'Αποβραδύς, στον Εσπερινό δηλαδή, φέρνουν οι γυναίκες -άντρες μέχρι σήμερα ελάχιστους είδα- φέρνουν τα πιάτα με τα κόλλυβα μαζί με το πρόσφορο και τα ονόματα, τα όποια μνημονεύονται στο τέλος της ακολουθίας με το Τρισάγιο.
Παλιότερα, όταν ζούσαν ακόμη οι γιαγιές, των οποίων το νήμα της ζωής τις ένωνε με το 19ο αι., φέρνανε μαζί με τα μεγάλα και μικρά πιατάκια, τα όποια τα ονόμαζαν «πάππ' προς πάππ», πάππου προς πάππου. Ε ίναι δε αυτονόητο, πώς αυτή ή λατρευτική έκφραση πού λειτουργούσε στη συνείδηση των γυναικών αυτών μηχανικά, είχε στο βάθος της τη θεολογική της σημασία. Κι αυτό, επειδή αυτές τις στιγμές πρέπει να συμμετάσχουν στο μεγάλο τραπέζι και αυτοί πού τα ονόματα τους, όσο κατεβαίνουμε στο χρόνο, όλο και λησμονούνται από τους επιγόνους, διασώζονται όμως στη Μνήμη του Θεού.Με την τέλεση του Τρισάγιου ανάβονταν τα κεριά πού «μελετούσαν» για τους κεκοιμη-μένους, ενώ στο τέλος, όταν μοιράζονταν τα κόλλυβα λέγανε και συνεχίζουν να λένε «Χρόνια Πολλά», λες και απόλυσε κάποιο πανηγύρι... Ωστόσο, το πανηγύρι αυτό έχει τη δική του ατμόσφαιρα, πού εντοπίζεται και περιγράφεται στη συνάντηση των ζώντων με τους κεκοιμη με νους.
Καθώς, λοιπόν, προσπαθώ να περιγράψω αυτές τις πτυχές της θρησκευτικής συμπεριφοράς, σκέφτομαι πώς χρόνο με το χρόνο πολλά από αυτά τα παλαιά έθιμα αρχίζουν να καταργούνται. "Ετσι, παλιότερα ετοίμαζαν τα κόλλυβα στο σπίτι• σήμερα τα δίνουν στο ζαχαροπλαστείο ή σε ειδικά εργαστήρια. Σημείωσα δε πιο πάνω και την απουσία των μικρών πιάτων για τους προγόνους και σκέφτομαι πώς με την πάροδο του χρόνου, ίσως ξεχαστούν και τα «πεθαμένα κόλλυβα», όπως λησμονήθηκαν και «τ' αγία»
Ωστόσο, αυτό πού έχει τη δέουσα σημασία είναι αυτά τα χαρτιά με τα άγνωστα, εν πολλοίς, σέ μένα ονόματα, τα όποϊα καταλαβαίνω πώς αντιπροσωπεύουν κάποιες όμάόες προσώπων, πού σήμερα δεν έχουν πια «είδος ουδέ κάλλος». Ωστόσο, νοiώθω πώς ειναι σιμά μας αυτές τις στιγμές, ανάμεσα μας, εκατοντάδες ψυχές, πού από των ίσκιων τους τόπους έρχονται σιωπηλά κι ήρεμα ν' αφουγκραστούν το όνομα τους, αυτό που τις αναγέννησε κατά την ώρα του Βαπτίσματος. Γι’ αυτό πιστεύω, πώς στά χαρτιά εκείνα δεν είναι αποτυπωμένα κάποια ονόματα χωρίς νόημα, αλλά Μορφές συνανθρώπων, γνωστών ή άγνωστων, πού τους θυμόμαστε, τους μνημονεύουμε με συγκίνηση ή και δίχως σημασία, γιατί δεν καταλαβαίνουμε πώς αυτά τα ονόματα είναι το θεμέλιο της ζωής μας, αφού τη θέση των Προσώπων αυτών διαδεχτήκαμε εμείς και τη δική μας αύριο θα καταλάβουν οι επίγονοι μας...
Για μας τους ιερείς είναι πολύ σημαντικές αυτές οι στιγμές, καθώς μνημονεύουμε και τα ονόματα των προκατόχων, αυτών δηλ. πού από την αρχή της συστάσεως της Ενορίας διακόνησαν στο θυσιαστήριο, αφήνοντας με το πέρασμα τους το δικό τους αποτύπωμα, το δικό τους χνάρι, το όποιο διακρίνεις, το αισθάνεσαι, ωσάν μια ιδιότυπη συλλειτουργία, ένα παράξενο συντροφεμα οε τούτη τη σύναξη. Φυσικά κάποιων θυμάσαι αμυδρά ή καθαρά τα πρόσωπα, άλλων πασχίζεις να τα σχεδιάσεις μέσα σου κι άλλων μήτε τα ονόματα γνωρίζεις, γιατί δεν άφησαν παρά μονάχα τον ίσκιο τους να παραστέκει σιωπηλός συνοδοιπόρος σ' αυτή την ιερά κι εύκατάνυχτη σύναξη.
Τα Ψυχοσάββατα, βλέπεις, ειναι πάντα ένας σιωπηλός περίπατος στο χτες, μια επίσκεψη στη Χαριτωμένη πραγματικότητα της Μνήμης, όπου αναπαύονται «φίλοι όμον και συγγενείς και άπας άνθρωπος τα του βίου λειτουργήοαντα πιστώς». Είναι ό ιδιαίτερος χρόνος πού αφιερώνουμε στην προσευχή για «τους αφυπνώσαντας εκ της του βίου νυκτός», όπως με τη χάρη του Κυρίου «υιοί ημέρας άνεσπέρου» καταστούν.
"Αν, λοιπόν, στην κάθε Θ. Λειτουργία μνημονεύουμε τους Κεκοιμημένους, τα Ψυχοσάββατα προσθέτουμε κι άλλο χρόνο στην προσευχή μας γι' αυτούς. Γιατί ή μέρα αυτή είναι το πανηγύρι τους, το πανηγύρι πού συγκαλεί μαζί μ' αυτούς κι όσους δεν παύουν να θυμούνται και επιμένουν να ψάχνουν στα μυστικά κιτάπια της ψυχής τους για λησμονημένα ονόματα. Επειδή το δίχως άλλο ή ήμερα αύτη το προκαλεί.
πρεσβύτερου Κωνσταντίνου Ν.Καλλιανού
πηγή-περιοδικό ''Εφημέριος''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου