Ο τυφλός γεννήθηκε έτσι επειδή αυτός αμάρτησε ή οι γονείς του;

Στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής του Τυφλού ο Ιωάννης παρουσιάζει τους μαθητές να απευθύνουν στον Ιησού μία περίεργη ερώτηση: «ραββί, τίς ἥμαρτεν, οὗτος ἢ οἱ γονεῖς αὐτοῦ, ἵνα τυφλὸς γεννηθῇ;»

Ο τυφλός γεννήθηκε έτσι επειδή αυτός αμάρτησε ή οι γονείς του;

Το δεύτερο σκέλος της ερωτήσεως (η αμαρτία των γονέων), αν και ο Ιησούς και η παράδοση της Παλαιάς Διαθήκης το αρνείται, μπορεί να γίνει αποδεκτό ως αντίληψη διαδεδομένη στους Ιουδαίους της εποχής εκείνης.

Το πρώτο σκέλος όμως (η αμαρτία του ίδιου του Τυφλού) είναι προβληματικό.
Ο Θεοφύλακτος Αχρίδος ερμηνεύοντας το χωρίο υποστηρίζει ότι οι μαθητές δεν ήταν δυνατόν να γνωρίζουν την ελληνιστική φιλοσοφία και τις θεωρίες περί προϋπάρξεως των ψυχών οπότε η ερώτηση εκφράζει την σύγχυση στην οποία βρίσκονταν. Στην θεραπεία του παραλυτικού άκουσαν τον Ιησού να λέει στον θεραπευμένο να προσέχει να μην αμαρτήσει ξανά διότι θα του συμβεί κάτι χειρότερο. 

Στην περίπτωση του Τυφλού αφού αυτός γεννήθηκε τυφλός η αναπηρία δεν μπορεί να συνδεθεί με προσωπική αμαρτία. Τότε ποιός αμάρτησε; Μπορεί να συνδεθεί η τύφλωση του συγκεκριμένου ανθρώπου με την αμαρτία; Και αν δεν είναι προσωπική αμαρτία (και πως μπορεί να είναι;) τότε μήπως φταίνε οι γονείς του; Ο Θεοφύλακτος καταλήγει ότι τίποτα από τα δύο δεν ισχύει. Ο Ιησούς τα απορρίπτει. Η αναπηρία εδώ δεν είναι προϊόν αμαρτωλής καταστάσεως ζωής.

Το χωρίο όμως αυτό έδωσε την ευκαιρία σε κάποιους ερμηνευτές να υποστηρίξουν και άλλες θεωρίες.
Μία από τις θεωρίες υποστηρίζει ότι οι μαθητές όντως γνώριζαν τα περί προϋπάρξεως της ψυχής. Ας μην ξεχνάμε ότι σχεδόν όλοι έχουν γεννηθεί στην Γαλιλαία όπου κυριαρχεί ο ελληνιστικός πολιτισμός.

Η θεωρία περί προϋπάρξεως των ψυχών υπάρχει στο έργο του Ελληνοϊουδαίου φιλοσόφου Φίλωνα από την Αλεξάνδρεια ο οποίος είναι σύγχρονος με τον Ιησού.

Κάποιοι την περί προϋπάρξεως των ψυχών θεωρία υποστηρίζουν ότι την βλέπουν στην Σοφία Σολομώντος: «παῖς δὲ ἤμην εὐφυὴς ψυχῆς τε ἔλαχον ἀγαθῆς, μᾶλλον δὲ ἀγαθὸς ὢν ἦλθον εἰς σῶμα ἀμίαντον» (8,19-20) και στην διδασκαλία των Εσσαίων όπως την διασώζει ο Ιώσηπος:

«Καὶ γὰρ ἔρρωται παρ΄ αὐτοῖς ἥδε ἡ δόξα͵ φθαρτὰ μὲν εἶναι τὰ σώματα καὶ τὴν ὕλην οὐ μόνιμον αὐτῶν͵ τὰς δὲ ψυχὰς ἀθανάτους ἀεὶ διαμένειν͵ καὶ συμπλέκεσθαι μὲν ἐκ τοῦ λεπτοτάτου φοιτώσας αἰθέρος ὥσπερ εἱρκταῖς τοῖς σώμασιν ἴυγγί τινι φυσικῇ κατασπωμένας͵ ἐπειδὰν δὲ ἀνεθῶσι τῶν κατὰ σάρκα δεσμῶν͵ οἷα δὴ μακρᾶς δουλείας ἀπηλλαγμένας τότε χαίρειν καὶ μετεώρους φέρεσθαι».

Οπότε είναι πιθανό οι μαθητές πραγματικά να γνώριζαν τα περί προϋπάρξεως και για αυτό ρωτούν τον Χριστό; Ο Ιωάννης το αναφέρει για να απαντήσει στους Ελληνιστές και τους Εσσαίους; Ή όπως υποστηρίζει ο Θεοφύλακτος η ερώτηση είναι έκφραση της συγχύσεως που βρίσκονταν οι μαθητές;

Μητροπολίτης Χόνγκ-Κόνγκ Νεκτάριος