Η Αγία Μαρία(Η Δέηση) -7ος αιώνας

Τίτλος: (Η Δέηση) Η Αγία Μαρία

Χρονολογία: 7ος αιώνας

Υλικό: Νωπογραφία

Δημιουργός: Άγνωστος

Προέλευση: Νάξος, Μονή Παναγίας Δροσιανής

Πηγή: Αχειμάστου-Ποταμιάνου, Μ., Βυζαντινές Τοιχογραφίες, Ελληνική Τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1995.

Περιγραφή:

 Στη βόρεια κόγχη, κάτω από τη Θεοτόκο παριστάνεται η Δέηση, μία από τις πρώτες γνωστές και μάλιστα σε πλήρη ανάπτυξη, σύνθετη στη μορφή και το νόημα, όπου στο Τρίμορφο του Χριστού, της Παναγίας και του Προδρόμου
συνάπτονται δύο ακόμη πρόσωπα. Αριστερά της Παναγίας υπάρχει αφιερωτική επιγραφή. Ο Χριστός, σε εικονογραφικό τύπο της εποχής, με κοντή κόμη και βραχύ γένι, εικονίζεται σε ιδιαίτερο διάχωρο που εξαίρει τη θεϊκή παρουσία, με το αποκαλυπτικό Ο ΩΝ στον ένσταυρο φωτοστέφανο με παλαιά γράμματα. Πατώντας σε υποπόδιο, με ηγεμονική στάση του Παντοκράτορα, ευλογεί και κρατεί το κλειστό ειλητό του Λόγου.

Στον Κύριο δέονται με απλωμένα χέρια, λεπτοφυείς και με χάρη στη στάση μορφές, αριστερά πατώντας σε υποπόδιο « Ή Άγία Μαρία», όπως αποκαλείται η Θεοτόκος σε προεικονομαχικές παραστάσεις, και δεξιά αινιγματική γυναικεία μορφή, φωτοστεφανωμένη όπως όλοι, με πολυτελή βασιλική ενδυμασία και στέμμα.

Δεξιότερα δέεται ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, απέναντι αριστερά με βασιλική περιβολή «+ Ό 'Άγιος Σολομών» παριστάνεται κοντά στην Παναγία, σε επίσημη κατά μέτωπο στάση, κρατώντας στο στήθος σταυρό με μικρό στεφάνι στο κέντρο, που αναπέμπει στην ιδέα του Πάθους. Κατά πρόσφατη άποψη, η εστεμμένη γυναικεία μορφή προσωποποιεί τη «Νύμφη Χριστού» Εκκλησία, σύμφωνα με λείψανα επιγραφής, που ως ίδρυμα της Θείας Σοφίας, όπως υπονοεί η παρουσία του Σολομώντα, και με αποκαλυπτική μορφή βασίλισσας δέεται πλάι στο δεσπότη Χριστό με την Παναγία και τον Πρόδρομο για τη σωτηρία του κόσμου. Η πλούσια σε νοήματα Δέηση συνέχεται με την παράσταση της μεγαλόπρεπης Θεοτόκου με τον Χριστό-Εμμανουήλ, επάνω, σε σύνολο με πολυδιάστατο αποκαλυπτικό και σωτηριολογικό περιεχόμενο.

Δρανδάκης 1988, σ. 75 κ.ε. Πάλλας 1989-90, σ. 129 κ.ε.

πηγή