ΠΑΤΗΣΤΕ ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΔΕΞΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΜΑΣ!

Δευτέρα 1 Μαρτίου 2010

ΠΑΙΔΙ ΠΑΠΑ ΕΓΓΟΝΙ ΤΙΝΟΣ;

Από μικρό με κατεδίωκε ή γνωστή λαϊκή έκφραση. Στην αρχή πληγώθηκα, μετά έκνευρίσθηκα, αργότερα την σκέφθηκα. Πρόκειται, βέβαια, για μια σκληρή —καθ' ότι λαϊκή— κριτική στη συμπεριφορά των γόνων ιερατικών οικογενειών, όταν αυτοί, φέρονται με τρόπο πού άπάδει —ή φαίνεται πώς άπάδει— στην κοινωνική αντίληψη περί «εκκλησιαστικής» συμπεριφοράς. Ή κοινή αυτή αντίληψη διαμορφώνεται έντονώτατα από τις κρατούσες κάθε φορά απόψεις περί Εκκλησίας, οι όποιες, ιδίως στις μέρες μας, πολύ λίγο έχουν να κάνουν με την Ορθόδοξη θεολογία. Οι κανόνες αυτοί, της συμπεριφοράς έχουν το αντίστοιχο τους, φυσικά, μέσα στην ίδια την ιερατική οικογένεια, ή οποία, προκειμένου να διατηρεί την καλή της φήμη, είναι ''υποχρεωμένη'' να τους τηρεί.


Δημιουργείται έτσι ένα πλαίσιο άτυπων, κι ωστόσο πανίσχυρων, κανόνων, πού προβάλλεται στα τέκνα ως περίπου θείος νόμος. Βεβαίως ή πνευματικότητα του ιερέως και της πρεσβυτέρας του μπορούν να απαλύνουν αυτό τον καταναγκασμό, όχι όμως καί να εξαλείψουν την σαφέστατα οδυνηρή επίδραση του. Άλλα ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:

Μόλις αρχίζει ή παιδική ηλικία καί οι συστάσεις γίνονται σαφέστατες: «Είσαι παπαδοπαίδι!» Στό σχολείο το πρώτο πράγμα πού μαθαίνεις είναι ή σφαλιαρίτσα πού μεταβιβάζει τη γρουσουζιά καί ή φράση: «Πάρε τον παπά!» Ταυτόχρονα αρχίζουν οι πιέσεις για καλή σχολική επίδοση καί, αν αυτή έρθει, οί υποψίες ότι ό βαθμός σχετίζεται με την κοινωνική θέση του πατέρα.

Όσοι από μας έζησαν το γυμνάσιο καί το λύκειο στα χρόνια της μεταδικτατορικής πολιτικοποιήσεως εισέπραξαν καί το άντιεκκλησιαστικό καί. άντικληρικό μένος των συμμαθητών. Πολλές φορές πικρή ήταν ή γεύση από τον κοινωνικό αποκλεισμό σε περιπτώσεις «πονηρών» δραστηριοτήτων ή συζητήσεων.
Alexandr Kuprin-A landscape with a church-1918

Στά χρόνια της εφηβείας καί τα πρώτα νεανικά, αναφύεται το σεξουαλικό καί το κοινωνικό πρόβλημα καί οι οικογενειακές καί κοινωνικές πιέσεις αυξάνουν. Ακόμη καί αργότερα, πόσο δύσκολο, αν όχι αδιανόητο, είναι να εμφανισθεί το τέκνο λευϊτικής οικογενείας με συνοδεία του άλλου φύλου χωρίς επισημοποίηση. Αποτέλεσμα οδυνηροί χωρισμοί καί, σε κάποιες περιπτώσεις, βιαστικοί και ελάχιστα ευτυχισμένοι γάμοι.


Ακόμη και στην έγγαμη ζωή ή επίδραση της οικογένειας είναι ισχυρότατη, είτε εκδηλώνεται άμεσα είτε έμμεσα.

