«Διορθωθεῖτε ἐσεῖς καί θά διορθωθεῖ καί ὁ ἱερέας»

Ὁσίου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου

  Μου γράφετε ότι είχατε έναν καλό ιερέα, ο οποίος όμως διορίστηκε σε άλλη ενορία. Στη θέση του ήλθε κάποιος που σας στενοχωρεί με την συμπεριφορά του. Είναι απρόσεκτος και βιαστικός στις ακολουθίες, ελαφρός στις συζητήσεις, αμελής και ασαφής στο κήρυγμα.

Με ρωτάτε πως μπορείτε ν’ απαλλαγήτε απ’ αυτόν τον πειρασμό.
Μάθετε ότι εσείς φταίτε γι’ αυτόν! Δεν εκμεταλλευθήκατε τον καλό ιερέα και ο Κύριος σας τον πήρε. Σας ρωτώ: Γίνατε καλύτεροι με τον προηγούμενο καλό ιερέα; Ασφαλώς δυσκολεύεσθε ν’ απαντήσετε καταφατικά. Κι εγώ από μακρυά θα συμφωνήσω μαζί σας ότι δεν γίνατε καλύτεροι, κρίνοντας την κριτική που κάνετε στον νέο σας ιερέα, χωρίς να συγκρατήτε καθόλου τα εναντίον του αισθήματά σας.
Πριν από τον καλό ιερέα είχατε και άλλον καλό. Βλέπετε πόσους καλούς ιερείς σας έστειλε ο Θεός; Και όμως εσείς μείνατε αδιόρθωτοι. Σκέφθηκε λοιπόν ο Θεός: Γιατί να θυσιάζω γι’ αυτούς τους αδιόρθωτους τους καλούς μου ιερείς; Θα τους στείλω έναν που να τους ταιριάζει. Και σας τον έστειλε!

Θα έπρεπε λοιπόν το συντομώτερο να κάνετε αυτοκριτική, να μετανοούσατε και να διορθωνόσασθε. Εσείς όμως κρίνατε και κατακρίνατε! Διορθωθείτε εσείς και θα διορθωθεί και ο ιερέας.

Διότι τότε θα σκεφτεί: Με τέτοιους ευσεβείς και εναρέτους πιστούς, πως μπορώ να συμπεριφέρομαι απρόσεκτα; Πως μπορώ να λειτουργώ χωρίς ευλάβεια; Πως μπορώ ν’ αδιαφορώ για την πνευματική τους οικοδομή; Εάν οι ποιμένες είναι απρόσεκτοι και βιαστικοί στις ακολουθίες, και δεν έχουν βάθος στις συζητήσεις, αυτό κατά ένα μεγάλο μέρος οφείλεται στο ότι προσαρμόζονται με το ποίμνιο, με τους ενορίτες.
Λέγοντας αυτά, δεν δικαιολογώ τον νέο σας ιερέα. Γι’ αυτόν δεν υπάρχει συγχώρησις, ούτε όταν ενεργεί παρά τους κανόνες και την εκκλησιαστική τάξη, ούτε όταν ενεργεί σύμφωνα με το τυπικό αλλά χωρίς διάκριση και προσοχή, σκανδαλίζοντας τους πιστούς, τις ψυχές που του εμπιστεύθηκαν. Εδώ απλώς λέω για σας, τι πρέπει να κάνετε στην περίπτωση αυτή.

Το πρώτο ήδη σας ανέφερα: Μην κατηγορείτε και μην κατακρίνετε κανένα, αλλά στραφείτε στους εαυτούς σας. Διορθωθείτε στην προσευχή, στις συζητήσεις και σ’ όλη σας την διαγωγή.
Προσευχηθείτε έπειτα εγκάρδια, για να διορθώσει ο Θεός τον ιερέα. Και θα τον διορθώσει! Μόνο να προσεύχεσθε όπως πρέπει. Ο Κύριος είπε: «Εάν δύο υμών συμφωνήσωσιν επί της γης περί παντός πράγματος ου εάν αιτήσωνται, γεννήσεται αυτοίς». (Ματθ. 18.19). Συγκεντρωθείτε λοιπόν όσοι πονάτε την ενορία σας και αρχίστε να προσεύχεσθε για τον ιερέα. Ενώστε με την προσευχή την νηστεία και διπλασιάστε την ελεημοσύνη. Και αυτό όχι μία ημέρα, ούτε δυό, αλλά εβδομάδες και μήνες και χρόνο. Κοπιάστε με ταπείνωση και συντριβή, και οπωσδήποτε η προσευχή σας θα φέρει το ποθητό αποτέλεσμα.

Δεν είναι πολύς καιρός που άκουσα για την θαυμαστή αμοιβή ενός παρόμοιου κόπου. Μία γερόντισσα, απλοϊκή και πολύ ευσεβής, πληροφορήθηκε ότι κάποιος που εκτιμούσε, άρχισε σιγά-σιγά να παρεκκλίνει από την αυστηρή πνευματική του ζωή και λυπήθηκε πολύ γι’ αυτό. Πήγε λοιπόν στο σπίτι της, κλείσθηκε στο δωμάτιό της και άρχισε γεμάτη πίστη να προσεύχεται με τα εξής λόγια: «Κύριε, δεν θα σηκωθώ απ’ αυτή την θέση, δεν θα βάλω ψίχουλο στο στόμα μου, δεν θα πιώ σταγόνα νερό, δεν θα κλείσω νυσταγμένη τα μάτια μου, έως ότου μ’ ακούσεις και επαναφέρεις τον άνθρωπο αυτόν στην προηγούμενη τακτική του». Καταπονούσε δηλαδή τον εαυτό της και με δάκρυα, ικέτευε τον Κύριο να την ακούσει.

