καί ό Ιερός Χρυσόστομος ως πηγή πάσης αμαρτίας.
Επόμενοι του σοφού εκείνου Σόλωνος του Αθηναίου, στον όποιο ανήκει ή γνωστή ρήση αργία μήτηρ πάσης κακίας καί τής Σοφίας του Σειράχ οπού πολλή κακία έδίδαξε ή αργία.
Ό αργός συχνά ταυτίζεται με τον οκνηρό, τον φυγόπονο, τον ανέμελο, τον ρέμπελο, αυτόν πού ζεί παρασιτικά καί εις βάρος των άλλων. Αργός ακόμη εΐναι όχι μόνο ό άεργος άλλα καί ό εργαζόμενος άχαρα, ανόρεχτα, άπρόσεχτα, βιαστικά καί συγχυσμένα.
Αργός κυρίως είναι, κατά τη νηπτική γραμματεία, ό άκηδιαστής, ό μελετών καί μη μελετών, ό προσευχόμένος καί μη προσευχόμενος, ό έκκλησιαζόμένος καί μη έκκλησιαζόμενος. Βλέπετε πόσο ταλαίπωρος είναι ό άνθρωπος του πάθους αύτού; Πόσο όξιολύπητος καί πόσο αγώνα προσωπικό καί υπεύθυνο καί σοβαρό χρειάζεται; Πόση βοήθεια, συνδρομή, προσευχή καί έλεος θέλει; "Εχει ανάγκη φίλων, συγγενών, πνευματικών, αγίων καί αγγέλων για ν' απαλλαγεί του φοβερού πάθους, πού τον δένει με τον εαυτό του, το σαρκίο του, τίς ιδέες του καί τη νομιζόμενη ανάπαυση του.
"Ας δούμε όμως πιο καλά τον άνθρωπο του πάθους αυτού, που εντός του φωλιάζουν κι επωάζονται κι άλλα πάθη. Ό άνθρωπος πού επί καιρό αφήνει τ' άκρα του ακίνητα θα πάθει άγκίλωση. Ή συνείδηση αν περιφρονηθεί σιγάζει καί σβύνει. Ή ψυχή αν παύσει να προσεύχεται θα μείνει αγρός ακαλλιέργητος καί θα χρειασθεί πολύς κόπος για να βρει την ικμάδα της Ή αργία είναι το εύφορο έδαφος για ν' αναπτυχθούν τ' αγκάθια των ρυπαρών λογισμών, των αισχρών φαντασιών, των άτοπων πράξεων καί των πονηρών ενθυμήσεων.Στήν κατάσταση αυτή ό άνθρωπος χάνει τη σοβαρότητα του, την αξιοπρέπεια του καί την ευγένεια του. Πλήττει, νευριάζει, άγχεται, μελαγχολεί ή οδηγείται στη διασκέδαση, την περιπλάνηση, την πολυλογία, την ευτραπελία καί την ειρωνεία.
Ή εργασία βοηθά καί στηρίζει στην απαλλαγή του νοσήματος της αργίας.Θέλει όμως κι εκείνη τρόπο καί μέτρο για να μη μας οδηγήσει σε άλλα αδιέξοδα καί κυρίως στην πλεονεξία.Ακόμη καί στην έρημο οί ασκητές δεν έπαυαν να καλλιεργούν τη γη, να έργοχειρούν καί να τρώγουν τον άρτο τους με τον ίδρωτα τους, για να μη γίνονται βάρος στους άλλους καί να μη ή αργία δουλώσει τίς δυνάμεις της -ψυχής. Ό πνευματικός άνθρωπος, γράφει ό αρχιεπίσκοπος Χερσώνος Ίννοκέντιος, αναφωνεί: Μη δώσεις, Κύριε, οί ήμερες της ζωής μου, οί τόσο λίγες καί σύντομες, να κυλήσουν στη ματαιότητα του κοσμικού φρονήματος καί στην απραξία. Μη με αφήσεις να δάψω τα τάλαντα, που μου ένεπιστεύθης, στη γη της λήθης καί της οκνηρίας...