Απέναντι στο ασφυκτικό αυτό πλαίσιο υπάρχουν συνήθως τρεις δυνατότητες αντιδράσεως. Φυγή από τα ‘’εκκλησιαστικά’’ δεδομένα, πλήρης υποταγή, προσωπική αναζήτηση.

Οι «φυγάδες» ζουν μια πνευματική ή και πραγματική όρφάνεια και γίνονται συνηθέστατα άντιεκκλησιαστικοί κοινωνικοί πυρήνες. Πολλές φορές, μάλιστα, ρίχνονται στη μάχη κατά φανταστικών και πραγματικών αντιπάλων.

Οι υποτασσόμενοι σμπαραλιάζουν τη ζωή καί τις προσωπικές τους επιλογές, αναπαράγοντας το ίδιο μοντέλο καί για τα παιδιά τους. Σέ μια άλλη παραλλαγή υποκρίνονται, χειροτερεύοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

Ό δρόμος της προσωπικής αναζητήσεως είναι ιδιαίτερα επίπονος, γιατί είναι δύσκολο να ξεκαθαρίσει κανείς τί είναι το αυθεντικά εκκλησιαστικό καί τί κοινωνική σύμβαση.

Στό όλο πλαίσιο πρέπει να προσθέσει κανείς την παγερή αδιαφορία της ποιμαινούσης Εκκλησίας, πού φθάνει σε ακρότητες, ή την αντιμετώπιση των τέκνων του ιερέως σαν αναξιοπαθούσας τάξεως. Τα παπαδοπαίδια κάποτε μαθαίνουν για την άθλια κοινωνική ασφάλιση πού τα καλύπτει, για το νοσοκομείο των κληρικών, πού τελικά μόνο γι' αυτούς δεν είναι, αν καί προέρχεται από το υστέρημα τους, για την περιφρόνηση με την οποία αντιμετωπίζει πολλάκις ό επίσκοπος τον πατέρα τους, για το ότι ή μητέρα τους αναγκάσθηκε να υποστεί την καισαρική τομή μόνη της, διότι ό επίσκοπος δεν έδινε άδεια στον πατέρα κλπ.

Εν κατακλείδι, ή μοίρα των τέκνων των ιερέων ακολουθεί τη δραματική πορεία μας ως προσώπων καί κοινότητος από τη συμβατικότητα του νόμου στην άπολυτότητα της χάριτος καί της πραγματικής εκκλησιαστικής ένότητος εν Χριστώ. Άλλα όσο μένουμε σε τύπους ή θεωρητικές κατασκευές ή τραγικότητα της πορείας αυτής θα επιτείνεται καί θα αναζητούνται λύσεις σε ''ειδικές συνάξεις των οικογενειών των ιερέων''.

Ή παράδοση μας θέλει, τον ιερέα στο κέντρο της κοινωνικής εξελίξεως, γνώστη της θεολογίας καί της κοινωνίας, όξύνου καί στοργικό πατέρα όλων. Εξ άλλου, ό προσωπικός σταυρός του ιερατικού ζεύγους δεν πρέπει να ''πασάρεται'' ως καθωσπρεπισμός στα τέκνα, πού είναι ελεύθερες προσωπικότητες, καλεσμένες στη σωτηρία. Ή γαλήνια εικόνα της μακάριας οικογένειας πού πορεύεται από κοινού (!!!) στη σωτηρία είναι καί ανύπαρκτη καί επικίνδυνη.

Με την εμβάθυνση στη θεολογία καί τη ζωή της Εκκλησίας, υπάρχει πιθανότητα να ξαναδούμε τις μακριές σειρές των λευϊτικών οικογενειών της παραδόσεως μας, ώστε τα παπαδοπαίδια να γνωρίζουν ότι ο παππούς τους ήταν ένας ιερεύς του Θεοϋ του Υψίστου καί του Λαού Του...

Παναγιώτη Ζαρείφη
περιοδικό ''Σύναξη''τ.42-1992

Δεν υπάρχουν σχόλια: