Ο έλεγχος της αμαρτίας(Μνήμη Τιμίου Προδρόμου)

«Ἡμεῖς δὲ εὐσεβοφρόνως ἐν τῇ ἀποτομῇ τοῦ Προδρόμου λευχειμονοῦντες ἑορτάσωμεν».

Σήμερα πανηγυρίζουμε, τήν μνήμη τοῦ μεγαλύτερου προφήτη, τοῦ τιμίου Προδρόμου. Κύριο γνώρισμα τοῦ κηρύγματός του ἦταν ὁ ἔλεγχος τῆς ἁμαρτίας καί ἡ κλήση πρός μετάνοια. Ἡ ἔρημος το Ἰορδανοῦ ἔγινε πόλη πολυάνθρωπη καί τό κήρυγμα τῆς μετανοίας ἀπευθυνόταν ἐλεγκτικό καί πρός αὐτόν τόν βασιλέα Ἡρώδη πού ζοῦσε παράνομα μέ τήν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ του. «Οὐκ ἔξεστί σοι—ἔλεγεν ὁ Ἰωάννης στόν Ἡρώδη—ἔχειν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου».
Ἀλλά ὁ ἔλεγχός του ὁ προφητικός, ἐνῶ τόν βασιλιᾶ παρ' ὀλίγο θά τόν σωφρόνιζε, τήν Ἡρωδιάδα ἀντίθετα περισσότερο τήν ἐξώργιζε. Ὅπως ἦταν πονηρή, βρῆκε τήν εὐκαιρία νά ἐκδικηθεῖ. Τά γενέθλια τοῦ Ἡρώδη, ὁ ἀκόλαστος χορός τῆς Σαλώμης, ὁ ἀνόητος ὅρκος τοῦ βασιλιᾶ καί ἡ ἀδικαιολόγητη καί ἀσυγχώρητη τηρήση τοῦ ὅρκου του ἔφεραν τήν «θαυματόβρυτον τοῦ Θεοκήρυκος τιμίαν κεφαλὴν ἐπὶ πίνακι τοῖς ἀνακειμένοις».
Καί ἡ Ἡρωδιάδα βέβαια ἔγινε προφητοκτόνος, ἀλλά ὁ Ἰωάννης κατέβηκε σάν Πρόδρομος καί στόν Ἅδη καί ἐκήρυξε καί στούς ἀπ' αἰῶνος νεκρούς τόν ἐρχομό τοῦ Λυτρωτῆ. Κατά τόν Ἐπίσκοπο Ρώμης Ἰππόλυτο, «οὗτος προέφθασε καὶ τοῖς ἐν ᾅδῃ προευαγγελίσασθαι ἀναιρεθεὶς ὑπὸ Ἡρώδου πρόδρομος γενόμενος ἐκεῖ, σημαίνων μέλλειν κακεῖσε κατελεύσεσθαι τὸν Σωτῆρα, λυτρούμενον τὰς τῶν ἁγίων ψυχὰς ἐκ χειρὸς θανάτου».
 
 Τό παράδειγμα τοῦ Προδρόμου μᾶς καλεῖ νά ἀναλάβουμε τόν ὑγιή ἔλεγχο ἐναντίον τοῦ κακοῦ καί τῆς ἁμαρτίας. Καλούμεθα ὅλοι οἱ χριστιανοί νά διορθώνουμε μέ τόν ἔλεγχό μας τίς ἀδυναμίες καί τίς ἁμαρτίες τῶν ἀδελφῶν μας, γιατί κατά τό ἀρχαιότατο βιβλίο τῆς Ἐκκλησίας μας, τίς Ἀποστολικές Διαταγές, «ἁμαρτία...ἀνεξέλεγκτος ἑαυτῆς χείρων γίνεται καὶ εἰς ἄλλους τὴν διανομὴν λαμβάνει» γιατί, δηλαδή, ἡ ἁμαρτία πού μένει ἀνεξέλεγκτη μεγαλώνει περισσότερο καί μεταδίδεται καί στούς ἄλλους.

Θά πρέπει ὅμως προκειμένου νά ἀσκήσουμε τόν ἔλεγχο νά ὑπάρχουν οἱ ἑξῆς προϋποθέσεις :
Πρώτη προϋπόθεση. Θά πρέπει νά εἴμαστε ὡς πρός τό ἀξίωμα, τήν μόρφωση ἤ τήν ἡλικία ἀνώτεροι ἤ καί ἴσοι πρός τόν ἐλεγχόμενο σύμφωνα μέ τήν παραγγελία τοῦ μεγάλου Βασιλείου: «Ὥστε δὲ μὴ λυθῆναι τὴν εὐταξίαν, τοῖς προέχουσι τὴν τε ἡλικίαν καὶ τὴν σύνεσιν ἐπιτρέπειν χρὴ τὴν ὑπόμνησιν».