Τον άνθρωπο του Θεού χαρακτηρίζει ή γενναιότητα, ή ειρήνη καί ή χαρά. Τον αποθαρρυμένο, λυπημένο καί κουρασμένο αργό τον έχει καταλάβει πνεύμα αντίθετο του Ευαγγελίου του Χριστού. Μια παρατεινόμενη σκοτεινή συννεφιά έχει σκεπάσει την καρδιά του άνθρωπου. Ή κατάσταση όμως αυτή συνήθως είναι ηθελημένη. Είναι μία παράδοση άνευ όρων στην οποία κατάσταση μου, δίχως καμμία διάθεση καί προσπάθεια για μια αλλαγή. Καί όσο ή κατάσταση αυτή χρονίζει τόσο σοβαρότερη γίνεται ή ασθένεια. Μπορεί έτσι ή ψυχή εύκολα να οδηγηθεί σε μαρασμό καί απελπισία.
Δεν είναι μικρός δυστυχώς ό αριθμός των ψυχών πού από διαφορετικές αφετηρίες, αφορμές κι αιτίες έπαυσαν εσωτερικά ν' αντιστέκονται, το ανικανοποίητο τους κυρίευσε καταδικαστικά καί ή ερήμωση, ή πλήξη, ή ανία καί ή θλίψη έγιναν οί φίλες της καρδιάς τους.
Το πνεύμα της απελπισίας, πού γεννιέται από το πνεύμα της οκνηρίας, εμποδίζει ν' αρχίσουμε μια πνευματική πορεία. Νομίζουμε πώς ό όσιος Έφραίμ κυρίως την επιβλαβή αργία της μη εκτελέσεως των εντολών του Θεοΰ εννοεί. Ό άνθρωποςέχει κληθεί να γίνει άγιος.Τ' ότι δεν φθάνουν όλοι στην αγιότητα οφείλεται στην άργία, πού είναι, κατά ένα Αγιορείτη Γέροντα, εύθέως άντίθετη με την ανάπτυξη του πνευματικόύ άνθρώπου, ή οποία είναι ή άρνηοη της προσωπικής του εξελίξεως, το μαράζωμα στη στασιμότητα (Ιερομ. Πετρώνιος Προδρομίτης).
Τελικώς παρατηρείται ό κόσμος να κυλά σε δύο αντίθετα ρεύματα, σε δύο παράλληλους πεζόδρομους. Στό ένα ρεύμα σεριανίζουν οι αργοί, κουτσομπολεύοντάς, περιπαίζοντας, αμεριμνώντας, με συνηθισμένο επίλογο της πορείας τους παράπονα πολλά για το πόσο άσχημα αισθάνονται και πόσο κουρασμένοι είναι. Στό άλλο ρεύμα κυλούν με γοργώτερο ρυθμό, παρότι φορτωμένοι τόσα βάρη, υποθέσεις, ασχολίες κι εργασίες,αυτοί πού καθημερινά συνθλίβονται από τους κόπους, συντομεύοντας έτσι τον χρόνο της ζωής τους της 'ίδιας, για την οποία, όπως λένε, παλεύουν. Τελικώς ως οί αργοί και οί πολυάσχολοι και πολυμέριμνοι εΐναι δουλωμένοι φοβερά, και αυτό είναι και το κοινό τους σημείο.
Ό άγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης στο πολύτιμο έργο του, τα «Πνευματικά Γυμνάσματα», γίνεται αναλυτικός και πολύ παραστατικός. Αναφέρει πώς ό δαίμονας άνοιξε σε αυτόν τον κόσμο ένα σχολείο πονηριών, βλέποντας πώς αυτός δεν προλαβαίνει να δίνει μαθήματα κακουργίας, κι έβαλε στη θέση του την αργία διδάσκαλο, οπού και οί χειρότεροι γίνονται οί καλύτεροι μαθητές της. Οί μαθητές προκύπτουν με το να γίνονται εχθροί των κόπων καί φίλοι των ηδονών. Δεν υστερούν όμως καί οί μαθητές του 'ίδιου σχολείου, πού διδάσκονται την υποδούλωση στίς περιττές υποθέσεις καί μέριμνες.
Μη νομίζει κανείς πώς όλα αυτά συμβαίνουν μόνο στους εκτός Εκκλησίας. Το πνεύμα της αργίας καί οκνηρίας όταν καταλάβει την ψυχή του πιστού προφασίζεται ασθένειες για να μη νηστεύει, να μην εκκλησιάζεται, να μην προσεύχεται καί γενικώς να έγκρατεύεται. Οι πολυάσχολοι πάλι τις ίδιες περί-που δικαιολογίες βρίσκουν καί παγιδευμένοι σε μάταια έργα δεν βρίσκουν καιρό για να έκκλησιασθοϋν καί να μελετήσουν κάτι προς ψυχική ωφέλεια. "Αν τους μείνει λίγος χρόνος τον δίνουν στην ανάπαυση. Αν καταφέρουν κάποτε να ξεγλυστρήσουν άπ' όλα αυτά πού τους απασχολούν καί βρεθούν στην εκκλησία, στη μελέτη ή την προσευχή, ό νους τους τρέχει άλλου.
