"Αχ, αυτοί οι Τρεις Ιεράρχες! "

Γιώργος Ηλ. Τσιτσιμπής

 Αυτοί οι τρεις άγιοι, φαίνεται πως βάλθηκαν να μας ταλαιπωρήσουν τα τελευταία χρόνια. Τους ονομάζουμε «προστάτες των γραμμάτων», αλλά δεν τους έχουμε και πολλή υπόληψη.
 Δύσκολα βρίσκεις αναφορές ή πολύ περισσότερο κείμενά τους στα σχολικά εγχειρίδια. Τι και αν ως πανεπιστήμονες γράψανε και κάνανε (κυρίως) πολλά, εμείς, επί της ουσίας, μάλλον τους αγνοούμε. Ευτυχώς, μέσα στις τόσες αστοχίες μας, προκαλούμε και λίγο ντόρο γύρω από το όνομά τους και τη Χάρη τους και ίσως κάποιοι αυτοβούλως θελήσουν να μάθουν περισσότερα γι’ αυτούς.

Όπως λέει συνοπτικά σ’ ένα άρθρο του ο Λίνος Υφαντής, αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Αιτωλοακαρνανίας, «… Δεν έμαθα ποτέ ότι ο ένας εκ των τριών Ιεράρχης, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος τα έβαλε με τα “λαμόγια” της εποχής του, τους “βαλαντιοσκόπους” κληρικούς που πλούτιζαν, τους “κόλακες” και τα “παράσιτα”. Δεν έμαθα ποτέ ότι ο άλλος εκ των τριών Ιεράρχης, ο Βασίλειος ο Μέγας προσπαθούσε να λύσει προβλήματα εργαζομένων στα ορυχεία του Ταύρου της Μικράς Ασίας, ορφανών, αδικημένων, ασθενών και απόρων και καθιέρωσε τη διανομή αγαθών – τρόφιμα, ρούχα, χρήματα- και κάθε είδους βοήθειας σε φτωχές οικογένειες, άπορους κ.λπ. Ούτε είδα ποτέ το μεγάλο πτωχοκομείο, τη “Βασιλειάδα” και να τη συγκρίνω με άλλες παρόμοιες δράσεις της εποχής για να καταλάβω την αξία της. Δεν ήρθα σε επαφή ποτέ με τα κείμενα και τα ποιήματα του άλλου εκ των τριών Ιεραρχών, του Γρηγορίου Νανζιαζηνού. Ήθελα να αποκτήσω άποψη, να τα σχολιάσω όπως κάνω με τα άλλα της αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας…». Αυτή είναι η αλήθεια για το τι διδασκόμαστε στα σχολεία μας σήμερα.

  Όσο για τους ηγήτορές μας, περιττεύει κάθε λόγος. Όπου και αν κοιτάξεις, «αριστερά και δεξιά», σε κοσμικούς και εκκλησιαστικούς κύκλους, φαίνονται
όλοι ευθυγραμμισμένοι σε ένα κοινό σκοπό. Στρατευμένοι διεκπεραιωτές, εκατέρωθεν, προσπαθούν να αποδομήσουν τελείως ό,τι ως τώρα ήταν αυτονόητο.

 Μια μέρα γιορτής για την εκπαίδευση την καθιστούν, δυστυχώς, άκυρη, χωρίς να συναισθάνονται τη σημασία των πράξεών τους. Οι μεν, πέρσι, την κάνανε για πρώτη φορά αργία, άρα κλειστά τα πάντα και απόλυτη σιωπή για ένα τέτοιο γεγονός, οι δε, φέτος, μετά από παλινδρομήσεις με αλληλοεπικαλυπτόμενες εγκυκλίους, την στιγμή μάλιστα που αποτελούν απλά δηλώσεις προθέσεων, αφού για να ισχύσει το οτιδήποτε χρειάζεται νομοθέτημα (ξαναέκαναν το ίδιο λάθος με τους σημαιοφόρους των παρελάσεων), κατάφεραν στο τέλος το ίδιο αποτέλεσμα. Τα σχολεία θα λειτουργήσουν κανονικά, ως να μην συμβαίνει τίποτα αυτή την ημέρα και αν υπάρξει και κανένας ευαίσθητος μπορεί να πάει καμιά βόλτα στην εκκλησία ή να πει και δυο λόγια στα παιδιά για αυτούς που καθιερώθηκαν ως προστάτες και ευλογούντες στα της εκπαίδευσης. Τόσο καλά λοιπόν. Πιστεύει κανείς πως το ενδιαφέρον τους είναι να μην χαθεί καμιά ώρα μάθημα; Αυτό άραγε τους απασχολεί; Άλλωστε σε όλες τις σχολικές γιορτές, 25η Μαρτίου, 28η Οκτωβρίου, Πολυτεχνείο, η ημέρα είναι αφιερωμένη στο επετειακό γεγονός και μετά την γιορτή οι μαθητές αποχωρούν. Εδώ τι διαφορετικό υπάρχει; Μήπως ακολουθήσουν την ίδια μοίρα και οι άλλες επέτειοι;

  Σαν να μην έφτανε αυτό, έρχεται και ο Αρχιεπίσκοπος να μιλήσει για αργίες, για τεμπέληδες και άλλα ωραία! Οι Τρεις Ιεράρχες, αποτελούν πρότυπο για όλους μας, με την διάκρισή τους, την αγωνιστικότητα ενάντια στην κοινωνική αδικία, την αλληλεγγύη, την κατανόηση, την σεμνότητα, την στηλίτευση της κολακείας και τόσα άλλα, πρωτίστως δε για τους εκκλησιαστικούς μας πατέρες. Φαίνεται όμως πως οι καιροί μας είναι πολύ δύσκολοι. Ενώ προσδοκούσαμε ένα λόγο καθαρό για την νοηματοδότηση της γιορτής, «ορθοτομούντα τον λόγο της αληθείας», εισπράξαμε έναν λόγο κολακείας προς την Υπουργό, αφήνοντας στο απυρόβλητο την κατάργηση ουσιαστικά της σχολικής γιορτής. Δεν είναι η πρώτη φορά που η ιεραρχία, πλην εξαιρέσεων, κινείται σε επίπεδα κατώτερα των περιστάσεων. Λίγο το ύφος, λίγο η υπερβολή, δημιουργούν δικαιολογημένα εντυπώσεις και σκανδαλίζουν, εκεί που θα μπορούσαν να στηρίξουν και να εμψυχώσουν.

 Δυστυχώς, πρέπει να το ζήσουμε και αυτό. Όλοι, «επικριτές και προστάτες» των Τριών Ιεραρχών, θέλουν να τελειώνουμε μια ώρα αρχύτερα μαζί τους. Κατά τα άλλα κόβουμε βασιλόπιτες (πού οφείλεται άραγε η παρουσία της;) και ευχόμαστε στις ονομαστικές μας γιορτές χωρίς να έχουμε ανάγκη τους ονοματοδοτούντες αγίους μας.

πηγη