Δεύτερη προϋπόθεση. Θά πρέπει νά εἴμαστε ἐμεῖς ὅπως καί ὁ Βαπτιστής ἀπαλλαγμένοι ἀπό κάθε πάθος καί καθαροί ἀπό ἁμαρτίες καθώς καί ὁ θεολόγος Γρηγόριος συμβουλεύει:«φωτισθῆναι δὴ πρῶτον καὶ εἶτα φωτίσαι καθαρθῆναι καὶ εἶτα καθάραι». Θά πρέπει μάλιστα νά είμαστε τουλάχιστον ἀπαλλαγμένοι ἀπό τήν ἁμαρτία τήν ὁποία πρόκειται νά ἐλέγξουμε γιά νά μήν ἀκούσουμε τήν ἐπίπληξη τοῦ Κυρίου: «ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου».

Τρίτη προϋπόθεση. Θά πρέπει νά ἐλέγχουμε καί νά συμβουλεύουμε τόν ἀδελφό μας ὄχι μπροστά στούς ἄλλους, γιά νά μήν τόν ἐκθέσουμε, ἀλλά ὅταν βρισκόμαστε μόνοι, ἐμεῖς καί ἐκεῖνος. Μόνο δέ ὅταν αὐτός ἐπιδείξη ἐγωισμό καί ὑπερηφάνεια θά πρέπει, γιά νά ταπεινωθεῖ, νά τόν ἐλέγξουμε καί μπροστά σέ τρίτο. «Νουθετητέον δὲ τὸν ἁμαρτάνοντα, μὴ κατά κοινόν, ἐκτὸς εἰμὴ χρῄζοι διὰ τὸ ὑπεροπτικὸν», υποστηρίζει ό άγιος Ἰουστίνος ό φιλόσοφος και μάρτυς.

Τέταρτη προϋπόθεση. Θά πρέπει ὁ ἔλεγχός μας νά εἶναι ἄμεμπτος, δηλαδή ἀπαλλαγμένος ἀπό τό μίσος, τήν κακία, τήν νευρικότητα, τίς βρισιές, τίς ἔξαλλες φωνές, τήν ὀργή καί τό πάθος. Ἄμεμπτος ὅπως ἀκριβῶς ἦταν, κατά τόν ἱερό Ὑμνογράφο, καί ὁ ἔλεγχος τοῦ τιμίου Προδρόμου. «Ἤλεγξας βασιλέα δυσσεβῆ παρανομήσαντα, παρρησίᾳ ἀμέμπτῳ».

Μέσα δέ στόν ἔλεγχό μας θά πρέπει νά διαφαίνεται ἡ φλογερή ἀγάπη μας πρός ἐκεῖνον πού ἐλέγχουμε, καί θά διαφαίνεται ἡ ἀγάπη μας ὅταν ὁ ἔλεγχος ἀσκῆται μέ λόγους παρακλητικούς, θερμούς, μαλακούς γεμάτους ἀπό εἰλικρινές ἐνδιαφέρον γιά τήν διόρθωση τοῦ ἐλεγχομένου καί ἁλατισμένος μέ τήν μητέρα ὅλων τῶν ἀγαθῶν, τήν ταπείνωση.
Μόνο τότε δέν θά ἐξοργίσουμε τόν ἐλεγχόμενο καί δέν θά τόν κάνουμε νά μᾶς μισήσει καί νά μᾶς περιφρονήσει. Μόνο τότε θά τοῦ μαλακώσουμε τήν ψυχή, θά δεχθεῖ μέ συντριβή τόν ἔλεγχό μας, θά ἀναγνωρίσει τά σφάλματά του καί θά διορθωθεῖ.
Ὅσοι σήμερα μέ ἀναίδεια καί πάθος έλέγχουμε τούς ἄλλους, ἐάν εἴχαμε φροντίσει μέ τούς παραπάνω πατερικούς τρόπους νά τούς ἐλέγχουμε, ἀσφαλῶς πολλές ψυχές θά εἴχαμε σώσει καί ὁπωσδήποτε τήν βασιλεία τοῦ Θεοΰ θά εἴχαμε πλατύνει.

Γι᾽ αὐτό ἄς μήν ἐπιτρέπουμε στόν ἑαυτό μας νά ἀσχολεῖται μέ τόν διασυρμό τῶν ἄλλων, ἀλλά μέ ἀληθινό ἐνδιαφέρον ἄς προσευχηθοῦμε, ἄς συμβουλέψουμε, καί ἀκόμη ἄς κλάψουμε προκειμένου νά διορθώσουμε τόν ἀδελφό μας.
Καί τόν Πρόδρομο ἄς μήν τόν μιμηθοῦμε μόνο στόν ἔλεγχο, ἀλλά καί στήν νηστεία καί τήν ἐγκράτεια, καί στήν ἀγάπη καί στήν ταπείνωση, καί στήν εἰρήνη καί τήν πραότητα, καί στήν παρρησία καί στό ζῆλο, ὥστε ἐπάξια καί μέ λευκή καί καθαρή τήν ψυχή νά τόν τιμοῦμε καί νά τόν ἑορτάζουμε.

Ἔτσι δέν μᾶς προτρέπει καί ὁ ἱερός Ὑμνογράφος; «Ἡμεῖς δὲ εὐσεβοφρόνως ἐν τῇ ἀποτομῇ τοῦ Προδρόμου λευχειμονοῦντες (δηλαδή λευκοφοροῦντες) ἑορτάσωμεν».

πηγή