"Ας δούμε όμως πιο καλά τον άνθρωπο του πάθους αυτού, που εντός του φωλιάζουν κι επωάζονται κι άλλα πάθη. Ό άνθρωπος πού επί καιρό αφήνει τ' άκρα του ακίνητα θα πάθει άγκίλωση. Ή συνείδηση αν περιφρονηθεί σιγάζει καί σβύνει. Ή ψυχή αν παύσει να προσεύχεται θα μείνει αγρός ακαλλιέργητος καί θα χρειασθεί πολύς κόπος για να βρει την ικμάδα της Ή αργία είναι το εύφορο έδαφος για ν' αναπτυχθούν τ' αγκάθια των ρυπαρών λογισμών, των αισχρών φαντασιών, των άτοπων πράξεων καί των πονηρών ενθυμήσεων.Στήν κατάσταση αυτή ό άνθρωπος χάνει τη σοβαρότητα του, την αξιοπρέπεια του καί την ευγένεια του. Πλήττει, νευριάζει, άγχεται, μελαγχολεί ή οδηγείται στη διασκέδαση, την περιπλάνηση, την πολυλογία, την ευτραπελία καί την ειρωνεία.
Ή εργασία βοηθά καί στηρίζει στην απαλλαγή του νοσήματος της αργίας.Θέλει όμως κι εκείνη τρόπο καί μέτρο για να μη μας οδηγήσει σε άλλα αδιέξοδα καί κυρίως στην πλεονεξία.Ακόμη καί στην έρημο οί ασκητές δεν έπαυαν να καλλιεργούν τη γη, να έργοχειρούν καί να τρώγουν τον άρτο τους με τον ίδρωτα τους, για να μη γίνονται βάρος στους άλλους καί να μη ή αργία δουλώσει τίς δυνάμεις της -ψυχής. Ό πνευματικός άνθρωπος, γράφει ό αρχιεπίσκοπος Χερσώνος Ίννοκέντιος, αναφωνεί: Μη δώσεις, Κύριε, οί ήμερες της ζωής μου, οί τόσο λίγες καί σύντομες, να κυλήσουν στη ματαιότητα του κοσμικού φρονήματος καί στην απραξία. Μη με αφήσεις να δάψω τα τάλαντα, που μου ένεπιστεύθης, στη γη της λήθης καί της οκνηρίας...
Τον άνθρωπο του Θεού χαρακτηρίζει ή γενναιότητα, ή ειρήνη καί ή χαρά. Τον αποθαρρυμένο, λυπημένο καί κουρασμένο αργό τον έχει καταλάβει πνεύμα αντίθετο του Ευαγγελίου του Χριστού. Μια παρατεινόμενη σκοτεινή συννεφιά έχει σκεπάσει την καρδιά του άνθρωπου. Ή κατάσταση όμως αυτή συνήθως είναι ηθελημένη. Είναι μία παράδοση άνευ όρων στην οποία κατάσταση μου, δίχως καμμία διάθεση καί προσπάθεια για μια αλλαγή. Καί όσο ή κατάσταση αυτή χρονίζει τόσο σοβαρότερη γίνεται ή ασθένεια. Μπορεί έτσι ή ψυχή εύκολα να οδηγηθεί σε μαρασμό καί απελπισία.
Δεν είναι μικρός δυστυχώς ό αριθμός των ψυχών πού από διαφορετικές αφετηρίες, αφορμές κι αιτίες έπαυσαν εσωτερικά ν' αντιστέκονται, το ανικανοποίητο τους κυρίευσε καταδικαστικά καί ή ερήμωση, ή πλήξη, ή ανία καί ή θλίψη έγιναν οί φίλες της καρδιάς τους.
Το πνεύμα της απελπισίας, πού γεννιέται από το πνεύμα της οκνηρίας, εμποδίζει ν' αρχίσουμε μια πνευματική πορεία. Νομίζουμε πώς ό όσιος Έφραίμ κυρίως την επιβλαβή αργία της μη εκτελέσεως των εντολών του Θεοΰ εννοεί. Ό άνθρωποςέχει κληθεί να γίνει άγιος.Τ' ότι δεν φθάνουν όλοι στην αγιότητα οφείλεται στην άργία, πού είναι, κατά ένα Αγιορείτη Γέροντα, εύθέως άντίθετη με την ανάπτυξη του πνευματικόύ άνθρώπου, ή οποία είναι ή άρνηοη της προσωπικής του εξελίξεως, το μαράζωμα στη στασιμότητα (Ιερομ. Πετρώνιος Προδρομίτης).
