Ας δούμε όμως τί μάς λέει σήμερα ο ευαγγελιστής Λουκάς. Εκείνο τον καιρό, λέει, διέσχιζε ο Ιησούς την Ιεριχώ και κάποιος άνθρωπος ονόματι Ζακχαίος, ο οποίος ήταν αρχιτελώνης και πολύ πλούσιος, ήθελε να δει ποιός τέλος πάντων είναι ο Ιησούς αλλά δεν μπορούσε, γιατί ήταν κοντός. Έτρεξε λοιπόν πιο μπροστά στον δρόμο κι ανέβηκε σε μια συκομορέα για να τον δει, καθώς επρόκειτο να διέλθη από εκεί. Όταν ο Ιησούς βρέθηκε στο σημείο εκείνο, ανασήκωσε το βλέμμα του και είπε: «Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα γιατί σήμερα θα μείνω στο σπίτι σου». Κατέβηκε εκείνος βιαστικά και τόν υποδέχτηκε με χαρά, ενώ όλοι με δυσφορία σχολίαζαν ότι στο σπίτι αμαρτωλού ανδρός εισήλθε να καταλύσει. Στάθηκε τότε ο Ζακχαίος και είπε στον Κυριο, «Ιδού, Κύριε, δίνω τα μισά υπάρχοντά μου στους φτωχούς και αν κάποιον αδίκησα τού ανταποδίδω τα τετραπλάσια». Είπε τότε προς αυτόν ο Κύριος ότι «Σήμερα σωτηρία έγινε σε τούτο το σπίτι, καθότι και αυτός παιδι του Αβραάμ είναι. Γιατί ο υιός του ανθρώπου ήλθε να αναζητήσει και να σώσει εκείνο (το πρόβατο) που είχε χαθεί».
«Σήμερα έγινε σωτηρία σε τούτο το σπίτι», λέει ο Χριστός, επαινώντας όχι απλά την διάθεση μετανοίας αλλά την έμπρακτη μετάνοια. Αν ο Κύριος με τόση ευκολία συγχωρεί και σώζει τον τελώνη, που η ζωή του ήταν συνυφασμένη με την αδικία, αντιλαμβανόμαστε ότι με την ίδια ευκολία σώζει και τον κάθε άνθρωπο που μετανοεί ειλικρινά και έμπρακτα. Γιατί όταν λέει ότι «και αυτός παιδί του Αβραάμ είναι», είναι σαν να λέει «και αυτός παιδί του Θεου είναι και αδελφος μου», αφού ο Υιός και Λόγος του Θεου με την σάρκωσή του έγινε απόγονος του Αβραάμ, ο οποίος είναι παιδί του Αδάμ, κι ο Αδάμ του Θεού1.
«Σήμερα έγινε σωτηρία σε τούτο το σπίτι», λέει ο Χριστός, επαινώντας όχι απλά την διάθεση μετανοίας αλλά την έμπρακτη μετάνοια. Αν ο Κύριος με τόση ευκολία συγχωρεί και σώζει τον τελώνη, που η ζωή του ήταν συνυφασμένη με την αδικία, αντιλαμβανόμαστε ότι με την ίδια ευκολία σώζει και τον κάθε άνθρωπο που μετανοεί ειλικρινά και έμπρακτα. Γιατί όταν λέει ότι «και αυτός παιδί του Αβραάμ είναι», είναι σαν να λέει «και αυτός παιδί του Θεου είναι και αδελφος μου», αφού ο Υιός και Λόγος του Θεου με την σάρκωσή του έγινε απόγονος του Αβραάμ, ο οποίος είναι παιδί του Αδάμ, κι ο Αδάμ του Θεού1.
Καλεί, επομένως, ο Χριστός με τα λόγια αυτά όλον τον κόσμο σε μετάνοια που μεταφράζεται σε έργα. Στο πρόσωπο του Ζακχαίου, καλεί κάθε άνθρωπο που η συνείδησή του ή οι ψίθυροι του κόσμου τόν κατακρίνουν ως αμαρτωλό.
Απευθύνεται και στον λαό που ενώ τον ακολουθεί, τότε και τώρα, δεν διδάσκεται και δεν μεταποιεί την κίνηση αυτή σε πράξη αλλά, αντιθέτως, νομίζει ότι δικαιούται να κατακρίνει τον αδελφό του. Γιατί, όπως έχουμε διδαχθει παλιότερα, η Ιεριχώς συμβολίζει τον κόσμο, στον οποίο όλοι κατοικούμε, και το κοσμικό φρόνημα.
