Η πίστη των ραγιάδων στην Παναγία

(Από την έκθεση του Ιησουΐτη ιερωμένου Φρανσουά Ρισιάρ , που ήρθε στην Ελλάδα τον ΙΖ΄ αιώνα σταλμένος από τον πάπα Παύλο).

  Ο Ιησουΐτης Ρισιάρ έστησε το ορμητήριό του στη Σαντορίνη . Από εκεί σε έκθεσή του προς τον πάπα δίνει πλήθος πληροφοριών για το νησί. Ενώ όμως είναι έντονα προκατειλημμένος απέναντι της Ορθοδοξίας, εν τούτοις δεν κρύβει τον θαυμασμό του για το θάρρος, τη γενναιότητα και την αντίσταση των Ελλήνων κατά των Τούρκου. Ο Ρισιάρ αποδίδει την απίθανη αυτή εγκαρτέρηση των ραγιάδων στην αγάπη τους προς την "Θεόνυμφον Παναγίαν". Γράφει:

" Πολλές φορές απορώ πως κατόρθωσε να επιβιώσει η Χριστιανική πίστη στην Τουρκοκρατία και πως υπάρχουν στην Ελλάδα 1.200.000 Ορθόδοξοι. Και να σκεφτεί κανείς ότι ουδέποτε από την εποχή του Νέρωνος, του Δομιτιανού και του Διοκλητιανού έχει υποστεί ο Χριστιανισμός διωγμούς σκληρότερους από αυτούς που αντιμετωπίζει σήμερα η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. .. Και όμως οι Έλληνες είναι ευτυχείς που παραμένουν Χριστιανοί "...
  Στη συνέχεια ο παπικός μιλάει καθαρότερα και υπογραμμίζει που οφείλετε η ευτυχία των ραγιάδων παρ΄ όλη την απερίγραπτη δυστυχία τους. Γράφει:
"Νομίζω πως αυτό (η ευτυχία τους) οφείλετε στη λατρεία που τρέφουν προς την Παναγία. Αυτή η λατρεία προς τη Θεομήτορα φαίνεται παντού στα σπίτια τους, στις Εκκλησίες τους, στις προσευχές τους, στα λόγια και στις πράξεις τους. Σ΄ όλα τα σπίτια βλέπεις εικόνες της Παναγίας. Είναι ο φρουρός, ή καλύτερα η νοικοκυρά του σπιτιού. Σ΄ αυτή την εικόνα στρέφουν το βλέμμα, όταν τους συμβεί κάτι κακό, ικετεύοντας τη βοήθειά της. Σ΄ αυτήν απευθύνονται για να ευχαριστήσουν τον Θεό, αν με τη δική της μεσολάβηση έρθει κάτι καλό στο σπιτικό τους. Ο ίδιος διαπίστωσα με πόση φυσικότητα, με πόση ευγλωττία και συγκίνηση μιλούν στις οικογενειακές τους κουβέντες γι΄ αυτή τη Βασίλισσα των Ουρανών. Σε όλες τις εκκλησίες , ακόμα και σ΄ αυτές που δεν φέρουν το όνομά της , υπάρχει πάντοτε μια ωραία εικόνα της Παναγίας . Κι όλοι την προσκυνούν μπαίνοντας στο Ναό. Κι αφού τελειώσουν την προσευχή του, την ΑΣΠΑΖΟΝΤΑΙ. Τη νύχτα του Σαββάτου προς την Κυριακή μπροστά στην εικόνα της Παναγίας καίει πάντοτε το καντήλι".

  Στη συνέχεια ο Ιησουΐτης Ρισιάρ τονίζει με πόσο σεβασμό οι Ορθόδοξοι προσφέρουν το όνομα της Θεοτόκου , την πλημμύρα των ύμνων που της ψάλλουν , ύμνων που όπως σημειώνει, "έχουν τόση ομορφιά , τρυφερότητα και έξαρση , που χαίρεσαι να τους ακούς κι ακόμα περισσότερο χαίρεσαι να τους απαγγέλεις".