“Ο ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡ” της Παρηγορήτισσας

“Εἰς κλίμακα ἀσυγκρίτως μεγαλυτέραν τῶν προφητῶν εἰκονίζεται ἐν τῷ μέσῳ τοῦ ἡμισφαιρίου, ὡς συνήθως ἐν προτομῇ καὶ εἰς αὐστηρῶς μετωπικὴν ὄψιν ὁ Παντοκράτωρ. Ο Σωτὴρ εὐλογῶν διὰ τῆς ὑψωμένης δεξιάς, κρατεῖ διὰ τῆς ἀριστερᾶς χονδρὸν Εὐαγγέλιον, τοῦ ὁποίου φαίνονται αἱ μεταλλικαὶ πορπώσεις καὶ ἡ δί’ ἀπομιμήσεως μαργαριτῶν καὶ πολυχρώμων, πολυτίμων λίθων – ἐρυθρῶν, πρασίνων καὶ κυανῶν -κοσμουμένη ὀπισθία του ὄψις.Μέγας, ἔνσταυρος φωτοστέφανος, κοσμούμενος κατὰ τ᾿ ἄκρα τῶν κεραιῶν αὐτοῦ διὰ μαργαριτῶν καὶ χρωματιστῶν λίθων, περιβάλλει τὴν κεφαλὴν τοῦ Κυρίου. Η ὅλη προτομὴ περικλείεται ἐντὸς κύκλου διαμέτρου 4.53 μ. πλαισιουμένου ὑπὸ στενῆς λωρίδος ἐξ ἐρυθρῶν σπειρομαιάνδρων ἐπὶ λευκοῦ βάθους…

Ἐπὶ τοῦ χρυσοῦ κάμπου τῆς εἰκόνος καὶ ὑπὲρ τοὺς ὤμους τοῦ Χριστοῦ ἐγράφη διὰ μελανῶν ψηφίδων, λοξῶς, ἡ συντετμημένη ἐπιγραφή: ΙC-ΧC. Ο Σωτὴρ φορεῖ ἐσωτερικῶς μὲν καστανόχρυσον χιτῶνα μετὰ στενῆς παρυφῆς, ὅστις ἀφίνει γυμνὸν μικρὸν τρίγωνον κατὰ τὸν λαιμόν. Ὑπεράνω τοῦ χιτῶνος εἶναι ἐρριμμένον βαθυκυάνου χρώματος (bΙeu de Prusse) ἱμάτιον, περιβάλλον πανταχόθεν τὸν χιτῶνα, ἀπὸ τῶν δύο ἄκρων τοῦ ὁποίου ἐξέρχονται αἱ κατὰ παράδοσιν μακροδάκτυλοι χεῖρες τοῦ Χριστοῦ. Ἄξιον παρατηρήσεως εἶναι, ὅτι, ἐνῷ ἡ εὐλογοῦσα δεξιὰ χεὶρ διετήρησε τὸ κατὰ παράδοσιν σχέδιον αὐτῆς μὲ τὸν παχὺν ἀντίχειρα κάτω ὁριζοντίως καὶ τοὺς ἄλλας τέσσαρας δακτύλους καμπυλουμένους ὑπεράνω αὐτοῦ, ἡ κρατοῦσα τὸ Εὐαγγέλιον ἀριστερὰ δὲν παρουσιάζει τὴν ἰδιότυπον ἐκείνην σχεδίασιν, τὴν ὁποίαν ἐμφανίζουν, ἤδη ἀπὸ τοῦ τέλους τοῦ 11ου αἰῶνος καὶ ἀρκετοὺς ἀκόμη αἰῶνας ἀργότερον, μνημεῖα τῆς πρωτευούσης…

Γενικῶς πάντα σχεδὸν τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ ἡμετέρου Παντοκράτορος συμφωνοῦσι πρὸς τὴν περιγραφήν, τὴν ὁποίαν παρέσχεν ό κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ 14ου αἰῶνος ἀκμάσας ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΚΑΛΛΙΣΤΟΣ ὁ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ, καθ᾿ ἣν ὁ Χριστὸς «μελαίνας τὰς ὀφρῦς εἶχε… εὐοφθάλμους δ᾿ ἣν καὶ ἐπίρριν. Τὴν μέντοι τρίχα τοῦ πώγωνος ξανθήν τινα εἶχε καὶ οὐκ ἐς πολὺ καθειμένην ούχὶ μακρὰν) μακροτέραν δὲ τὴν τρίχα τῆς κεφαλῆς περιέφερεν, σιτόχρους δὲ καὶ ού στρογγύλην ἔχων τὴν ὄψιν ἐτύγχανεν”.
Η ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑ ΤΗΣ ΑΡΤΗΣ, Α. Ορλάνδου, Εν Αθήναις, 1963)

Η ΚΡΑΤΟΥΣΑ ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΧΕΙΡ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ
—————–
Να σημειωθεί ότι : ἡ κεφαλὴ του Χριστού έχει πλάτος 2.22 μ., ἡ διάμετρος τού φωτοστεφάνου του είναι 3.23 μ., τὸ μήκος τής χειρὸς απὸ τού καρπού μέχρι τού άκρου των δακτύλων 1.45 μ., τὸ δὲ Εὐαγγέλιον, όπερ κρατεί έχει διαστάσεις 1.55 χ 1.35 μ.

Πηγή