Η εξαθλίωση(Μπέρτολτ Μπρεχτ)

«ΤΟ ΡΟΜΑΝΤΣΟ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ»

ΜΠΕΡΤΟΛΝΤ ΜΠΡΕΧΤ

 «Αν κρίνει κανένας από τον αριθμό των ζητιάνων, τείνει να παραδεχτεί πως δεν υπάρχει φτώχεια και δυστυχία. Αναρωτιέμαι συχνά μα πού είναι λοιπόν οι φτωχοί; Κι η απάντησης παντού.
Κρύβονται, θα έλεγε κανείς, πίσω απ' το ίδιο το πλήθος τους.

  Υπάρχουν απέραντες πρωτεύουσες που κατοικούνται αποκλειστικά και μόνο από ένα εξαθλιωμένο πλήθος, μα οι «άθλιοι» αυτοί κρύβονται κυριολεκτικά πίσω απ' αυτό το πλήθος. Δεν μπορεί να τους δει κανένας εκεί όπου όλα είναι όμορφα. Αποφεύγουν τους ωραίους δρόμους. Ύστερα, τον περισσότερο καιρό τους δουλεύουν. Η δουλειά ίσα ίσα είναι που τους κρύβει ακόμα πιο πολύ. Το ότι δεν μπορούν τίποτα να αγοράσουν για να μερώσουν την πείνα τους περνάει απαρατήρητο, γιατί ούτε και πατούν καθόλου στα μαγαζιά, αφού έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται να ψωνίσουν τίποτα.

  Ολόκληροι πληθυσμοί φυτοζωούν στο περιθώριο. Η μοντέρνα μορφή της εξαθλίωσής τους μένει σχεδόν απαρατήρητη (ας αφήσουμε που είναι κι ανώνυμη!) Μόνο που, για να φτάσουν τελευταίο σκαλοπάτι της εξαθλίωσης και στον τέλειο αφανισμό, χρειάζεται να περάσουν πολλά χρόνια. Χρειάζεται μια διατροφή κακή και σε ποιότητα και σε ποσότητα, χρειάζονται κατοικίες ανθυγιεινές σε αφάνταστο βαθμό, χρειάζεται η στέρηση, η δεινή στέρηση απ' όλα τ' αγαθά της ζωής.

   Ε, όλα αυτά θέλουν πολύ καιρό να δουλέψουν ώσπου ν' αφανίσουν τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος έχει μιαν απίστευτη αντοχή. Αργεί πολύ να πεθάνει και πεθαίνει λίγο λίγο, κομματάκι κομματάκι. Για καιρό πολύ διατηρεί το ανθρώπινό του πρόσωπο. Μόνο σαν φτάσει στο έσχατο όριο, τότε μόνο παραδίνεται και τα τινάζει μέσα σε μια στιγμή. 

 Αυτός ο ξεχωριστός τρόπος του θανάτου του είναι που κάνει τόσο δύσκολο να αντιληφθεί κανένας τις τρομαχτικές διαστάσεις της γενικής δυστυχίας.

 Πολλές φορές σκέφτηκα με ποιον τρόπο θα μπορούσε κανείς να εκμεταλλευτεί όλη τούτη τη δυστυχία. Θα έκανε χρυσές δουλειές! Μα αυτό είν' αδύνατο. Πώς να βγάλεις κέρδος απ' την τόσο συγκινητική έκφραση μιας μητέρας που, με το άρρωστο παιδί της στην αγκαλιά, βλέπει στους τοίχους της κάμαράς της να τρέχουν νερά; Τέτοιες μητέρες υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες, μα, τι να το κάνεις;

  Δεν είναι δυνατό βλέπεις να όργανώσεις επισκέψεις στις φτωχογειτονιές, όπως γίνεται με τα πεδία των μαχών! Το θέαμα ενός ανθρώπου σαράντα χρονών, που ξέρει καλά πως είναι ξεγραμμένος απ' τον αγώνα της ζωής επειδή έχει φθαρεί -δεν τις έφθειρε ο ίδιος τις δυνάμεις του μα του τις έφθειραν οι άλλοι - ναι, σίγουρα, ένα τέτοιο θέαμα συγκινεί βαθιά, μόνο που ο άνθρωπος αυτός δε δέχεται να γίνει δημόσιο θέαμα. Είναι λοιπόν άχρηστος από εμπορική πλευρά.» 

σελίδα 205-206
Μεταφρ.: Μανώλης Κορνήλιος, Παρασκήνιο 1989