Και όταν οι λιγοστές δυνάμεις της άρχισαν να την εγκαταλείπουν, αυτή επέμενε: «Και να πεθαίνω, δεν θα υποχωρήσω, έως ότου μ ακούσει ο Κύριος». Το αποτέλεσμα μιας τόσο θερμής και ζωντανής προσευχής δεν άργησε να έλθη. Έλαβε εσωτερική πληροφορία ότι εκείνος για τον οποίον προσευχόταν διορθώθηκε. Άρχισε να συμπεριφέρεται και να σκέπτεται και ν’ αγωνίζεται όπως και πριν. Έτρεξε να το διαπιστώση η ίδια και χάρηκε πολύ. Δεν είχαν τέλος τότε τα δάκρυα της ευγνωμοσύνης της στον Θεό.

Να τι είδος προσευχής οφείλετε να κάνετε. Αν όχι στην μορφή, γιατί για σας μπορεί να μην είναι εύκολο, τουλάχιστον στην ζέση της καρδιάς, στην αυτοθυσία, στην επιμονή και στην καρτερία. Και οπωσδήποτε ο Κύριος θ’ ανταποκριθεί. Θα χαρείτε αυτό που ποθείτε. Εάν όμως αρκεσθήτε, είτε στο σπίτι, είτε στην Εκκλησία, είτε στον δρόμο, να πήτε χωρίς πόνο και συντριβή, ένα ξερό και αδιάφορο «Κύριε, βοήθησε τον παπά μας να διορθωθή», τι είδους καρπό περιμένετε από μία τέτοια ψυχρή προσευχή; Αυτή δεν είναι προσευχή, αλλά μία αργολογία.
Κυρίως ήθελα να σας τονίσω το προηγούμενο μέτρο, που πρέπει να λάβετε. Θα προσθέσω ακόμη ένα. Για να το εφαρμόση όμως κανείς αποδοτικά και να φέρη ανάλογο αποτέλεσμα, πρέπει να κοπιάση αρκετά: Θα μπορούσατε εσείς οι καλοπροαίρετοι, που χαίρετε κάποιας τιμής, να πλησιάσετε τον ιερέα και να τον παρακαλέσετε ν’ αλλάξη εκείνες τις συγκεκριμένες εκδηλώσεις, που σας ταράζουν και σας σκανδαλίζουν; Η ενέργεια αυτή δεν φαίνεται να έχη καμμιά δυσκολία. Έχει όμως πολλή δυσκολία προκειμένου να γίνη με τέτοιο τρόπο, ώστε να φέρη καρπό. Θα πρέπει τότε και το βλέμμα σας και το ύφος και ο τόνος της φωνής, δηλαδή όχι μόνο το περιεχόμενο των λόγων, αλλά και ο τρόπος εκφράσεώς τους, να εκδηλώνουν την θερμή και αληθινή αγάπη.

Τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι αυτή η προσπάθεια θα φέρη το ποθούμενο αποτέλεσμα. Χωρίς όμως αυτόν τον τρόπο καλύτερα να μην επιχειρήση κανείς ούτε ένα βήμα, γιατί θα προκύψει χειρότερο αποτέλεσμα. Θα δημιουργηθεί διάστασις, που είναι το πλέον οδυνηρό στις σχέσεις ποιμένος και ποιμνίου.

Ίσως να είναι ευκολώτερο να του τα γράψη κανείς με πολλή αγάπη και ταπείνωση. Αλλά πάλι το αποτέλεσμα θα είναι αβέβαιο. Μπορεί και με τον τρόπο αυτόν επίσης να έχουμε μία καταστρεπτική αποτυχία. Να γιατί δεν αποφασίζω να σας προτρέψω σε κάτι τέτοιο. Σε όλες μας τις ενέργειες παίζουν σοβαρώτατο ρόλο οι προϋπόθεσεις με τις οποίες ξεκινάμε. Το να συζητήση κανείς με τον ιερέα σας η να του γράψη με τον πιο ευγενικό τρόπο, μπορεί εύκολα να το κάνη. Για να πετύχη όμως τον σκοπό του δεν αρκεί μόνον η ευγένεια. Η ευγένεια χωρίς την αγάπη είναι κεντρί που πληγώνει. Νομίζω ότι οι άνθρωποι σε μερικές περιπτώσεις συμπεριφέρονται έτσι και χωρίς έλεγχο συνειδήσεως για το αρνητικό αποτέλεσμα των προσπαθειών τους, διαλαλούν: «Κάναμε ο,τι μπορούσαμε»! Καλύτερα όμως θα ήταν να μην έκαναν τίποτε!
Δεν μπορώ εγώ να σας συστήσω τίποτε περισσότερο από αυτά, παρά μόνο να κάνετε υπομονή. Υπάρχουν βέβαια και διοικητικά μέσα, αναφορές στην Μητρόπολη κ. τ. λ. αλλά προτιμώ να μη φθάσετε έως εκεί. Ας εφαρμόσετε τα ηπιώτερα μέσα που σας ανέφερα προηγουμένως.

Από το βιβλίο «Απάνθισμα Επιστολών» του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ: ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

http://hristospanagia3.blogspot.gr/