Τελικώς παρατηρείται ό κόσμος να κυλά σε δύο αντίθετα ρεύματα, σε δύο παράλληλους πεζόδρομους. Στό ένα ρεύμα σεριανίζουν οι αργοί, κουτσομπολεύοντάς, περιπαίζοντας, αμεριμνώντας, με συνηθισμένο επίλογο της πορείας τους παράπονα πολλά για το πόσο άσχημα αισθάνονται και πόσο κουρασμένοι είναι. Στό άλλο ρεύμα κυλούν με γοργώτερο ρυθμό, παρότι φορτωμένοι τόσα βάρη, υποθέσεις, ασχολίες κι εργασίες,αυτοί πού καθημερινά συνθλίβονται από τους κόπους, συντομεύοντας έτσι τον χρόνο της ζωής τους της 'ίδιας, για την οποία, όπως λένε, παλεύουν. Τελικώς ως οί αργοί και οί πολυάσχολοι και πολυμέριμνοι εΐναι δουλωμένοι φοβερά, και αυτό είναι και το κοινό τους σημείο.
Ό άγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης στο πολύτιμο έργο του, τα «Πνευματικά Γυμνάσματα», γίνεται αναλυτικός και πολύ παραστατικός. Αναφέρει πώς ό δαίμονας άνοιξε σε αυτόν τον κόσμο ένα σχολείο πονηριών, βλέποντας πώς αυτός δεν προλαβαίνει να δίνει μαθήματα κακουργίας, κι έβαλε στη θέση του την αργία διδάσκαλο, οπού και οί χειρότεροι γίνονται οί καλύτεροι μαθητές της. Οί μαθητές προκύπτουν με το να γίνονται εχθροί των κόπων καί φίλοι των ηδονών. Δεν υστερούν όμως καί οί μαθητές του 'ίδιου σχολείου, πού διδάσκονται την υποδούλωση στίς περιττές υποθέσεις καί μέριμνες.
Μη νομίζει κανείς πώς όλα αυτά συμβαίνουν μόνο στους εκτός Εκκλησίας. Το πνεύμα της αργίας καί οκνηρίας όταν καταλάβει την ψυχή του πιστού προφασίζεται ασθένειες για να μη νηστεύει, να μην εκκλησιάζεται, να μην προσεύχεται καί γενικώς να έγκρατεύεται. Οι πολυάσχολοι πάλι τις ίδιες περί-που δικαιολογίες βρίσκουν καί παγιδευμένοι σε μάταια έργα δεν βρίσκουν καιρό για να έκκλησιασθοϋν καί να μελετήσουν κάτι προς ψυχική ωφέλεια. "Αν τους μείνει λίγος χρόνος τον δίνουν στην ανάπαυση. Αν καταφέρουν κάποτε να ξεγλυστρήσουν άπ' όλα αυτά πού τους απασχολούν καί βρεθούν στην εκκλησία, στη μελέτη ή την προσευχή, ό νους τους τρέχει άλλου.
Τό φως του Ευαγγελίου είναι το μόνο που μπορεί να φωτίσει όλες τις γωνιές της καρδιάς καί του νου, να διαλευκάνει τα στίγματα,να ξεκαθαρίσει τα όρια των παθών καί των δυνατοτήτων,ν' απαντήσει στα ερωτήματα, ποιο είναι το μέτρο, να οδηγήσει τα βήματα σε τρίβους σωτηρίας. Το θείο φως θα παραμυθήσει καί ζωογονήσει. Ή θεία χάρη θ' ανεβάσει τον πεπτωκότα από τίς φυλακές του άδη στις πύλες τ' ουρανού. Πρέπει όμως να το ζητήσουμε με λόγο καί έργο καί θερμή ικεσία. Σάν τον Αγιορείτη ασκητή,τον μέγα άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, εκ βαθέων νά κραυγάζουμε: φώτισόν μου το σκότος!...
Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου
''Η ειρήνη των αρετών και η ταραχή των παθών''εκδ.Τήνος
1 σχόλιο:
Υπέροχο.
Δημοσίευση σχολίου