Κάνοντας ένα βήμα περαιτέρω, ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης συνδέει το παράδειγμα του Ζακχαίου με τα Θεοφάνεια και με το βάπτισμα των χριστιανών. « Ήλθε», λέει, «ο χρόνος και μάς φέρνει μνήμη αγίων μυστηρίων που καθαρίζουν τον άνθρωπο και απορρυπαίνουν την ψυχή και το σώμα από την δυσκολοκαθάριστη αμαρτία, και τόν επαναφέρουν στο αρχικό κάλλος, με το οποίο ο αριστοτέχνης Θεός μάς έπλασε... γιατί το βάπτισμα είναι κάθαρση των αμαρτιών, άφεση των πλημμελημάτων, ανακαινισμού και αναγεννήσεως αιτία... Ας δούμε όμως και τις προφητείες.
Απευθύνεται και στον λαό που ενώ τον ακολουθεί, τότε και τώρα, δεν διδάσκεται και δεν μεταποιεί την κίνηση αυτή σε πράξη αλλά, αντιθέτως, νομίζει ότι δικαιούται να κατακρίνει τον αδελφό του. Γιατί, όπως έχουμε διδαχθει παλιότερα, η Ιεριχώς συμβολίζει τον κόσμο, στον οποίο όλοι κατοικούμε, και το κοσμικό φρόνημα.
Κάνοντας ένα βήμα περαιτέρω, ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης συνδέει το παράδειγμα του Ζακχαίου με τα Θεοφάνεια και με το βάπτισμα των χριστιανών. « Ήλθε», λέει, «ο χρόνος και μάς φέρνει μνήμη αγίων μυστηρίων που καθαρίζουν τον άνθρωπο και απορρυπαίνουν την ψυχή και το σώμα από την δυσκολοκαθάριστη αμαρτία, και τόν επαναφέρουν στο αρχικό κάλλος, με το οποίο ο αριστοτέχνης Θεός μάς έπλασε... γιατί το βάπτισμα είναι κάθαρση των αμαρτιών, άφεση των πλημμελημάτων, ανακαινισμού και αναγεννήσεως αιτία... Ας δούμε όμως και τις προφητείες.
Ο Ησαΐας λέει‧ Λουστείτε και καθαρισθείτε, αποβάλλετε τις πονηρίες από τις ψυχές σας.
Και ο Δαβίδ λέει‧ Ελάτε προς αυτόν και φωτισθείτε, και τα πρόσωπά σας δεν θα καταντροπιαστούν.
Και ο Ιεζεκιήλ, σαφέστερα και από τους δυο, υπόσχεται την καλή επαγγελία‧ Και θα σάς ραντίσω με καθαρό νερό και θα καθαρισθείτε από όλες τις ακαθαρσίες σας και από όλα τα είδωλα θα σάς καθαρίσω και θα σάς δώσω καινούρια καρδιά και πνεύμα καινούριο θα σάς δώσω και θα αφαιρέσω την πέτρινη καρδιά από το σώμα σας και θα σάς δώσω ανθρώπινη καρδιά και το πνεύμα μου θα σάς δώσω... »Εσείς δε πάντες, όσοι στολίζεστε με τούτο το δώρο της παλιγγενεσίας και καυχάστε για τον σωτήριο ανακαινισμό, δείξτε μου μετά από την μυστική χάρη και των τρώπων εναλλαγή και φανερώστε με την καθαρότητα της πολιτείας την διαφορά της μετακοσμήσεως προς το καλύτερο... ο προ του βαπτίσματος άνθρωπος ήταν ακόλαστος, πλεονέκτης, άρπαγας των ξένων πραγμάτων, λοίδορος, συκοφάντης και τα συνακόλουθα.
Ας γίνει τώρα κόσμιος, σώφρων, αρκούμενος στα δικά του και από αυτά να δίνει στους φτωχούς, φιλαληθής, έντιμος, καλοσυνάτος, κάνοντας απλώς κάθε επαινετή πράξη.
Γιατί όπως με το φως λύεται το σκοτάδι και η μαυρίλα αφανίζεται σαν χρωματιστεί λευκός ο ουρανός, έτσι και ο παλαιός άνθρωπος αφανίζεται, όταν κοσμηθεί με με τα έργα τη δικαιοσύνης.
Βλέπεις πώς με την μεταστροφή του βίου ο Ζακχαίος απέκτεινε τον τελώνη, αποδίδοντας τετραπλάσια σ’ εκείνους που ζημίωσε αδίκως, και μοίρασε στους φτωχούς τα υπόλοιπα, τα οποία πρωτύτερα είχε αποθησαυρίσει καταπιέζοντας τους φτωχούς... τέτοια πρέπει να είναι η αναγέννηση, με τον τρόπο αυτό να εξαλείφουμε την προς την αμαρτία συνήθεια, έτσι ταιριάζει να πολιτεύονται τα παιδιά του Θεού»2. Αμήν.
1 Πρβλ. Λουκ. γ’ 34-35.
2 Εἰς τήν ἡμέραν τῶν Φώτων, Gregorii Nysseni opera, vol. 9.1, Leiden 1967, pag 221-242
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΠΑΞΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΝΤΙΩΝ ΝΗΣΩΝ
26 ιΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου