Με τη χάρη του Θεού από αύριο αρχίζει η ευλογημένη αλλά και δύσκολη περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Οι Πατέρες της Εκκλησίας θέσπισαν να διαβάζεται σήμερα μία Ευαγγελική περικοπή, στην οποία τονίζονται τρία κυρίως μηνύματα, σαν εφόδια στην πνευματική πορεία που ξεκινάμε αύριο.
Το πρώτο είναι η συγχώρηση. Η ζωή μας είναι γεμάτη από αμαρτίες, που προέρχονται είτε από τα έργα μας, είτε από τα λόγια μας, είτε από τις σκέψεις μας. Ακόμη και μία ώρα να ζήσουμε επάνω στη γη, θα αμαρτήσουμε. Ο Κύριος μας τονίζει μέσα από το Ευαγγέλιο, ότι συγχωρεί όλες τις αμαρτίες μας με μία προϋπόθεση, ότι και εμείς θα συγχωρήσουμε τους άλλους, ό,τι κακό και αν μας έχουν κάνει. Πολλές φορές αυτό είναι δύσκολο, αλλά η απαίτηση του Χριστού μας είναι απόλυτη. Μάλιστα δεν ζητάει μία τυπική και επιφανειακή συγχώρηση, αλλά ειλικρινή και βαθιά, «ἀπό τῶν καρδιῶν ὑμῶν» (Μτ. 18,35). Δεν είναι τυχαίο που η σημερινή ημέρα ονομάζεται και Κυριακή της συγγνώμης. Κατά τον εσπερινό που τελείται το απόγευμα, οι χριστιανοί ζητούν συγνώμη ο ένας από τον άλλο. Ένας μακαριστός ηγούμενος σε ένα μοναστήρι του Αγίου Όρους μετά την βραδινή τράπεζα έβαζε μετάνοια σε όλη την αδελφότητα με αυτά τα λόγια: «Ως πρώτος τη τάξει κατά Χάριν Θεού αδελφός της Μονής μας και πατήρ σας πνευματικός, πρώτος σας βάζω μετάνοια και ζητώ απ’ όλους σας συγχώρηση και συγχωρώ πάντας από καρδίας».
Το δεύτερο μήνυμα, είναι η αναγκαιότητα της πνευματικής εγρήγορσης κατά την άσκηση της νηστείας. Στην εποχή του Χριστού, οι Φαρισαίοι έδειχναν ότι νηστεύουν με έντονα εξωτερικά γνωρίσματα, για να θαυμάζονται και να εγκωμιάζονται από το λαό. Έτσι η νηστεία από μέσο προσέγγισης του Θεού και εκδήλωση μετάνοιας και ταπείνωσης του ανθρώπου, είχε μεταβληθεί σε όργανο εξυπηρέτησης του ανθρώπινου εγωισμού, για αυτό και έλεγε ο Χριστός υποκριτές τους Φαρισαίους.
Η λέξη «νηστεία» στην πραγματικότητα σημαίνει ασιτία, δηλαδή απόλυτη αποχή από κάθε είδος τροφής. Ἡ λέξη είναι σύνθετη από το αρνητικό μόριο «νη» και τη λέξη «εστία». Η οικογενειακή εστία, κατά την γνωστή έκφραση, είναι στην κυριολεξία ο χώρος όπου ετοιμάζεται το φαγητό της οικογένειας, το τζάκι. Εμείς βέβαια όταν μιλάμε για νηστεία, αναφερόμαστε σε αποχή μόνο από κάποια είδη φαγητών και όχι σε πλήρη αποχή από τροφές. Άλλωστε, έχει θεσπιστεί από τους άγιους Πατέρες και μία κλιμάκωση στην νηστεία, από ελαφριά μέχρι πολύ αυστηρή, ανάλογα με τις διάφορες γιορτές του εκκλησιαστικού έτους, και όπως γνωρίζουμε η νηστεία του Πάσχα είναι η πιο αυστηρή.
Η Εκκλησία όμως πάντοτε μας θυμίζει πως η νηστεία, για να είναι ευπρόσδεκτη από τον Θεό, είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από την απομάκρυνση της αμαρτίας και των παθών. Αυτό τονίζεται υπέροχα σε ένα τροπάριο αυτών των ημερών: «Άδικα χαίρεσαι για την αποχή από τις τροφές ψυχή μου, όταν νηστεύεις από τις τροφές και δεν καθαρίζεσαι από τα πάθη. Γιατί, αν η νηστεία δεν σου γίνεται αφορμή για διόρθωση, είναι μισητή από το Θεό, ως ψευδής. Τότε μοιάζεις με τους κάκιστους δαίμονες που δεν τρώνε ποτέ. Μη λοιπόν, ψυχή μου, καταστρέψεις την νηστεία αμαρτάνοντας, αλλά να στέκεσαι αμετακίνητη προς τις αμαρτωλές επιθυμίες, νοιώθοντας πως βρίσκεσαι μπροστά στον Εσταυρωμένο Σωτήρα, μάλλον δε να σκέπτεσαι πως είσαι και συ σταυρωμένη μαζί με αυτόν που σταυρώθηκε για σένα και να του φωνάζεις, θυμήσου με Κύριε όταν έλθεις στην βασιλεία σου». (Απόστιχο των αίνων, όρθρου Τετάρτης της Τυρινής).
Το τρίτο μήνυμα του σημερινού Ευαγγελικού αναγνώσματος, είναι το να αγαπούμε ολοκληρωτικά τον Θεό. Με δεδομένο πως οι καθημερινές μας εκδηλώσεις, φανερώνουν τα βαθύτερα ενδιαφέροντά μας, τα λόγια του Χριστού μας είναι ξεκάθαρα: «Μην κάνετε στόχο σας να αποκτήσετε θησαυρούς στη γη! Ό,τι κι αν αποκτήσετε εδώ, μπορεί ο σκώρος και η υγρασία, να το καταστρέψουν και οι κλέφτες να κάμουν διάρρηξη και να το κλέψουν». Δυστυχώς, οι περισσότεροι ενδιαφερόμαστε μόνο για τα επίγεια πράγματα σαν να μην υπάρχει άλλη ζωή. Ο Κύριος λέει ότι όπου είναι ο θησαυρός μας εκεί είναι και η καρδιά μας, εκεί στρέφονται δηλαδή το ενδιαφέρον και οι ασχολίες μας. Μας ζητάει λοιπόν, πρώτα από όλα να ενδιαφερόμαστε για την αγάπη του Θεού και αυτός θα μας βοηθήσει σε όλα τα άλλα προβλήματά μας. «Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ… καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Μτ. 6,33). Αμήν.
Το πρώτο είναι η συγχώρηση. Η ζωή μας είναι γεμάτη από αμαρτίες, που προέρχονται είτε από τα έργα μας, είτε από τα λόγια μας, είτε από τις σκέψεις μας. Ακόμη και μία ώρα να ζήσουμε επάνω στη γη, θα αμαρτήσουμε. Ο Κύριος μας τονίζει μέσα από το Ευαγγέλιο, ότι συγχωρεί όλες τις αμαρτίες μας με μία προϋπόθεση, ότι και εμείς θα συγχωρήσουμε τους άλλους, ό,τι κακό και αν μας έχουν κάνει. Πολλές φορές αυτό είναι δύσκολο, αλλά η απαίτηση του Χριστού μας είναι απόλυτη. Μάλιστα δεν ζητάει μία τυπική και επιφανειακή συγχώρηση, αλλά ειλικρινή και βαθιά, «ἀπό τῶν καρδιῶν ὑμῶν» (Μτ. 18,35). Δεν είναι τυχαίο που η σημερινή ημέρα ονομάζεται και Κυριακή της συγγνώμης. Κατά τον εσπερινό που τελείται το απόγευμα, οι χριστιανοί ζητούν συγνώμη ο ένας από τον άλλο. Ένας μακαριστός ηγούμενος σε ένα μοναστήρι του Αγίου Όρους μετά την βραδινή τράπεζα έβαζε μετάνοια σε όλη την αδελφότητα με αυτά τα λόγια: «Ως πρώτος τη τάξει κατά Χάριν Θεού αδελφός της Μονής μας και πατήρ σας πνευματικός, πρώτος σας βάζω μετάνοια και ζητώ απ’ όλους σας συγχώρηση και συγχωρώ πάντας από καρδίας».
Το δεύτερο μήνυμα, είναι η αναγκαιότητα της πνευματικής εγρήγορσης κατά την άσκηση της νηστείας. Στην εποχή του Χριστού, οι Φαρισαίοι έδειχναν ότι νηστεύουν με έντονα εξωτερικά γνωρίσματα, για να θαυμάζονται και να εγκωμιάζονται από το λαό. Έτσι η νηστεία από μέσο προσέγγισης του Θεού και εκδήλωση μετάνοιας και ταπείνωσης του ανθρώπου, είχε μεταβληθεί σε όργανο εξυπηρέτησης του ανθρώπινου εγωισμού, για αυτό και έλεγε ο Χριστός υποκριτές τους Φαρισαίους.
Η λέξη «νηστεία» στην πραγματικότητα σημαίνει ασιτία, δηλαδή απόλυτη αποχή από κάθε είδος τροφής. Ἡ λέξη είναι σύνθετη από το αρνητικό μόριο «νη» και τη λέξη «εστία». Η οικογενειακή εστία, κατά την γνωστή έκφραση, είναι στην κυριολεξία ο χώρος όπου ετοιμάζεται το φαγητό της οικογένειας, το τζάκι. Εμείς βέβαια όταν μιλάμε για νηστεία, αναφερόμαστε σε αποχή μόνο από κάποια είδη φαγητών και όχι σε πλήρη αποχή από τροφές. Άλλωστε, έχει θεσπιστεί από τους άγιους Πατέρες και μία κλιμάκωση στην νηστεία, από ελαφριά μέχρι πολύ αυστηρή, ανάλογα με τις διάφορες γιορτές του εκκλησιαστικού έτους, και όπως γνωρίζουμε η νηστεία του Πάσχα είναι η πιο αυστηρή.
Η Εκκλησία όμως πάντοτε μας θυμίζει πως η νηστεία, για να είναι ευπρόσδεκτη από τον Θεό, είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από την απομάκρυνση της αμαρτίας και των παθών. Αυτό τονίζεται υπέροχα σε ένα τροπάριο αυτών των ημερών: «Άδικα χαίρεσαι για την αποχή από τις τροφές ψυχή μου, όταν νηστεύεις από τις τροφές και δεν καθαρίζεσαι από τα πάθη. Γιατί, αν η νηστεία δεν σου γίνεται αφορμή για διόρθωση, είναι μισητή από το Θεό, ως ψευδής. Τότε μοιάζεις με τους κάκιστους δαίμονες που δεν τρώνε ποτέ. Μη λοιπόν, ψυχή μου, καταστρέψεις την νηστεία αμαρτάνοντας, αλλά να στέκεσαι αμετακίνητη προς τις αμαρτωλές επιθυμίες, νοιώθοντας πως βρίσκεσαι μπροστά στον Εσταυρωμένο Σωτήρα, μάλλον δε να σκέπτεσαι πως είσαι και συ σταυρωμένη μαζί με αυτόν που σταυρώθηκε για σένα και να του φωνάζεις, θυμήσου με Κύριε όταν έλθεις στην βασιλεία σου». (Απόστιχο των αίνων, όρθρου Τετάρτης της Τυρινής).
Το τρίτο μήνυμα του σημερινού Ευαγγελικού αναγνώσματος, είναι το να αγαπούμε ολοκληρωτικά τον Θεό. Με δεδομένο πως οι καθημερινές μας εκδηλώσεις, φανερώνουν τα βαθύτερα ενδιαφέροντά μας, τα λόγια του Χριστού μας είναι ξεκάθαρα: «Μην κάνετε στόχο σας να αποκτήσετε θησαυρούς στη γη! Ό,τι κι αν αποκτήσετε εδώ, μπορεί ο σκώρος και η υγρασία, να το καταστρέψουν και οι κλέφτες να κάμουν διάρρηξη και να το κλέψουν». Δυστυχώς, οι περισσότεροι ενδιαφερόμαστε μόνο για τα επίγεια πράγματα σαν να μην υπάρχει άλλη ζωή. Ο Κύριος λέει ότι όπου είναι ο θησαυρός μας εκεί είναι και η καρδιά μας, εκεί στρέφονται δηλαδή το ενδιαφέρον και οι ασχολίες μας. Μας ζητάει λοιπόν, πρώτα από όλα να ενδιαφερόμαστε για την αγάπη του Θεού και αυτός θα μας βοηθήσει σε όλα τα άλλα προβλήματά μας. «Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ… καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Μτ. 6,33). Αμήν.
Γραπτό ΚΗΡΥΓΜΑ Ιεράς Μητροπόλεως ΚΕΡΚΥΡΑΣ (14-3-2021)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου